علت بی‌ حسی انگشتان پا؛ نشانه‌ای از برخی مشکلات عصبی مانند صرع، حمله ایسکمیک گذرا

بی حس شدن انگشت پا ممکن است برای هر فرد به صورت موقت یا با علائم خاصی بروز کند. بی حسی انگشت یک نگرانی محسوب می‌شود چون بر روی راه رفتن فرد تاثیرگذار است و ممکن است به صدمات و جراحاتی منجر شود که خود فرد هم اطلاعی نداشته باشد. هرچند بی حس شدن انگشت پا نگران کننده است اما خیلی کم یک مورد اورژانسی به حساب می‌آید. برای جویا شدن علت بی‌ حسی انگشتان پا و درمان بی حسی پا باید به پزشک متخصص مراجعه کنید.

مهم‌ترین علت بی‌ حسی انگشتان پا و درمان آن

علت بی‌ حسی انگشتان پا و مشکلاتی که در پی آن برای شما ایجاد می‌شوند، می‌توانند کیفیت زندگی شما را کم کنند. همین موضوع باعث پیگیری کردن مشکل توسط شما خواهد شد. درست است که در بسیاری از موارد این اتفاق به علت‌های فیزیکی و بی‌خطر مربوط است اما ممکن است علت بی‌ حسی انگشتان پا در رابطه با بیماری‌های زمینه ای ایجاد شود. پس در هر صورت نیاز است که در صورت ادامه پیدا کردن این شرایط، برای پیگیری به پزشک مراجعه نمایید. در این مقاله نیز راجع به علل و نشانه‌های بی‌حسی و برخی راه‌های پیشگیری از آن صحبت خواهیم کرد. همچنین در انتهای مطلب می‌توانید راجع به درمان این شرایط راهنمایی‌هایی را دریافت کنید.

علت و نشانه‌های  بی‌حسی انگشتان پا

بدن افراد دارای شبکه پیچیده‌ای از انواع اعصاب حسی است که وجود آن‌ها موجب می‌شود حس لامسه در بدن فعال شود. وقتی اعصاب تحت فشار، آسیب دیده یا تحریک می‌شوند، گویی خط تلفن قطع شده است و پیام‌ها نمی‌توانند از آن عبور کنند. در نهایت این مواقع، نتیجه بی‌حسی است که گاه به صورت موقف و گاهی هم مدت زمان آن طولانی است. 

برخی از افراد  بی‌حسی انگشتان پا مرتبط با ورزش را تجربه می‌کنند، به‌ویژه پس از انجام ورزش‌های پرتحرک مانند دویدن یا زیر‌مجموعه آمادگی جسمانی را انجام دادن. این اتفاق به این دلیل است که اعصاب اغلب در حین ورزش فشرده می‌شوند. در این موارد بی‌خطر پس از توقف ورزش، بی‌حسی باید نسبتاً سریع فروکش کند. به طور معمول،  بی‌حسی انگشتان پا می‌تواند نشانه‌ای از برخی مشکلات عصبی  دیگری نیز باشد. این مورد برای زمانی است که شما در یک طرف بدن احساس بی‌حسی ناگهانی کنید که می‌تواند ناشی از صرع، حمله ایسکمیک گذرا و یا حتی سکته باشد.

این امکان وجود دارد که پس از بازگشت احساس و از بین رفتن  بی‌حسی انگشتان پا، در قسمت انگشتان پاهای خود احساسی همچون گزگز کنید. بی‌حسی پا همچنین می‌تواند باعث تغییری مانند احساس سوزن سوزن شدن در انگشت‌های پا ایجاد کند. این نوع از احساس می‌تواند در یکی از پاها و یا حتی در دو پا ایجاد شود، بسته به علت بی‌ حسی انگشتان پا، ممکن است این تغییرات متفاوت باشند.

رایج ‌ترین علت بی‌ حسی انگشتان پا

در برخی موارد نیز این اتفاق در اثر پوشیدن یک جوراب سفت و یا یک انتخاب اشتباه کفش شما می‌باشد. پس نمی‌توان گفت که در همه موارد، بی‌حسی یک علامت هشدار دهنده است. در این قسمت می‌توانیم به طور خلاصه با جزئیات مهمی از علل بی‌حسی که در بالا اشاره کردیم، آشنا شوید:

• ♦اعتیاد به الکل:
  یکی از نشانه‌های جدی افرادی که به  بی‌حسی انگشتان پا مبتلا می‌شوند، اعتیاد برخی مواد مخدر از جمله الکل است. مصرف الکل می‌تواند شرایط فعلی  بی‌حسی انگشتان پا وخیم‌تر کرده و شرایط درمان آن را نیز به تأخیر بیندازد. بنابراین سعی کنید برای جلوگیری از بی حسی انگشتان، مصرف الکل را ترک کنید.
• ♦وضعیت نامناسب بدن:
  منظور از وضعیت نامناسب بدن، وضعیتی است که شما در هنگام خوابیدن، نشستن و یا حتی راه رفتن باید آن را رعایت کنید. برخی از افراد به گونه‌ای می‌خوابند که وزن بدن فشار زیادی به رگ‌های خونی و عصب‌ها وارد می‌کند و در نتیجه این کار باعث بی‌حسی موقت در بخش‌هایی از بدن همچون انگشت‌های پا می‌شود.
• ♦بیماری‌های رینود:
  در این دسته از بیماری‌ها که به آن‌ها رینود می‌گویند، حرکت خون به مناطق انتهایی بدن با محدودیت و یا حتی قطع شدن رو به رو می‌شود. در حقیقت رگ‌های خونی در این اندام‌ها مانند انگشتان دست و یا پا، دچار انقباض می‌شوند.
• ♦بیماری‌های داخلی:
   وجود برخی بیماری‌های داخلی و یا عفونت‌ها یکی از دلایلی است که باعث بروز بی‌حسی‌هایی در نقاط مختلف بدن از جمله انگشتان پا می‌شود. 
• ♦مشکلات ستون فقرات:
  شاید از خود بپرسید بی حس شدن انگشتان پا چه ربطی می‌تواند به ستون فقرات داشته باشد. در پاسخ باید بگوییم عصب‌های پا در ناحیه ستون فقرات قرار گرفته و وجود هرگونه مشکل از جمله بیرون زدن دیسک، تنگی کانال نخاعی، وجود تومور، شکستگی‌های مهره‌ها می‌تواند باعث آسیب و یا فشار بر روی نخاع شده و در نهایت بی‌حسی در پا احساس شود.
• ♦فشار رشته‌های عصبی:
  تعداد بالایی از بیمارانی که با علائم بی حسی پا به پزشک مراجعه می‌کنند، مشکل از فشارهایی است که بر روی رشته‌های عصبی وارد شده است در نتیجه با انتقال سیگنال درد، علاوه بر احساس بی حسی، ممکن است فرد حس مور مور، گزگز و یا حتی درد را در یکی یا دو پای خود حس کند.

نوروپاتی و بی‌حسی انگشت‌های پا

چنانچه هرگونه آسیبی به رشته‌های عصبی خارج از ستون فقرات وارد شود، نوروپاتی محیطی رخ خواهد داد که اغلب با علائم اصلی یعنی همان تغییرات حسی در انگشتان پا خود را نشان می‌دهد. نوروپاتی در نمونه‌های مختلفی است که از شایع‌ترین آن می‌توانیم به نوروپاتی دیابتی، الکلی و همین‌طور آرسنیک اشاره کنیم.

♦  نوروپاتی دیابتی

از شناخته شده‌ترین نوع نوروپاتی است که باعث ایجاد بی حسی در پاها و مخصوصا انگشتان پا خواهد شد. افرادی که دچار دیابت هستند و قند خون آن‌ها به شکل کنترل نشده است، باعث ایجاد این نوع نوروپاتی می‌شود که علاوه بر بی‌حسی، دردهای غیر قابل توجیه، احساس سوزن سوزن شدن در فرد رخ می‌دهد.

♦  نوروپاتی جوراب و دستکش

این نوع نوروپاتی جزو نوروپاتی‌های دیابتی است که باعث ایجاد مشکل و تخریب در اعصاب محیطی شده و همین مسئله باعث می‌شود مواردی همچون حساسیت بیش از حد به لمس، بی حسی در دست و پاها، احساس خارش، مورمور، کرختی، سوزش، حس گرمی یا سردی در اندام‌ها می‌شود. 

♦   نوروپاتی الکلی

این نوروپاتی همان‌طور که از نام آن نیز پیداست، بیشتر افرادی را درگیر می‌کند که بیش از حد معمول الکل مصرف می‌کنند. این کار باعث آسیب جدی به اعصاب می‌شود و در نتیجه باعث ایجاد مشکلاتی همچون بی‌حسی می‌شود.

♦  نوروپاتی ناشی از مسمومیت با آرسنیک

برخی مسمومیت‌ها که بر اثر آرسنیک یا همان فلز سنگین ایجاد می‌شود، ممکن است مشکلاتی برای فرد ایجاد کند که یکی از آن‌ها نوروپاتی محیطی دردناک است که باعث بی حسی‌هایی در پا و یا انگشتان شده است.

♦   نوروپاتی ناشی از شکستگی یا دررفتگی

چنانچه شکستگی‌هایی مخصوصا در ناحیه زانو به پایین ایجاد شود، این امر ممکن است باعث آسیب جدی به رشته‌های عصبی شده و در نهایت بی‌حسی‌هایی در بخش انگشتان پا متوجه فرد شود.

علت بی‌ حسی انگشتان پای چپ چیست

برای درک و تفسیر یک حس و پیام در مغز، محرک‌های مختلف از طریق شاخه‌های حسی دریافت شده و به سمت مغز می‌روند. در نهایت قابلیت بدن برای درک حس‌هایی مانند گرما، فشار و.. به صورت موقتی از بین می‌رود. علت آن هم ایجاد اشکال در پروسه ارسال و دریافت پیام‌های الکتروشیمیایی به حساب می‌رود.
از طرفی مشکلی به نام کم‌کار بودن تیروئید نیز می‌تواند باعث بی‌حسی انگشتان دست و یا پا شود که در آن هورمون ساخته شده در این غده، دچار کاهش مشخص در خون می‌شود. تیروئید قسمت ها و عملیات مختلفی از بدن شما را کنترل می‌کند:

♦  متابولیسم

♦  ضربان قلب

♦   ماهیچه‌ها 

♦   استخوان 

♦  سایر اندام ها

مطالعات نشان می‌دهد که یک علامت پنهان کم‌کاری تیروئید، نوروپاتی است که شامل آسیب به سیستم عصبی محیطی می‌شود. در برخی موارد علائم اصلی نوروپاتی محیطی می‌تواند به ما بگوید که دلیل  بی‌حسی انگشتان پای چپ چیست. علائم متداول‌تر کم کاری تیروئید:

♦   خستگی غیرمنتظره 

♦    مشکلات افزایش وزن 

♦  عضلانی: ضعف، درد، گرفتگی، تندی و سفتی 

♦  یبوست 

♦   حساسیت غیر طبیعی به مسائل

♦    مفاصل: درد و تورم 

♦  فراموشی و گیجی

چنانچه علائم کم‌کاری خفیف یا شدید تیروئید دارید، با پزشک خود تماس بگیرید. پزشک متخصص می‌توانند آزمایش خون شما را برای بررسی دقیق عملکرد تیروئید شما تجویز کند. اگر کم‌کاری تیروئید دارید، احتمالاً نیاز به مصرف دارو برای جایگزینی هورمون تیروئید از دست رفته خود خواهید داشت.

در کل استفاده از روش‌های شناسایی مشکلات زمینه ای و گردش خون، می‌تواند به شما در یافتن علت و درمان بی‌حسی خود کمک کند. اما در واقع برای آن‌که بدانید علت بی‌ حسی انگشتان پای چپ چیست، باید آزمایشات روتین خون را انجام دهید و از وضعیت بدن خود آگاهی کامل را به دست آورید. برای برخی از انگشتان پا نیز ممکن است دلایل بیرونی و درونی مختلفی وجود داشته باشد. 

علت بی حسی انگشت شست پا

برای مثال، آرتریت در انگشت شست پا کم‌تر عنوان علت  بی‌حسی انگشتان پا است و بیش‌تر باعث سفت شدن یا دردناک شدن انگشت پا می‌شود. خود بونیون‌ها که اغلب به دلیل مشکل کمر ایجاد می‌شوند، می‌توانند بر ساختارهای اطراف فشار وارد کنند و در این فرآیند بی‌حسی خفیف یا شدیدی انگشت شست پا ایجاد کنند. هنگام ردیابی منبع بی‌حسی، به ویژه هنگامی که علائم دیگری مانند درد و بی‌حسی متناوب نیز وجود دارد، باید آسیب‌های تاندون را نیز در نظر گرفت.

در آرتریت انگشت شست پا، جوش خوردن انگشت شست پا، که شامل ترکیب دو یا چند استخوان انگشت پا با یک‌دیگر برای غیرقابل حرکت کردن آن‌ها یا برداشتن و جایگزینی انگشت شست پا است، اغلب راه حل جراحی است. این جراحی‌های بزرگ تهاجمی منجر به بهبودی طولانی‌تر می‌شوند و می‌توانند بیش از آنکه حل کنند، مشکلاتی ایجاد کنند.

بی‌حسی انگشت شست پا همچنین می‌تواند ناشی از مواردی مانند گردش خون ضعیف و یا حتی فشرده شدن بیش از حد عصب بین انگشتان پا باشد، اما در اکثر مواقع این امر به دلیل مشکل در یک عصب است. مخصوصا عصب نخاعی  در قسمت تحتانی کمر، زیرا از ستون فقرات به پایین تا انگشت شست پا منشعب می‌شود. در کل شاید نتوان فقط با مصاحبه پزشکی به آن برسیم که علت بی‌ حسی انگشتان پای چپ چیست، پس لازم است به نکات توصیه شده توسط پزشک و مراقب سلامتتان به طور کامل توجه نمایید.

درمان بی ‌حسی انگشتان پا

در این مورد مانند بسیاری از مشکلات، درمان به‌خاطر  بی‌حسی انگشتان پا بستگی دارد. برای مثال داروها و روش‌هایی پس از تشخیص علت به نوروپاتی دیابتی توسط پزشکان به فرد تجویز می‌شود  تا مطمئن شود قند خون شما در میزان مناسب باقی می‌ماند. افزایش برخی از فعالیت‌های ورزشی و همین‌طور توجه دقیق به رژیم غذایی نیز می‌تواند کمک زیادی در  درمان بی ‌حسی انگشتان پا کند.
همانطور که گفته‌شد، با حل علت بی‌ حسی انگشتان پا می‌توان این مشکل را حل کرد مانند تعویض کفشی که پای شما را فشرده می‌کند و بسیاری دیگر از مسائل.
علاوه بر این موارد، پزشک احتمال دارد داروهای مسکنی تجویز کند. این موارد می‌تواند شامل داروهایی باشد، مانند:
داروهای کنترل کننده افسردگی و ضد تشنج برای درمان دردهای عصبی دیابتی، از جمله دولوکستین، پرگابالین، اپیوئیدها یا داروهای شبه افیونی، مانند اکسی کدون و یا حتی  ترامادول. 

همچنین معایناتی برای افرادی که دچار بی‌حسی مزمن پا هستند لازم است تا به طور مکرر بررسی شوند. این معاینات برای چک کردن خونرسانی برای جلوگیری از  بی‌حسی انگشتان پا نیز می‌باشد، مانند:

♦  کوتاه کردن ناخن‌های پا در منزل یا انجام آن در مطب متخصص پا

♦   بررسی روزانه پاها از نظر بریدگی یا زخم برای بررسی پایین پاها و هرنوع آسیب جانبی

♦    پوشیدن جوراب‌ نرم و البته با ضخامت بالا به نحوی که پاها را به طور کامل  می‌پوشاند و از آن‌ها محافظت می‌کند. 

♦     پوشیدن کفش‌های مناسب و استاندارد که به انگشتان پا اجازه حرکت آزادانه می‌دهد

اگر نمی‌دانید چه موقع باید نگران مراجعه به متخصص جهت  بی‌حسی انگشتان پا باشید، بهتر است به علائم و طول مدت ظهور آن‌ها در خود توجه کنید. برای مثال اگر بی‌حسی پای شما به مدت بیش از چند دقیقه یا حتی چند ساعت طول کشید و یا اگر به جز انگشتان پا، بی‌حسی را در قسمت‌های دیگر بدن خود نیز مشاهده کردید، این زنگ خطری برای پیگیری بیش‌تر است. 

علت بی‌ حسی انگشتان پا و بهترین روش جهت درمان آن

درمان بی ‌حسی انگشتان پا بر درمان علت  بی‌حسی انگشتان پا تمرکز دارد. اگر بی‌حسی ناشی از بیماری‌هایی مانند دیابت باشد، داروهای تجویزی برای آرام کردن اعصاب تحریک‌شده استفاده می‌شود، بنابراین علائم شدت کم‌تری دارند. مکمل‌ها همچنین می‌توانند به کاهش علائم نوروپاتی محیطی کمک کنند. این داروها، مانند نورونتین یا پره گابالین، می‌توانند برای درمان بی حسی و درد عصبی ناشی از سایر بیماری ها نیز استفاده شوند.
در نوروپاتی دیابتی، پیشگیری بزرگ‌ترین درمان است، زیرا آسیب عصبی ناشی از سطح بالای قند خون اغلب قابل برگشت نیست. اگر یک عصب توسط ساختار دیگری در پا یا مچ پا به دام افتاده یا تحت فشار قرار گرفته باشد، می‌توان یک عمل جراحی برای آزاد کردن عصب از بافت اسکار یا فاسیا اطراف انجام داد.

درمان بر حسب علت بی‌ حسی انگشتان پا یا نوروما می‌تواند شامل درمان‌های غیرجراحی مانند تزریق استروئید و تخلیه جلوی پا با پد یا ارتز باشد. برای نتایج طولانی‌مدت‌تر، می‌توان از یک سری تزریق الکل روی نوروما برای کم‌آبی و تخریب ضایعه عصبی استفاده کرد. مثل همیشه، پزشکان متخصص پا و مچ پا هستند تا ریشه مشکل شما را پیدا کنند و شما را به بهترین حالت خود برگردانند.

دلایل بسیار زیادی وجود دارد که چرا باید در پاهای خود بی حسی داشته باشید. عوامل خطرساز برای نوروپاتی محیطی عبارتند از برخی شرایط پزشکی مانند دیابت، کمبود ویتامین، مصرف مزمن الکل. حتی درمان‌های سرطان از جمله شیمی‌درمانی و پرتودرمانی معمولاً نوروپاتی را به عنوان یک عارضه جانبی دارند.

یکی دیگر از دلایلی که برخی افراد دچار بی‌حسی در پاهای خود می‌شوند ضربه به پا یا مچ پا است. اعصاب می‌توانند مستقیماً پس از شکستگی یا رگ به رگ شدن دچار مشکل شود و همچنین می‌توانند حتی سال‌ها پس از آسیب به دلیل بافت اسکار و التهاب به دام بیفتند. یک عصب تحریک شده می‌تواند رشدی در اطراف خود ایجاد کند که نوروما نامیده می‌شود. این معمولا در قسمت جلویی پا دیده می‌شود و باعث بی‌حسی و تیرکشیدن انگشتان آسیب دیده می‌شود.

موارد زیادی برای بررسی در این نوع مسائل وجود دارند. برآمدگی یا فتق دیسک، صدمه به کمر، حتی التهاب ناشی از آرتریت که روی عصب فشار می‌آورد. هر یک از این شرایط می‌تواند باعث باریک شدن تونلی که از ستون فقرات خارج می‌شود و عصب نخاعی را در خود جای داده است، شود. این تنگی، تنگی روزنه نامیده می‌شود و می‌تواند باعث گیرکردن اعصاب نخاعی شود.
بنابراین اگر یکی از این مسائل انگشت شست پای شما را بی‌حس کرده است، درمان عصب نخاعی بدون جراحی با فیزیوتراپی یا تزریق فاکتورهای رشد پلاکتی زودتر از موعد می‌تواند در طولانی  مدت شما را از بسیاری سردردها نجات دهد.

درمان خانگی بی‌حسی انگشت‌های پا با روش‌های ساده

بسیاری از افراد با کفش‌های مختلف، استراحت یا گرما از بی‌حسی انگشت‌های پا تسکین می‌یابند. اگر بی حسی در انگشتان پا بدون علت ظاهری اتفاق بیفتد یا از بین نرود، فرد می‌تواند برای ارزیابی به پزشک خود مراجعه کند. پزشک ممکن است در مورد علائم، هرگونه وضعیت سلامت فعلی، داروها و مکمل‌هایی که ممکن است فردی مصرف کند، سوال کند. رسیدن به علت بی‌ حسی انگشتان پا اولین قدم برای درمان موفقیت آمیز است.
بسته به علت، پزشک ممکن است ابتدا اصلاحات دیگری را در شیوه زندگی پیشنهاد دهد مانند:

• ♦رژیم غذایی متعادل و سرشار از ویتامین‌های ضروری برای حفظ سلامت اعصاب: میوه‌ها و سبزیجات، غلات کامل، پروتئین‌های بدون چربی و چربی‌های سالم می‌توانند مواد مغذی لازم برای حفظ اعصاب را برای بدن فراهم کنند.
• ♦ورزش منظم: حفظ وزن مطلوب با ورزش و رژیم غذایی متعادل، نه تنها می‌تواند از بیماری‌های متابولیک ماننداضافه وزن و دیابت پیشگیری کند، بلکه آن را نیز در شما در محدوده مورد نیاز نگه دارد.
• ♦داروهایی برای شل کردن رگ‌های خونی: انواع مختلفی از داروها وجود دارند که می‌توانند با گشاد کردن (آرامش) رگ‌های خونی و تقویت گردش خون، با انقباض در رگ‌های خونی مقابله کنند.
• ♦داروهای ضد تشنج: برخی از داروهای ضد تشنج نیز می توانند برای مبارزه با درد عصبی مانند گاباپنتین (نورونتین) استفاده شوند.
• ♦فیزیوتراپی: اگر علت بی‌ حسی انگشتان پا ضربه‌ای باشد که باعث فشرده شدن اعصاب و رگ‌های خونی منتهی به انگشتان پا می‌شود، پزشک شما ممکن است درمان را برای کمک به کاهش فشار این قسمت‌های بدن پیشنهاد کند، که همچنین ممکن است دامنه حرکت و وضعیت بدن شما را بهبود بخشد.
• ♦جراحی: اگر سایر درمان‌ها بی‌اثر باشند و علائم بی‌حسی انگشت‌های پا همچنان پیشرفت کند یا حادتر از قبل شود، ممکن است پزشک به دنبال گزینه‌های جراحی برای مبارزه با علائم باشد.

حتی ممکن است دلیل بی‌حسی انگشت‌های پا فقط به دلیل غلظت خون و در نتیجه مختل شدن حرکت خون در بدن شما اتفاق بیفتد. پس امکان آن وجود دارد که پزشک پس از آزمایش خون، موارد رقیق کننده و تغییر شیوه زندگی را برای شما پیشنهاد کند.

سخن پایانی

به وجود آمدن چنین شرایطی در هرکدام از ما امکان‌پذیر است. ممکن است علت بی‌حسی انگشت‌های پا به هر علتی همانند نشستن طولانی مدت، پوشیدن کفش و جوراب نامناسب، دویدن بیش از حد یا نادرست و... دچار بی‌حسی در قسمت پا بخصوص انگشتان پا شویم. اما همانطور که پیش‌تر مطالعه نمودید، اگر پس از گذشت مدت کوتاهی این بی‌حسی از بین نرفت باید به موارد دیگر علت بی‌ حسی انگشتان پا فکر کنید.

در صورتی که فردی دارای بیماری‌های خاص زمینه ای که گردش خون را مختل می‌کنند و یا به اعصاب محیطی آسیب می‌زنند باشد، بزرگ‌ترین شک در شرایط بی‌حسی انگشت‌های پا به سمت همین بیماری‌ها می‌رود. بسته به شرایط و میزان اهمیت و قابلیت درمان بیماری، پزشک شما روش خاصی را برای درمان ارائه می‌دهد. در این میان باید بدانید که درست است استفاده از برخی روش‌های خانگی باعث کاهش بی‌حسی و یا درد می‌شود، اما پیگیری کردن مشکلات زمینه‌ای باعث بهبود و رفع مسئله‌ی کنونی شما خواهد شد.