علت درد لگن در مردان، چالش برانگیزترین اختلال در مردان
یکی از چالش برانگیزترین درد‌هایی که قادر است هم بیماران و هم پزشکان را سردرگم کند، دردهای لگنی می‌باشند. بیماری‌ها و اختلالات متنوع و متعددی هستند که می‌توانند ریشه و علت درد کمر و لگن در مردان یا زنان باشند، برخی از آن‌ها ساده و کوتاه مدت بوده و بعضی هم می‌توانند خطرناک و مزمن باشند. از این رو تشخیص صحیح و همچنین به موقع، مهم‌ترین بخشی است که در روند درمان آن‌ها وجود دارد. بنابراین توصیه می‌کنیم در صورت تجربه دردهای لگنی، حتما به پزشک مراجع و آن را ریشه‌یابی کنید. در مقاله حاضر قصد داریم به بررسی کلی دامنه متنوع و وسیع علت درد لگن در مردان بپردازیم.
بیشتر این دردهای لگنی و عوامل مرتبط با آن‌ها دائمی و ماندگار نبوده و می‌توان آن‌ها را با تشخیص به موقع و درمان صحیح به صورت قطعی برطرف کرد. اما از آنجایی که تومورها نیز می‌توانند علت درد لگن در مردان باشند، مهم است که اگر دردهای طولانی داریم که به درمان‌های ساده و معمولی پاسخ نداده‌اند حتما به دکتر پنجه طلا جراحی لگن مراجعه و آن را ریشه‌یابی کنیم.
عواملی که می‌توانند با علت درد کمر و لگن در مردان در ارتباط باشند بسیار متنوع و متعدد هستند. برخی از این عوامل مربوط به بیماری‌ها و اختلالات موجود در خود لگن می‌باشند و برخی دیگر نیز مربوط به بیماری‌ها و اختلالات خارج از لگن هستند که باعث شکل‌گیری درد در لگن می‌شوند. به طور کلی علت درد لگن در مردان را می توان در یکی از چهار گروه زیر دسته بندی و تفکیک کرد:
الف) علت درد کمر و لگن در مردان مرتبط با آسیبهای بافت سخت لگن
ب) درد مرتبط با آسیبهای بافت نرم لگن (اعصاب، عضلات، رباط‌ها، تاندون‌ها)
ج) درد مرتبط با مشکلات و آسیبهای ستون فقرات کمری
د) درد لگن مرتبط با تومورها
و) دردی که با برخی از بیماری‌های زمینه‌ای و آسیب‌ها جانبی ارتباط دارد
ریشه‌یابی علت درد لگن بسیار مهم است زیرا گاهی این درد می‌تواند نشانه‌ای از وجود یک بیماری بسیار جدی و خطرناک باشد، بنابراین در صورت تجربه درد در لگن خود، خصوصا دردی که بدون هیچ علتی شروع شده و برای شما قابل توجیه نیست، توصیه می‌کنیم فورا به پزشک مراجعه کنید و از خود درمانی یا نادیده گرفتن آن به جد بپرهیزید.
زیرا این پزشک متخصص است که بهتر از هرکس دیگری می‌تواند با معاینه و درخواست آزمایش‌های لازم، علت این درد را ریشه یابی و بهترین اقدام درمانی را به شما توصیه کند.
♦ مفاصل لگن
در قسمت لگن دو تا مفصل بزرگ و بسیار مهم به نام‌های ساکرویلیاک (مفصل بالایی لگن) و کوکسال (مفصل ران یا مفصل پایینی لگن) وجود دارند. بروز هرگونه آسیب نظیر پارگی، التهاب، دررفتگی یا تخریب بافتی در هرکدام از این مفاصل می‌تواند علت درد لگن و کشاله ران در مردان باشد. در ادامه چند مورد از آسیبهای احتمالی مفاصل لگن را ذکر می‌کنیم:
- آرتروز (التهاب مفصل): در این بیماری به دلیل عوامل مختلفی همچون ژنتیک، جراحی و آسیب به مفصل، انجام ورزش شدید و یا مصرف بیش از حد مواد مخدر و غیره، سرعت تخریب طبیعی غضروف مفاصل افزایش پیدا کرده و در نتیجه مفصل زودتر از عمر طبیعی خود دچار تحلیل رفتن می‌شود. آرتروز که یک بیماری التهابی مزمن است که به مرور باعث درد و سفتی و خشکی مفاصل می‌شود.
- استئو آرتریت: استئو آرتریت یک بیماری تحلیلی مفصلی است که با پوسیدگی و خرابی غضروف‌های مفصل همراه است. این بیماری معمولا در سنین پیری شروع شده و به تدریج باعث درد و سفتی مفاصل می‌شود. استئوآرتریت می‌تواند در هر مفصلی از بدن ایجاد شود، اما معمولا بیشتر در مفاصل تحت فشار بدن مانند مفصل لگن، زانو و گردن دیده می‌شود.
- روماتیسم مفصلی (آرتریت روماتوئید): آرتریت روماتوئید یا همان روماتیسم مفصلی یک بیماری التهابی مفصلی است که باعث التهاب و تخریب غیرطبیعی و پیشرونده بافت‌های مفصل می‌شود. در این بیماری سیستم ایمنی بدن به اشتباه به بافت مفصل حمله کرده و آن را تخریب می‌کند. این بیماری با درد، تورم، سفتی و کاهش حرکت مفاصل همراه است. مفاصل بزرگی مانند مفصل لگن، زانو و مچ دست می‌توانند تحت تاثیر آرتریت روماتوئید قرار گیرند، بنابراین یکی از دلایل درد لگن ممکن است شروع یا پیشرفت این بیماری باشد.
- پارگی غضروف لابروم: (در مفصل ران غضروفی به نام لابروم وجود دارد که حلقه‌ای شکل است، ممکن است این غضروف در اثر ضربه یا سانحه دچار پارگی شود. یکی از علائم این آسیب، بروز درد در لگن شخص می‌باشد)
- استئو نکروز مفصل ران: در بیماری استئو نکروز خونرسانی به استخوان‌های متصل به مفصل دچار اختلال شده و در اثر آن استخوان‌ها تحلیل می‌روند.
- پارگی یا در رفتگی از دیگر آسیبهای مفاصل لگن هستند که می‌توانند موجب بروز درد در آن شوند.
♦ استخوان‌های لگن
لگن انسان از گردهمایی استخوان‌های کوچک و بزرگی نظیر استخوان‌های ساکروم، کوکسیکس، عجز، صدری ایلیوم و استخوان فمور تشکیل شده است. علت درد استخوان لگن در مردان می‌تواند با بروز هرگونه آسیب یا هرگونه بیماری در هریک از این استخوان‌ها ارتباط داشته باشد. متداول‌ترین این آسیب‌ها و بیماری‌ها عبارتند از:
- شکستن
- ضرب دیدگی یا مو برداشتن
- دررفتگی
- سرطان‌های استخوانی
- کیست‌های استخوانی
- عفونت و التهاب استخوان
- و ...
تنها بافت‌های سخت لگن نیستند که می‌توانند عامل بروز درد در لگن باشند، بافت‌های نرم لگن نیز می‌توانند دچار اختلال و آسیب شده و علائمی نظیر درد را ایجاد کنند.
♦ آسیبهای اعصاب لگن
در لگن و اطراف آن اعصاب متعددی وجود دارند، اگر هر کدام از این اعصاب دچار آسیب شوند، این آسیب‌ها خود را به صورت درد در لگن نشان می‌دهند. این آسیبهای عصبی می‌توانند ناشی از سرطان‌ها، عفونت‌ها، نوروپاتی‌ها، فشار عضلات و استخوان‌های آسیب دیده و غیره باشند. مهم‌ترین اعصاب لگن و اطراف لگن عبارتند از:
- عصب ایلیوهیپوگاستریک
- عصب ایلیواینگوینال
- عصب جلدی صدری بیرونی
- عصب فمورال
- عصب چهارگانه ران
- عصب گردنی رانی
- و ...
♦ آسیبهای رباط‌های لگن
بافت سخت لگن که دارای استخوان‌ها و مفاصل متعددی می‌باشد را رباط‌های لگن در کنار یکدیگر نگه داشته‌اند. این رباط‌ها هم می‌توانند دچار آسیب‌هایی نظیر پارگی، کشیدگی، ورم، التهاب و غیره شده و باعث درد در لگن شوند. از مهم‌تین رباط‌های لگن می‌توان موارد زیر را نام برد:
- رباط طولی قدامی (جلویی)
- رباط طولی خلفی (عقبی)
- رباط ایلیولومبار
- رباط‌های ساکروایلیاک (قدامی، میانی و خلفی)
- رباط ایلیوفمورال
- رباط سمفیز پوبیس
- و ...
♦ آسیبهای عضلات و تاندون‌های لگن
علاوه بر عصب و رباط‌ها، این عضلات و تاندون‌ها هستند که می‌توانند دچار آسیب شده و باعث احساس درد شوند. لگن انسان از تاندون‌ها و عضلات کوچک و بزرگ متعددی تشکیل شده است. کشیدگی، پارگی، جراحت، کوفتگی (عضلات) و التهاب‌ها و سندروم‌ها (تاندون‌ها)، از متداول‌ترین آسیبهای این عضلات و تاندون‌ها در لگن می‌باشند که معمولا شایع نبوده و بسیار کم پیش می‌آیند. از مهم‌ترین تاندون‌های لگن می‌توان موارد زیر را نام برد:
- تاندون گلوتئال ماکزیموس
- تاندون گلوتئال مدیوس
- تاندون پیریفورمیس
- تاندون ایلیوپسواس
- تاندون اداکتور ماگنوس
- تاندون گراسیلیس
- تاندون سارتوریوس
- تاندون پیریفورمیس
- و ...
همانطور که می‌دانیم ستون فقرات کمر محل عبور اعصاب مرکزی (نخاعی) بدن و همچنین محل انشعاب اعصاب محیطی (حسی - حرکتی) اندام‌های تحتانی بدن می‌باشد. بروز هرگونه آسیب یا اختلالی در این ناحیه می‌تواند اعصاب محیطی و مرکزی را تحت تاثیر قرار داده و باعث بروز علائمی همچون درد در اندام‌ها شود.
به عنوان مثال زمانی که دیسک‌های کمر دچار آسیب می‌شوند، آن‌ها بیرون زده یا ملتهب شده و بر عصب‌های پا که از مجاورت ستون فقرات عبور کرده‌اند فشار وارد می‌کنند. در نتیجه درد ناشی از این فشار در لگن احساس شده و در موارد شدیدتر تا پاها نیز کشیده می‌شود. آسیبهای متعددی در ستون فقرات وجود دارند که می‌توانند با تحت تاثیر قرار دادن اعصاب، اینگونه دردهای ارجاعی در لگن را ایجاد کنند:
♦ التهاب یا فتق دیسک کمر
♦ پارگی خفیف یا کامل دیسک کمر
♦ چسبندگی دیسک و ستون فقرات
♦ تنگی کانال نخاعی و بیماری گیر افتادگی عصب سیاتیک
♦ التهابات یا عفونت‌های ستون فقرات
♦ آسیبهای ناشی از ضربه، جراحی و سکته‌های مغزی
♦ خارهای استخوانی، کیست‌ها و تومورهای فقراتی
♦ نوروپاتی‌های ناشی از مسمویت، مصرف الکل، دیابت
♦ بیماری‌هایی که اعصاب بدن را تحریک می‌کنند
♦ و ...
تورمورها نیز می‌توانند به صورت مستقیم و غیرمستقیم عامل بروز درد لگن باشند.
به عنوان مثال اکثر تومورهای اعضای داخل شکم، تومورهای مربوط به اعضای تناسلی و همچنین تومورهایی که در انتهای دستگاه گوارش قرار دارند نیز، در مراحل پیشرفته می‌توانند باعث بروز درد در لگن شوند.
همچنین متاستاز (شیوع یا انتقال از محل اولیه آن به سایر مناطق بدن) برخی تومورها به استخوان لگن امکان پذیر بوده و می‌تواند باعث درد، سستی استخوان، شکستگی‌های مکرر و عوارض دیگری مانند فشار بر رگ‌ها و اعصاب مجاور خود در ناحیه لگن شود.
علاوه بر دلایلی که تاکنون ذکر کردیم ممکن است درد لگن از برخی اختلالات یا بیماری‌های زمینه‌ای دیگر ایجاد شده باشد که می‌توانند به صورت مستقیم یا غیر مستقیم بر لگن تاثیر گذارند. در ادامه چند نمونه از مهم‌ترین اختلالات یا بیماری‌هایی که ممکن است علت درد کمر و لگن در مردان باشند را بیان می‌کنیم:
پروستاتیت (التهاب غده پروستات): پروستاتیت به التهاب پروستات گفته می‌شود که می‌تواند ناشی از عفونت باکتریایی یا ویروسی، یا عدم عملکرد صحیح سیستم ایمنی بدن باشد. علائم پروستاتیت شامل درد و سوزش در منطقه تحتانی شکم، درد و سوزش در زمان ادرار کردن، کمردرد و درد در منطقه تناسلی می‌باشد. امکان دارد علت درد لگن در مردان پروستاتیت باشد.
سرطان پروستات: سرطان پروستات یک بیماری خطرناک است که بخشی از بافت پروستات را تحت تاثیر قرار داده و تخریب می‌کند، علائم سرطان پروستات بسیار شبیه به علائم پروستاتیت می‌باشد. سرطان پروستات معمولا در مردان بالاتر از 50 سال بیشتر دیده می‌شود با این تفاوت که در این بیماری امکان وجود خون در ادرار و بروز اختلال در اندام جنسی هم وجود دارد. لازم به ذکر است که مراحل پیشرفته سرطان پروستات باعث بروز علائمی نظیر درد شدید در استخوان‌های لگن می‌شود.
عفونت راست روده (رکتوم): بیماری عفونت راست روده می‌تواند به درد لگن منجر شود. در برخی از موارد، عفونت راست روده ممکن است منجر به عفونت لگن شده که این مسئله می‌تواند به درد لگن منجر شود. همچنین، در برخی از بیماری‌های التهابی روده مانند بیماری کرون و کولیت التهابی نیز ممکن است درد لگن به عنوان یکی از علائم اولیه این بیماری‌ها بروز کند.
عفونت‌های ادراری و التهاب و عفونت مثانه: عفونت مثانه و سایر ارگان‌های ادراری هم می‌تواند درد و ناراحتی در منطقه لگن را ایجاد کنند. از مهم‌ترین علائم آن‌ها درد و سوزش در هنگام ادرار، خون در ادرار، بوی بد ادرار، کدر شدن رنگ ادرار و غیره می‌باشد.
عفونت لگن: عفونت لگن در آقایان کمتر از خانم‌ها اتفاق می‌افتد اما هم در مردان و هم در زنان می‌تواند باعث بروز درد در لگن و کمر شود. عفونت‌های لگنی در مردان معمولا غده پروستات، وزیکول‌ها (کیسه‌های) منی یا مثانه را درگیر کرده و تحت تاثیر قرار می‌دهد.
سنگ‌های ادراری: سنگ‌های ادراری که در مجاورت مجاری ادراری و مثانه تشکیل می‌شوند هم می‌توانند به اعصاب و بافت‌های اطراف خود فشار وارد کرده و منجر به بروز درد در لگن شوند.
سرطان لگن: یکی از مهم‌ترین و خطرناک‌ترین بیماری‌هایی که با درد لگن همراه است، سرطان لگن می‌باشد که در ادامه بیشتر در ارتباط با علائم آن صحبت خواهیم کرد.
اما همانطور که متوجه شده‌ایم، بیماری‌های زمینه‌ای و اختلالات متعدد و مختلفی هستند که می‌توانند علت درد لگن در مردان باشند، بنابراین تشخیص آن‌ها از یکدیگر مقداری سخت و زمانبر بوده و نیاز به پیگیری جدی و مراجعه به پزشک و حتی در بعضی موارد پزشکان متعددی دارد.
بیماری سرطان لگن در مردان نسبتا نادر است، اما می‌تواند در قسمت‌های مختلفی از لگن همچون پروستات، مثانه و رکتوم (راست روده) رخ دهد. علائم سرطان لگن در مردان بسته به نوع و محل سرطان می‌تواند متفاوت باشد. از رایج‌ترین علائم سرطان لگن در مردان می‌توان موارد ذیل را نام برد:
♦ تغییرات در عادات روده یا مثانه: سرطان لگن می‌تواند باعث تغییر در عادات روده یا مثانه شود. مردانی که به سرطان لگن مبتلا هستند ممکن است دچار یبوست، اسهال یا مشکل در اجابت مزاج یا ادرار شوند. احساس درد در هنگام ادرار، مشکل در تخلیه یا توقف ادرار و همچنین تکرر ادرار نیز از دیگر علائم سرطان لگن در مردان است.
♦ وجود خون در ادرار یا مدفوع: سرطان لگن می‌تواند باعث ایجاد خون در ادرار یا مدفوع شود. ادرار یا مدفوع خونی می‌توانند نشانه وجود سرطان در مثانه یا راست روده باشند.
♦ درد: همانطور که گفتیم یکی از دلایل و علت درد لگن در مردان سرطان لگن می‌باشد. احساس درد در ناحیه لگن، کمر یا حتی مقعد، اصلی‌ترین نشانه و عوارض این بیماری است. در این بیماری درد ممکن است ثابت یا متناوب باشد که معمولا بیماران آن را به صورت یک درد مبهم یا تیز توصیف می‌کنند.
♦ کاهش وزن: سرطان لگن باعث کاهش وزن شدید در فرد می‌شود. این کاهش وزن هم در اثر خود بیماری امکان پذیر است و هم ممکن است در اثر دارو‌هایی که برای درمان بیماری مصرف می‌شوند اتفاق بیفتد.
♦ اختلال در نعوظ: سرطان در لگن، به ویژه سرطان پروستات، می‌تواند باعث اختلال در نعوظ بیمار و بروز ناتوانی‌های جنسی شود. انزال دردناک یا مشکل در رسیدن به نعوظ از جمله این اختلالات می‌باشند.
♦ دیگر عوارض جانبی سرطان لگن (از دست دادن اشتها، خستگی، تورم در پاها، بزرگ شدن پروستات، انسداد روده یا تغییر در عادات روده، تب بی‌دلیل، تورم یا توده در ناحیه بیضه یا کشاله ران و ...)
توجه به این نکته ضروری است که وجود این علائم صرفا به معنای وجود سرطان لگن نمی باشد. علائمی که ذکر کردیم، ممکن است با اختلالات و بیماری‌های متعدد و متنوع دیگری در ارتباط باشند. اما به طور کلی توصیه می‌کنیم اگر هر یک از این علائم را تجربه کردید، لازم است که به نزد پزشک مراجعه کرده و با انجام معاینات و آزمایش‌های لازم علت بروز آن‌ها را ریشه یابی و در صورت نیاز اقدامات درمانی را شروع کنید.
همانطور که گفتیم عفونت لگن و جوارح داخلی آن می‌توانند علت درد لگن در مردان باشند، اما یکی دیگر از عوارض جانبی عفونت‌های لگن در مردان، ایجاد دردهای کمری می‌باشد. میان عفونت لگن و کمر درد در مردان ارتباط مستقیمی وجود دارد، این عفونت می‌تواند منجر به درد و ناراحتی در ناحیه لگن شده و گاها این درد را تا کمر نیز انتشار دهد.
ارتباط بین عفونت لگن و کمردرد در مردان از دو جنبه قابل توجیه است:
جنبه مستقیم: در برخی موارد، عفونت لگن ممکن است به صورت مستقیم باعث درد کمر شود. عفونت لگن می‌تواند باعث ایجاد التهاب در خود لگن و مفاصل آن شده و اینگونه مستقیما درد را در محل التهاب به وجود آورده و یا آن را به سایر مناطق بدن مانند کمر انتشار دهد. همچنین، عفونت لگن ممکن است به شکل یک التهاب در پروستات باشد که درد و سوزش در منطقه پروستات و کمر را ایجاد می‌کند.
جنبه غیر مستقیم: عفونت لگن می‌تواند از طریق تاثیر بر سیستم ایمنی بدن، به صورت غیر مستقیم باعث کمردرد شود. برخی بیماری‌های عفونی می‌توانند به شکل مستقیم یا غیرمستقیم با سیستم ایمنی بدن تداخل کنند و باعث تحریک آن شوند. در این صورت، سیستم ایمنی بدن به دنبال مبارزه با عفونت فعال‌تر شده و به مقابله با آن اقدام می‌کند که باعث تحریک شدن گره‌های عصبی کمر شده و در نتیجه کمردرد را ایجاد می‌کند.
در هر دو حالت، مشاهده شده است که عفونت لگن می‌تواند باعث درد کمر در مردان شود.
توجه به این نکته بسیار مهم است که درد لگن و کمر می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد که بعضی از آن‌ها بسیار جدی و خطرناک می‌باشند. بنابراین برای تعیین علت اصلی درد، ارزیابی کامل علائم توسط یک پزشک متخصص و با تجربه بسیار ضروری است. گزینه‌های درمانی برای عفونت‌های لگنی ممکن است شامل آنتی بیوتیکها، داروهای مسکن و در موارد شدید بستری شدن بیمار در بیمارستان باشد.
همانطور که متوجه شدیم، دامنه بیماری‌ها و آسیب‌هایی که می‌توانند علت درد لگن در مردان باشند بسیار وسیع و متنوع است. در بیشتر موارد درد لگن می‌تواند مبهم بوده و تا شدت گرفتن علت زمینه‌ای آن به صورت واضح بروز نکند. بنابراین این عارضه می‌تواند یک چالش بسیار جدی هم برای بیماران و هم برای پزشکان باشد، لذا توصیه می‌کنیم به هیچ عنوان در صورت مواجه با آن اقدام به خود درمانی یا نادیده گرفتن آن نکنید و حتما در سریع‌ترین فرصت ممکن به پزشک مراجعه کرده تا علت این درد را جویا شوید.