بیرون زدگی مهره گردن؛ ضربه شدید و ناگهانی، فشار و بلند کردن اجسام سنگین، سن و ...

دیسک ها دارای ماده ژله مانند و چسبناک هستند که امکان حرکت مهره ها به روی یکدیگر را فراهم می کنند. بیرون زدگی مهره گردن در اثر عوامل گوناگونی مانند ضربه شدید و ناگهانی، فشار و بلند کردن اجسام سنگین، سن و ... می باشد که  سبب خارج شدن ماده ای ژله ای از درون دیسک ها می‌شود، که به این عارضه بیرون زدگی مهره گردن گفته می شود. جهت کسب اطلاعات بیشتر در رابطه با موضوعات مختلف عارضه بیرون زدگی مهره گردن (دیسکوپاتی گردن) مانند التهاب مهره گردن، درمان بیرون زدگی مهره گردن، علت دیسک گردن در جوانی و ... در ادامه با ما همراه باشید. 

 بيرون زدگی مهره گردن چيست؟

دیسک ها دارای ماده ژله مانند و چسبناک هستند که امکان حرکت مهره ها به روی یکدیگر را فراهم می کنند. ممکن است در اثر عوامل مختلفی از جمله افزایش سن، فشار های سنگین، بلند کردن اجسام سنگین و ضربات شدید و ناگهانی این ماده ژله ای درون دیسک ها از محدوده خود خارج و دچار برآمدگی گردد. به این عارضه بیرون زدگی مهره گردن گفته می شود.
همچنین بیرون زدگی مهره گردن سبب وارد شدن فشار شدیدی روی اعصاب محیطی اطراف نخاع شده و بدین ترتیب فردی که دچار این عارضه می شود در ناحیه گردن احساس درد را تجربه خواهد کرد. حرکت دادن گردن به اطراف و یا عقب و جلو کردن گردن نیز برای فرد دردناک خواهد بود. 
این مشکل زمانی رخ می دهد که رباط ها و دیسک ها انعطاف پذیری خود را از دست داده و فرد در معرض یک حرکت ناگهانی قرار گیرد. در صورت بروز هر گونه مشکل بهتر است سریعا به بهترین فوق تخصص دیسک گردن در کلینیک های تخصصی مراجعه شود.

ديسک مهره گردنی

دیسک های بین مهره‌ ای که به صورت بالشتک بین دوجسم مهره ای در ستون فقرات قرار دارند فشارهایی که به ستون مهره ها وارد می ‌شود را جذب می کنند. بنابراین دیسک‌ ها مانند یک کمک فنر، ضربات وارده به ستون فقرات را خنثی می‌ نمایند. دیسک ها به هنگام اعمال فشار، قابلیت تغییر شکل دارند و شدت ضربات را کاهش خواهند داد. شکل اصلی دیسک‌ ها زمانی که تحت فشار نیستند، کروی بوده اما هنگامی که در حد فاصل مهره‌ ها قرار می‌ گیرند، به دلیل فشار وارده، پهن شده و شکل بیضی را به خود خواهند گرفت. 
فتق دیسک گردنی سبب فشردگی اعصاب گردن می گردد که سبب درد و علائم دیگر خواهد شد. فتق دیسک گردنی علت رایج ایجاد درد در قسمت فوقانی بدن و در ناحیه گردن است. این درد می تواند در گردن، بین تیغه های شانه احساس ناخوشایند یا تیز ایجاد کرده و ممکن است به داخل بازوها، دست ها و انگشتان حرکت نماید. بی حسی و سوزن شدن علائم رایج این مشکل هستند. 
ممکن است فتق دیسک گردن در اثر آسیب دیدگی و بلند کردن غلط اشیای سنگین رخ دهد. گاهی اوقات ممکن است بدون دلیل و به صورت خود به خود ایجاد شود. افزایش سن نقش زیادی در بروز فتق دیسک گردن دارد. با افزایش سن، دیسک ها خشک و سخت شده و در نتیجه هسته ژل مانند دیسک ممکن است از طریق پارگی دیسک خارج و به اعصاب فشار وارد نماید.
همچنین عوامل دیگری مانند ژنتیک، استعمال سیگار و برخی فعالیت های شغلی سبب انحطاط زودرس دیسک و فتق دیسک گردن می گردند. فتق دیسک گردن معمولا در افراد 30 و 40 ساله شایع تر است. اما احتمال بروز فتق دیسک در افراد میانسال و سالخورده که فعالیت بدنی شدید دارند، بسیار بیشتر از سایر افراد خواهد بود. 

 علائم بيرون زدگی مهره گردن

معمولا علائم فتق دیسک گردن با علائمی مانند احساس بی حسی یا سوزن سوزن شدن در نواحی گردن خود را نشان می دهند. فرد ممکن است به دلیل تحریک اعصاب نخاعی و فشار حاصل از فتق دیسک گردن، درد را به صورت جزئی یا کلی در گردن خود احساس نماید. در صورت تشدید شدن درد، درد به بازوها نیز منتقل و بیمار در بازوها و دستان خود درد را تجربه می کند.
همچنین ممکن امکان دارد فرد در شانه خود درد احساس کند. در بعضی موارد نیز ممکن است فرد دچار اسپاسم عضلانی شده باشد به این صورت که عضلات گردن به طور غیر قابل کنترل سفت خواهند شد. همچنین ممکن است فرد ضعف عضلانی در عضلات دو سر و عضلات دست خود را تجربه نماید. ممکن است علائم درد فتق دیسک گردن هنگام بیدار شدن از خواب و بدون هیچ زمینه قبلی ایجاد شود. برخی از بیماران با نگه داشتن بازوها در وضعیت بالا و پشت سر خود درد را تسکین می دهند زیرا این موقعیت سبب کاهش فشار وارده بر عصب می گردد.

 درمان بيرون زدگی مهره گردن 

درمان های بدون جراحی اولین مرحله درمان بیرون زدگی مهره گردن می باشد. در این مرحله برای بیمار داروهای ضد التهاب مهره گردن تجویز شده و برای بیمار فیزیوتراپی انجام می گردد. در مواردی از تزریق های اپیدورال یا تزریق اطراف ریشه عصبی و یا از به کار بردن اشعه لیزر در داخل دیسک ها استفاده می شود.
 معمولا از این روش ها برای درمان بیرون زدگی مهره گردن به کار گرفته می‌شود و در برخی موارد دیسک های گردن نیاز به عمل جراحی باز خواهند داشت. در ادامه به شرح روش های درمان بیرون زدگی مهره گردن می پردازیم.

درمان بیرون زدگی مهره گردن در طب سنتی

مهم ترین روش طب سنتی که هم جنبه های علمی دارد و هم در درمان بیرون زدگی دیسک گردن استفاده می شود، طب سوزنی می باشد. طب سوزنی از سال ها پیش در چین و ژاپن و کره رایج بوده و اساس آن بر این است که اگر نقاط خاصی را در اندام های بیمار سوزن بزنند سبب می شود که درد بیمار بهبود یابد. به علاوه در طب سنتی دیگر کشورها، از کشش گردن و از به کار بردن بادکش ها نیز استفاده می شود. همچنین مصرف زردچوبه نیز سال ها در کشورهای مختلف به عنوان درمان درد گردن استفاده می‌شد.

 فيزيوتراپی ديسک گردن

معمولا درمان های فیزیوتراپی شامل ماساژ بافت نرم گردن و عمق گردن، استفاده از گرما و سرما، ورزش و استفاده از اشعه لیزر، امواج ماورا صوت و مادون قرمز خواهد بود. فیزیوتراپی در بیشتر موارد برای دیسک ها موثر عمل کرده و شامل موارد زیر می باشد : 

♦  ماساژ عمقی بافت های گردن

ماساژ های مختلفی برای گردن وجود دارد. اما ماساژ عمقی گردن از موثرترین نوع ماساژ برای درمان بیرون زدگی مهره گردن خواهد بود. این کار سبب بالانس شدن و تنظیم  عضلات و کاهش اسپاسم عضلانی می گردد.

♦  استفاده از گرما و سرما 

استفاده از گرما و سرما درمانی به صورت جداگانه در درمان بیرون زدگی مهره گردن می‌توانند بسیار موثر باشند. گرما سبب افزایش جریان خون آن ناحیه می گردد. با افزایش جریان خون و اکسیژن، مواد غذایی بیشتری به محل آورده شده و مواد سمی دفع می گردد. برعکس آن سرما که اصطلاحا کرایوتراپی گفته می شود جریان خون را آهسته کرده و سبب کاهش التهاب و درد می گردد. ممکن است برای ایجاد سرما از قطعه یخ یا اسپری فلورو متان استفاده شود که التهاب بافت را کم خواهد کرد. معمولا در ابتدای ایجاد التهاب از سرما و پس از چند روز از گرما استفاده می شود.

♦  آب درمانی 

از آن جایی که بیمار در روش آب درمانی در داخل آب ورزش های مخصوصی انجام می دهد، این کار سبب بهبود درد، افزایش دامنه حرکات مفاصل و کاهش اسپاسم عضلانی می گردد. برای آب درمانی می توان از آب گرم یا جکوزی نیز استفاده نمود.

♦  تحریک الکتریکی پوست 

در تحریک الکتریکی از یک دستگاه جریان الکتریکی کمک گرفته می گردد. جریان های الکتریکی در مسیرهای مخصوص توسط مدهایی که به پوست بدن چسبانده شده وارد بدن می گردند. ورود این تحریکات الکتریکی جلوی انتقال درد به نخاع را گرفته و سبب کاهش اسپاسم عضلانی می گردند. همچنین این کار سبب ترشح موادی به نام اندورفین در مغز انسان که خاصیت ضد درد طبیعی دارند می شود.

♦  کشش ( ترکشن )

با ایجاد کشش در گردن، استخوان ها در ستون مهره ها از هم دور و فشار داخل دیسک کم خواهد شد و در نتیجه میزان برجستگی دیسک کاهش می یابد. پس از ایجاد بیماری دیسک معمولا عضلات گردن کمتر استفاده شده بنابراین این عضلات ضعیف می شوند. زیرا بیمار درد گردن داشته و گردن را کمتر حرکت می‌ دهد و از مفاصل ستون مهره ها کمتر کار می کشد و به اصطلاح مفاصل گردن خشک می‌شوند. بنابراین انعطاف پذیری نیز کاهش و عضله ها علاوه بر ضعیف شدن، کوتاه می گردند. 
به همین منظور در فیزیوتراپی، ورزش هایی برای تقویت عضلات، انعطاف پذیری و کشش عضلات توصیه می شود. 

♦  تقویت عضلات گردن

در افرادی که به دیسک گردن دچار می گردند معمولا عضله های جلو و هم عضله های کناری و هم عضله های پشت ستون مهره ها دچار ضعف می گردند. بنابراین تقویت عضلات یکی از کارهایی است که در فیزیوتراپی انجام می‌ شود.

♦   افزایش انعطاف پذیری

در صورتی که گردن خاصیت انعطاف پذیری خود را از دست بدهد، حرکات کمی باعث کش آمدن لیگامان ها و کپسول مفصلی و ایجاد درد می‌ گردد. یکی از اهداف فیزیوتراپی افزایش انعطاف پذیری بوده که با حرکات به جلو و عقب و چپ و راست در گردن کپسول های مفصلی و لیگامان ها دچار درد نشوند.

♦   کشیدن عضلات گردن

کشیدن عضلات گردن با انجام حرکات کششی سبب کشیدگی لیگامان ها و تاندون ها و عضلات شده و در نتیجه گردن می‌ تواند بدون درد حرکات بیشتری انجام بدهد.

داروی دیسک گردن

داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی در کاهش التهاب دیسک گردن موثر خواهند بود. از آنجایی که درد دیسک گردن از التهاب ریشه های عصبی و بافت های اطراف آن ناشی می شود، استامینوفن، دیکلوفناک، بروفن و ناپروکسن معمولا در درمان بیرون زدگی مهره گردن تجویز می گردند. پزشک داروهای ضد درد را به دلیل ریسک بالای عوارض جانبی خطرناک در کوتاه مدت تجویز می‌نماید. 

تزریق 
در صورتی که داروهای خوراکی و فیزیوتراپی در درمان بیرون زدگی مهره گردن موثر نباشند، تزریق داروها توصیه می شود. معمولا تزریقات گردن با استفاده از فلوروسکوپی (هدایت اشعه ایکس) انجام شده تا محل دقیق سوزن در ستون فقرات را مشخص شود. هدف تزریق در درمان فتق دیسک  این است که دارو به صورت مستقیم در محلی که باید باشد و بدون ایجاد آسیب های ریشه های عصبی، رگ های خونی یا نخاع، قرار گیرد. 
دو تزریق رایج برای درمان بیرون زدگی مهره گردن و دیسک های گردنی شامل : 

۱- تزریق استروئید اپیدورال : در این روش تزریق محلول در فضای اپیدورال (لایه بیرونی کانال نخاعی) تزریق شده تا التهاب دیسک گردن کاهش پیدا کند. این تزریق، از رایج ترین شیوه های درمان دیسک های گردن می باشد. 
۲- تزریق دور ریشه عصب : در این شیوه محلول در نزدیکی عصب نخاعی تزریق می گردد زیرا از فورمن یا سوراخ بین مهره ای خارج می شود. این تزریق جهت  کمک به تشخیص این که کدام ریشه عصب سبب درد شده،  استفاده می شود.

علت ديسک گردن در جوانی

تشخیص علت دیسک گردن در جوانی به سادگی ممکن نیست. این مشکل معمولا به آهستگی و بدون دلیل مشخصی ایجاد می شود اما در برخی موارد عوامل زیر روی آن اثر می گذارند :
عوامل ژنتیکی: برخی از افراد به دلیل عوامل ژنتیکی و سابقه ی خانوادگی مستعد ابتلا به فتق دیسک می باشند. 
چاقی: وزن بیش از حد بدن سبب ایجاد استرس اضافی روی دیسک های کمر می گردد.
عوامل شغلی و محیطی: افرادی که مشغله کاری زیادی داشته، بیشتر در معرض مشکلات کمر و گردن قرار دارند. بلند کردن مکرر و کشیدن اجسام، فشار دادن و خم کردن پهلوها نیز می تواند خطر ابتلا به دیسک گردن را افزایش دهند.
مصرف سیگار: استعمال دخانیات سبب کاهش اکسیژن رسانی به دیسک شده و به آن آسیب وارد می کند.
گردن درد یکی از علائم اصلی بیرون زدگی دیسک در ستون فقرات گردنی است. در صورتی که بیرون‌ زدگی دیسک بین مهره‌ ای به‌ آرامی رخ دهد بیماری معمولا برای طولانی مدت بدون علائم ادامه پیدا می کند. در صورتی که دیسک برآمده مستقیم عصب را فشرده نکند، برای مدت طولانی فرد متوجه آن نخواهد شد.
اما در صورتی که دیسک بین مهره‌ ای برآمده به یکی از اعصاب نخاعی که در جلوی آن قرار دارد فشار وارد کند، معمولا باعث درد شدید می‌ گردد.
چنان چه دیسک بین مهره‌ای در ناحیه ستون فقرات گردنی بیرون زده باشد، این درد در ناحیه گردن و قسمت بالای کمر ایجاد می‌ گردد و ممکن است درد به بازوها و پاها ادامه یابد، زیرا اعصاب نخاعی به سمت بالا کشیده می‌ گردند. همچنین بی‌ حسی یا احساس سوزن‌ سوزن شدن می‌ تواند در بازوها و انگشتان رخ دهد. 

روش های تشخيص بيرون زدگی مهره گردن

پیش از توضیح این که در صورت مشکوک بودن به بیرون‌ زدگی دیسک چه بررسی‌ های رادیولوژیکی انجام می شود، باید گفت که بیشتر افراد بدون علامت دارای فتق یا بیرون‌زدگی دیسک هستند، اما در واقع همه آن ها مشکل نداشته و شاید درد احساس نمی کنند. در ادامه به روش های تشخیص بیرون زدگی مهره گردن اشاره می شود. 

رادیولوژی
رادیولوژی از مناسب‌ ترین معاینه ها برای نظارت و بررسی وضعیت دیسک‌ های بین مهره ‌ای، معاینه رزونانس مغناطیسی می باشد. این معاینه در مورد اثرات رادیواکتیو خطری نداشته زیرا هیچ نوع تشعشعی وجود نخواهد داشت. با انجام اسکن ‌های مختلف می‌ توان مشاهده کرد که آیا ضعیف شدن دیسک بین مهره‌ای و فشار در سطح ریشه‌ های عصبی وجود دارد یا خیر.

رادیوگرافی
چنانچه پزشک به‌ بررسی دقیق تری در تصویر رادیوگرافی نیاز داشته باشد، ممکن است برای تشریح و مشاهده بافت‌ های مختلف سی‌تی‌اسکن را توصیه نماید.

اشعه ایکس
در صورت وجود مشکلات گردن استفاده از یک اشعه ایکس ساده مفید نیست، زیرا بافت ‌های نرمی مانند دیسک‌ها در آن قابل‌ مشاهده نخواهند بود. 

حرکات دیسک
گردن عضوی است که به دلیل ترکیب آن در معرض خطر بیماری دیسک نیز قرار داشته و یافتن این مشکل در بیماران جوان نیز غیرمعمول نیست. این عارضه در اثر استفاده نادرست و طولانی‌ مدت از وسایل الکترونیکی و گوشی‌های هوشمند ایجاد می شود.
 بر خلاف ستون فقرات کمری، ستون فقرات گردنی دارای یک سری اجزا است که توانایی متعادل کردن نیروهای قدامی و خلفی را داشته، اما چنان چه سر برای ساعات طولانی در وضعیت قدامی قرار داشته باشد، نیروها سبب بروز اختلالاتی مانند فتق، سرگیجه و درد همراه می ‌شوند.

 التهاب مهره گردن

از نشانه های شایع بیماری های آرتریت التهاب پیدا کردن مفاصل در قسمت های مختلف بدن از جمله دست، پا و گردن است. التهاب مهره گردن سبب از بین رفتن مفصل سینویال شده که این مفصل مانع حرکت دادن گردن خواهد شد. بنابراین اگر آرتریت بتواند سبب تخریب شدن مفصل گردن گردد سبب ناپایداری ستون مهره ها نیز می شود. 
ستون مهره ها یا همان استخوان مهره ها، استخوان های کوچکی هستند که ساختار ستون فقرات بدن را می سازند. این مهره ها هفت عدد هستند که معمولا آرتریت روماتوئید مهره های اول و دوم را تحت شعاع خود قرار خواهد داد. از شایع ترین علائم و نشانه های آرتریت روماتوئید گردن یا التهاب مهره گردن، درد در ناحیه گردن است. 
البته باید توجه داشت که نشانه ها در همه افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید گردن یکسان نبوده و در هر فرد میزان درد متفاوت خواهد بود. در صورتی که فرد درد خفیف و گنگی را به صورت متناوب در پشت گردن خود و در نزدیگی پایه جمجه احساس نماید و به دشواری بتواند سر خود را حرکت دهد این عارضه می تواند به دلیل التهاب مهره گردن باشد. باید توجه شود که دردهای ناشی از آسیب دیدگی گردن با درد آرتریت روماتوئید اشتباه گرفته نشود. 
آرتریت گردن با ورم استخوان ها و مفاصل نیز متفاوت است. درد آرتریت روماتوئید در اثر التهاب در مفاصل بوده اما ورم استخوان ها و مفاصل شامل فرسایش طبیعی مفاصل می گردد. سر درد از علائم و نشانه های آرتریت روماتوئید است و به سر درد های آرتریت، سر درد های نوع دوم می گویند که همان دو استخوان اول و دوم مهره ها را در بر می گیرد. 
این دو استخوان مهره دارای عصب نخاعی بوده که حس مربوط به جمجمه و پوست سر را کنترل می نمایند. این نوع سردردها، سردرد سرویکوژنیک نیز گفته می شوند. سردرد هایی شبیه به میگرن که در آن ها درد از ناحیه پیشانی، مغز و شقیقه آغاز و تا گردن ادامه پیدا می کنند.
از دیگر علائم آرتریت روماتوئید گردن می توان نداشتن انرژی، تب، علائم مشابه آنفولانزا، کاهش اشتها، کاهش وزن، مشکل در خوابیدن، اختلالات فکری و برآمدگی های سفت در زیر پوست را نام برد.

درمان های کمکی بيرون زدگی مهره گردن

هدف از تجویز تمام روش‌ های درمان بیرون زدگی مهره گردن کاهش و تسکین و درمان درد بیمار می باشد. دردهای مربوط به دیسک گردن معمولا با داروهایی مانند مانند آسپرین، ایبوپروفن و ناپروکسین، ورزش، فیزیوتراپی و کار درمانی، تزریق، درمان دستی یا کایروپراکتیک، تراکشن و استفاده از بریس صورت می گیرد. اما در صورت موثر نبودن این درمان ها پزشک متخصص به ناچار جراحی را توصیه می کند.
در صورتی که درد ناشی از بیرون زدگی دیسک گردن پس از گذشت 6 تا 12 هفته بهبود نیابد، جراحی انجام می شود. جراحی برای درمان بیرون‌ زدگی دیسک گردن نتایج قابل قبولی به همراه دارد و درد پس از عمل و عوارض جانبی نامطلوب آن بسیار اندک خواهد بود. عملی که توسط جراح ماهر و باتجربه انجام گیرد با خطر و عوارض اندک و درصد موفقیت بالا همراه می باشد. بنابراین انتخاب پزشک از اهمیت زیادی برخوردار است.

 سخن پايانی

بیماری بیرون زدگی مهره گردن یا آرتریت از بیماری های مزمن و پیشرونده است که می تواند بسیار خطرناک باشد. زیرا التهاب مزمن سبب آسیب دیدن دائمی مفاصل گردن می گردد که ممکن است سایر بخش های بدن را نیز درگیر نماید. بنابراین با دیدن کوچکترین نشانه باید به پزشک متخصص در کلینیک های تخصصی مراجعه شود تا از بروز هر گونه عوارض جبران ناپذیر جلوگیری شود. انتخاب پزشک ماهر در پیشرفت درمان و کاهش هزینه های درمانی نقش بسزایی دارد. بنابراین از انتخاب پزشک ماهر در کلینیک های تخصصی غافل نشوید.