دیسکوپاتی گردن
گروهی از ریزفاکتورهای مرتبط با مشاغل در آینده می‌توانند فرد را در معرض ابتلا به دیسکوپاتی گردن قرار دهند. این گروه از افراد مجبورند برای انجام کارهای ظریف برای مدت طولانی گردن خود را خم کنند به عنوان مثال دندانپزشکان، تعمیرکاران، نویسندگان و غیره از این دست هستند. افرادی که بنا به شغل خود پشت کامپیوتر می‌نشینند از جمله منشی‌ها، کارمندان ادرات و غیره و افرادی که مجبورند کمر خود را در حالت غیرطبیعی، خمیده و یا به صورت چرخیده نگه می‌دارند نیز بیشتر در معرض آن هستند. زمانی که سر برای مدت طولانی در وضعیتی غیرطبیعی قرار می‌گیرد فشار روی دیسک به تدریج افزایش یافته و بواسطه ضعف عضلات دیسکوپاتی گردن ایجاد شده و این مسئله روی ریشه‌های عصبی-نخاعی فشار می‌آورند. بیرون زدگی دیسک گردنی روندی دژنراتیو است که منجر به انتشار درد و بی‌حسی و ضعف شانه‌ها، بازو و دست می‌شود. بسته به شرایط بیمار، محل و شدت بیرون زدگی دیسک پزشک متخصص روش‌های متعددی را برای درمان بیمار اتخاذ خواهد کرد. مرکز فوق تخصصی ارتوپدی ما با تکیه بر بهترین فوق تخصص دیسک گردن و کلیه متخصص های خود در تلاش است برای تمام افراد مبتلا به دیسکوپاتی بهترین شرایط را فراهم نماید.
فهرست مطالب مورد استفاده در این مقاله
دیسکوپاتی گردن چیست؟
علل بروز بیرون زدگی دیسک گردن چیست؟
علائم شایع بیرون زدگی دیسک گردن کدام است؟
انواع دیسکوپاتی گردن شامل چه مراحلی است؟
عوامل خطر بیماری بیرون زدگی دیسک گردن چیست؟
روش‌های تشخیصی بیرون زدگی دیسک گردن شامل چه مواردی است؟
روش‌های درمانی بیرون زدگی دیسگ گردن چیست؟
و کلام آخر
دیسکوپاتی گردن چیست؟
بیماری دیسکوپاتی به هر گونه اختلال یا دردی که ناشی از تغییرات دیسک بروز می‌کند. ممکن است دیسک و یا مهره‌های اطراف آن که در اثر اختلالات ناشی از سالخوردگی (Senile) دچار کاهش حجم و مایعات آن شود و منجر به ایجاد درد و التهاب شوند. این درد و التهاب ممکن است به صورت موضعی بوده و اعصاب را تحریک کند و یا به علت مراحل مختلف دیسکوپاتی فشار فیزیکی مستقیمی به ریشه‌های عصبی و نخاع وارد کرده و اعصاب را مستقیماً تحریک نمایند و منجر به بروز درد موضعی یا درد رادیکولار (درد تیر کشده ریشه عصبی) یا پارستزی (خواب رفتگی اندام) شوند. از همین رو این درد می‌تواند به صورت گردن درد یا حتی سردرد بروز کند و در صورت پیشرفت به صورت سوزن سوزن و مور مور، سرد و گرم شدن، درد تیر کشنده همچون برق گرفتگی پدیدار شده و در مراحل نهایی ضعف و آتروفی عضلات و اختلالات عملکردی دهد.
به علت وجود مراکز حیاتی در گردن و عبور کلیه اعصاب بدن از گردن ضروری است این بیماری به سرعت تشخیص داده شود.
بیماری دیسکوپاتی گردن یا همان دیسک گردن علت شایع بروز درد گردن و انتشار درد در بازو است. این بیماری زمانی ایجاد می‌شود که یک یا چند دیسک محافظ در ستون فقرات گردنی به دلیل سایش ناشی از حرکات مداوم تخریب می‌شوند. این بیماری علاوه بر درد گردن قادر است منجر به انتشار درد و بروز بی‌حسی در شانه‌ها، بازوها و دست‌های بیمار گردد و محدود به گردن نخواهد بود.
ممکن است یک مؤلفه ژنتیکی وجود داشته باشد که برخی افراد را مستعد سایش سریعتر مهره‌ها می‌کند. به علاوه ممکن است این مؤلفه بروز جراحت را تسریع بخشد و گاهی باعث ایجاد تغییرات دژنراتیو شود.
علل بروز بیرون زدگی دیسک گردن چیست؟
ستون فقرات متشکل از 33-34 مهره است که توسط دیسکها و مفاصل بین مهره‌ای به هم متصل می‌شوند. ساختارهای استخوانی ستون فقرات و دیسک های بین مهره‌ای توسط رباط‌های ستون فقرات پشتیبانی می‌شوند. بزرگترین تحرک ستون فقرات بین مهره‌های پنجم، ششم و هفتم رخ می‌دهد. به همین دلیل است که دیسکوپاتی گردن در این ناحیه رخ می‌دهد.
در نتیجه یک شیوه زندگی ناسالم، ستون فقرات دچار انحطاط می‌شود: به عبارتی تغییرات پاتولوژیک بر فیبروس آنولوس یا ساختار حلقوی فیبری و هسته پالپوس یا هسته ژلاتینی در دیسک‌های بین مهره‌ای تأثیر می‌گذارد. هدف این ساختارها محافظت از مهره‌ها در برابر فرسودگی و جذب شوک حین حرکت است. وقتی از تحرک مفید و پیروی از یک سبک زندگی سالم غافل می‌شویم، باعث که از دست رفتن خاصیت ارتجاعی آنولوس فیبروس شده و آن را در معرض کم آبی یا حتی پارگی قرار می‌دهیم. سپس، هسته پالپوس از موقعیت خارج شده و بر اعصاب فشار می‌آورد.
علائم شایع بیرون زدگی دیسک گردن کدام است؟
هسته ژلاتینی پالپوس قادر به حرکت به سمت جلو و عقب نیست، بلکه صرفاً از پهلو به پهلو حرکت می‌کند. بنابراین، هنگامی که هسته از موقعیت خود خارج می‌شود، صرفاً قادر است اعصاب را در یک سمت ستون فقرات تحت فشار قرار دهد. در سمت که عصب تحت فشار قرار می‌گیرد، علائم عصبی از جمله سردرد، سفتی گردن و اندام‌ها و حالت تهوع احتمالاً ظاهر شود.
اولین تغییرات معمولاً بین مهره‌های پنجم و ششم گردن رخ می‌دهد. چنانچه تمام دیسک‌های این ناحیه تغییر شکل پیدا کنند، دچار اسپوندیلوز می‌شویم. این مشکل با کاهش قابلیت کشسانی گردن شروع می‌شود و به دنبال آن درد شدید در عضلات گردن پدید می‌آید. چنانچه هیچ کاری انجام نشود، فشار افزایش یافته و منجر به درد شدید و پارگی موقتی دست در طرف عصب تحت فشار می‌گردد. متأسفانه دیسک‌های آسیب دیده اغلب رگ‌های خونی را تحت فشار قرار می‌دهند و ممکن است منجر به بروز ایسکمی مغز شوند.
یکی دیگر از علائم شایع دیسکوپاتی گردن، درد پشت سر است که اغلب با فشار خون بالا مرتبط است. همچنین می‌تواند نتیجه تغییر در منحنی گردنی باشد. چنانچه تغییرات منحنی گردنی علت درد باشد، حین حرکت سر به عقب یا جلو، درد تشدید خواهد شد. با این وجود، به دلیل بروز انواع مختلفی از علائم عصبی تشخیص آسان نیست: سردرد در یک طرف سر که اغلب با میگرن اشتباه گرفته می‌شود، درد صورت و بی حسی پوست و احساس خفگی در گلو که همزمان با حملات قلبی نیز رخ می‌دهد.
درکل علائم بر حسب میزان شیوع شامل:
- درد گردن
- درد عصبی یک سمت بدن که از شانه تا بازو و حتی انگشتان دست امتداد می‌یابد
- بی‌حسی، مومور، گزگز، ضعف که در کل دست منتشر می‌شود
- دردی که با حرکت تشدید می‌شود
- مشکل در حرکت بازوها و پاها
- مشکل در تعادل
- کاهش توانایی در کنترل مثانه و روده
- ضعف و بی‌حسی از گردن به پایین
انواع دیسکوپاتی گردن شامل چه مراحلی است؟
بیرون زدگی دیسک شامل سطوح مختلفی خواهد بود و این مراحل را می‌توان طبق دسته بندی ذیل تقسیم کرد: 1 - ورم کردگی دیسک (بالجینگ) : در این مرحله هسته پالپوس تا حدی برآمده و به تدریج حلقه فیبری را تحت فشار قرار می‌دهد، هرچند پوشش بیرونی فیبری دیسک سالم است و صرفاً اعصاب مجاور را تاحدی کم فشرده می‌سازد.
2 - برآمدگی دیسک (پروتروژن): در این مرحله برآمدگی دیسک بیشتر بوده و با فشار لایه بیرونی را به اجبار تاحدی از محیط خارج می‌سازد. در این مرحله نیز پوشش بیرونی فیبری سالم است اما هسته فشار بیشتری به آن وارد کرده و سعی دارد پوشش خارجی فیبر را از محیط خارج کند. این مسئله منجر به فشردگی بیشتر اعصاب مجاور و در نتیجه درد بیشتر می‌شود.
3 - بیرون زدگی دیسک (اکستروژن): این مرحله که اکستروژن نامیده می‌شود، در این مرحله لایه بیرونی فیبری دچار شکاف و پارگی جزئی شده، هسته پاپلوس یا ژل از حلقه فیبری خارج می‌شود. از همین رو، وضعیت تاحدی شدید شده و اعصابی که از این ناحیه عبور می‌کنند بیشتر تحت فشار قرار گرفته و فرد احساس درد شدیدتری می‌کند.
4 - پارگی دیسک (سکستروژن): در این مرحله هسته پاپلوس از حلقه فیبری بیرون آمده و از آن جدا می‌شود و با ایجاد فشار مضاعف بر عصبی که در مجاورت آن است منجر به درد شدید شده و با خروج از کانال نخاعی مشکلات عدیده‌ای ایجاد می‌کند. این شدیدترین حالت دیسکوپاتی گردن است و نیازمند عمل جراحی است.
برای درمان دیسکوپاتی ضروری است مراحل بیرون زدگی دیسک تعیین شده و ریزفاکتورها برطرف شوند و در صورت نیاز به اقدامات درمانی ابتدا اقدامات درمانی اولیه و نگهدارنده از جمله گردنبند، تغییر شیوه زندگی، تزریقات، ورزش و استفاده بالشت طبی انجام شود. در صورت عدم بهبود درد با این اقدامات و وجود فشار ممتد روی اعصاب و پیش بینی آسیب به عصب در آینده نزدیک جراحی پیشنهاد خواهد شد.
عوامل خطر بیماری بیرون زدگی دیسک گردن چیست؟
در حالی که تقریباً تمام افراد با افزایش سن به بیماری بیرون زدگی دیسک گردن مبتلا می‌شوند، عواملی وجود دارد که می‌تواند احتمال بروز آن را تسریع و یا علامت دار نماید. این عوامل خطر می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- ژنتیک: برخی از مطالعات صورت گرفته روی دوقلوها نشان می‌دهد ژنتیک در تعیین زمان بروز بیماری بیرون زدگی دیسک گردن و دردناک بودن آن نقش بیشتری نسبت به سبک زندگی دارد.
- چاقی: وزن افراد با خطر ابتلا به بیماری دژنراتیو دیسک ارتباط مستقیم دارد.
- سیگار کشیدن: این عادت می تواند مانع از رسیدن مواد مغذی به دیسکها شود و هیدراتاسیون آنها را تسریع می‌بخشد.
روش‌های تشخیصی بیرون زدگی دیسک گردن شامل چه مواردی است؟
پزشک متخصص معمولاً با بررسی سوابق پزشکی بیمار و انجام معاینه فیزیکی که شامل بررسی دامنه حرکتی گردن و لمس آن است و در نهایت در صورت وجود درد شدید و علائم عصبی چون ضعف شانه، بازو و دست یا احساس سوزن سوزن شدن و غیره با تجویز تصویربرداری به صورت سی تی اسکن، ام آر آی و اشعه ایکس به بررسی وضعیت بیمار می‌پردازد. به همین ترتیب زمانی که بیماری دیسک دژنراتیو گردن و سایر شرایط مرتبط با آن بواسطه تشخیص دقیق تأیید شد، می‌توان منبع علائم را درک کرد و یک برنامه درمانی موثر برای آن ارائه داد.
روش‌های درمانی بیرون زدگی دیسگ گردن چیست؟
برای درمان بیرون زدگی دیسک توصیه می‌شود ابتدا گزینه‌های درمانی غیرجراحی را امتحان کنید.
گزینه‌های درمانی غیرجراحی متعددی وجود دارد که باید قبل از جراحی ستون فقرات آنها را امتحان کنید. شما و پزشکتان باید پیش از هر نوع تصمیم گیری برای پیگیری درمان جراحی، این رویکردهای درمانی را بررسی کنید.
- مدیریت درد: داروهای مخدر (در حد اعتدال)، داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی چون ایبوپروفن و تزریق استروئیدها می‌توانند در حین پروسه طبیعی بهبودی بدن، درد را تسکین دهند.
- استراحت: استراحت دادن به مفصل آسیب دیده و اجتناب از انجام فعالیت‌های تشدید کننده درد می‌تواند به بدن کمک کند تا خود به خود بهبود یابد.
- گرم/سرد درمانی: برای کاهش التهاب و درد موثر هستند.
- فیزیوتراپی: انجام فیزیوتراپی برای تقویت عضلات اطراف و بهبود انعطاف پذیری مفصل بسیار مفید خواهد بود.
- درمان‌های جایگزین: برخی درمان‌ها از جمله طب سوزنی و ماساژ می‌تواند با کاهش درد، از بین بردن بافت اسکار و آزدسازی اسپاسم عضلانی، به بدن اجازه می‌دهد به طور طبیعی بهبود یابد.
- گردنبند طبی: گاهی پزشک برای ثابت نگه داشتن گردن و ممانعت از حرکات اضافی و آسیب بیشتر دیسک استفاده از گردنبند طبی را برای بیمار توصیه می‌کند. این گردنبدها عموماً به صورت شخصی سازی تهیه شده و مناسب وضعیت هر بیمار و فیزیک بدنی وی به شکل انحصاری تولید می‌شود.
- تزریقات (اوزون و کورتون): در برخی موارد تزریق اوزون به عنوان یک مودالیته جدید در کاهش درد و التهاب مرتبط با مشکلات گردن و اختلالات دیسکوپاتی نقش اساسی دارد. علاوه بر این مورد گاهی تزریق کورتون نیز برای بیمار تجویز خواهد شد.
چندین معیار وجود دارد که در صورت مواجه با آنها تنها گزینه درمانی روش جراحی خواهد بود. این معیارها شامل:
- ادامه درد حتی بعد از چندین ماه درمان و پیگیری غیرجراحی
- افزایش ناتوان کننده درد
- احتمال خطر آسیب عصبی یا نخاعی
- درد مختل کننده زندگی روزمره
- اختلال عملکرد عصبی
چنانچه با وجود انجام گزینه‌های غیرجراحی شرایط فوق را دارید احتمالاً زمان جراحی فرا رسیده باشد.
به طور کلی از سه روش جراحی برای درمان بیماری‌های دژنراتیو گردن استفاده می‌شود.
دیسککتومی قدامی گردن و فیوژن: روشی است که طی آن برش کوچکی در جلوی گردن ایجاد می‌شود ، دیسک آسیب دیده برداشته می‌شود، پیوند در محل خود قرار می‌گیرد و مهره‌های گردنی مجاور با استفاده از صفحه فلزی و پیچ متصل می‌شوند. این روش ثبات را به مفصل باز می‌گرداند اما منجر به از بین رفتن انعطاف پذیری در محل جراحی می‌شود.
جایگزینی دیسک مصنوعی گردنی: طی این روش دیسک آسیب دیده برداشته می‌شود و یک دیسک مصنوعی جایگزین آن می‌شود. و این دیسک مصنوعی حرکات دیسک طبیعی را تقلید کرده و به عنوان یک ضربه گیر برای مهره‌ها عمل می‌کند. مزایای اصلی این روش نسبت به روش نخست آن است که در روش جایگزین سازی دیسک مصنوعی با دیسک آسیب دیده انعطاف پذیری مفاصل گردن حفظ می‌شود (چرا که آنها را بصورت یک عضو واحد در هم نمی‌آمیزد) و عوارض مرتبط با پیوند استخوان را از بین می‌برد. احتمالاً بیماران در آینده بهبود سریعتری را تجربه کرده و خطر فرسودگی سطوح مجاور گردن آنها در آینده کاهش می‌یابد.
فرامینوتومی خلفی گردن: این روش زمانی قابل توجه است که بیماری دژنراتیو دیسک منجر به ایجاد خارهای استخوانی گردد که عصب‌ها را تحت فشار قرار می‌دهند. این عمل نیازی به "مهره‌ها" ندارد و می‌تواند یک اقدام موثر و کم تهاجم برای تسکین درد عصبی باشد.
و کلام آخر
همانطور که می‌دانید کلیه اجزای نخاع حین خروج از قسمت سر از گردن افراد عبور می‌کنند، در نتیجه فشار وارده به نخاع گردنی در مراحل شدید قادر است عامل آسیب‌هایی چون فلج اندام، اختلالات شدید احشایی و جنسی در بیمار باشد. از سوی دیگر بیرون زدگی دیسک گردن می‌تواند با مشکلاتی چون استئوفیت و اسپوندیلوز همراه شود و منجر به مشکلات عصبی و درد و التهاب گردد. از همین رو بسته به شدت بیماری درمان آن متفاوت خواهد بود و بیمار حتماً باید با مراجعه به پزشک متخصص برای درمان خود اقدام نماید. مرکز تخصصی ما آماده است به کلیه عزیزانی که نگرانند بابت آسیب دیسک دچار مشکلات مختلفی شده‌اند خدمات ارزنده ارائه نماید.