ساییدگی مهره گردن؛ عامل بروز درد در گردن، تیغه‌های شانه و درد تیرکشنده از شانه تا بازو
علت دقیق فرسودگی و ساییدگی مهره گردن مشخص نیست و ممکن است ترکیبی از عوامل مختلف مانند انجام کارهای نیازمند بلند کردن، سابقه خانوادگی مشکلات ستون فقرات یا آسیب به ستون فقرات باشد. این ساییدگی مهره های گردن نوعی آرتروز است، جایی که غضروف در مفاصل ستون فقرات شروع به فرسودگی خواهد کرد. زمانی که ساییدگی مهره گردن مشکل ساز گردد، علائم شامل درد در گردن و تیغه های شانه، درد در شانه ها و پایین بازو تا دست خواهد بود. زمانی که درد گردن و ماهیچه های کنار آن به طور موضعی وجود دارد، آرتریت عامل آن است. در برخی موارد گردن به قدری تحریک می شود که اعصاب درگیر شده و در این صورت ممکن است دردی وجود داشته باشد که از بازو به مچ یا انگشتان برسد.
در بیشتر موارد زمانی که ساییدگی مهره گردن خفیف است، فرد مبتلا هرگز نمی‌داند که این بیماری توسعه یافته است. ممکن است آرتروز نسبتا شدید بوده و هیچ علامتی به همراه نداشته باشد. برای شناسایی علت بیماری ضروری است به دکتر فوق تخصص آرتروز گردن مراجعه نمایید.
جدا از آتروز، این که ساییدگی مهره گردن اغلب با افزایش بلوغ بدون دلیل قابل تشخیص افزایش پیدا می کند، به خوبی شناخته خواهد شد.
آرتریت گردن شرایطی است که سبب تورم در اطراف مفاصل گردن در قسمت ستون فقرات گردنی می گردد. دلیل ساییدگی مهره گردن معمولا پارگی و ساییدگی مفاصل در اثر افزایش سن و بیماری قبلی مانند آرتریت التهابی هم ایجاد می گردد. آرتریت مفاصل گردن معمولا با درد مزمن و شدید و سفتی گردن خود را نشان خواهد داد.
آرتریت گردن به التهاب مفاصل گردن که سبب ایجاد تورم اطراف مفاصل قسمتی از گردن به نام ستون فقرات گردنی می شود گفته می شود. ستون فقرات گردن از هفت مهره استخوانی بالای ستون فقرات همراه با دیسک های بین مهره ای انعطاف پذیر که سبب جذب ضربه شده و به فرد اجازه حرکت می دهند. آرتریت مفاصل گردن معمولا سبب درد شدید و محدود شدن حرکت و چرخش گردن می گردد.
در صورتی که آرتریت گردن درمان نشود ممکن است سبب بروز بیمارهای دیگری شود که بر ستون فقرات تاثیر خواهند گذاشت مانند تنگی کانال نخاعی، رادیکولوپاتی و میلوپاتی. تنگی کانال نخاعی زمانی ایجاد می شود که فشار بین دو مهره ستون فقرات باریک گردد. آرتریت گردن ممکن است به دلیل ضایعات استخوانی کوچک به نام خار استخوانی، سبب تنگی کانال نخاعی گردد.
این خارهای استخوانی زمانی ایجاد می گردند که بدن تلاش می کند آسیب استخوانی ناشی از آرتریت را برطرف کند. ممکن است عوارض آرتریت گردن در نهایت باعث اعمال فشار بر اعصاب نخاعی شود و وضعیتی به نام رادیکولوپاتی گردن را ایجاد نماید که معمولا سبب درد، بی حسی، گزگز شدن و سایر علائم مرتبط در گردن، شانه ها و بازوها می گردد. ممکن است در نهایت آرتریت گردن با اعمال فشار شدید روی نخاع سبب میلوپاتی شود که درد قابل توجهی ایجاد نماید.
علائم درگیری عصب در ساییدگی مهره گردن، سوزن سوزن شدن و بی حسی در بازو یا انگشتان می باشد. در بیشتر موارد سوزن سوزن شدن و بی حسی دوام نمی آورد. با این وجود، با درگیر شدن و آسیب بیشتر اعصاب، سوزن سوزن شدن و بی حسی باقی خواهد ماند. اعصاب همچنین سبب عملکرد ماهیچه ها شده، بنابراین چنان چه متوجه ضعف یا از دست دادن قدرت عضلات شدید، آسیب عصبی آن به میزانی است که باید به پزشک مراجعه نمایید. در صورتی که بی حسی و ضعف به تدریج تشدید گردد، باید به پزشک مراجعه شود.
در برخی موارد ساییدگی مهره گردن می تواند آن قدر شدید باشد که روی اعصاب پاها اثر بگذارد. بنابراین در صورتی که دچار ضعف در پاها، مشکل در راه رفتن یا مشکل در روده یا مثانه خود شدید، باید به پزشک مراجعه شود.
بیشتر موارد آرتریت در ستون فقرات خفیف بوده و ارزیابی و درمان اورژانسی لازم نمی باشد. آرتروز در ناحیه کمر علائم مشابهی داشته و می تواند سبب ایجاد درد در پشت و در ناحیه باسن گردد. در برخی موارد درد می تواند به ران ها سرایت کرده و در صورت بروز آن ممکن است نشان دهنده درگیری اعصاب باشد.
ساییدگی مهره گردن یک عارضه است که معمولا در طول زمان به علت سایش تدریجی و پارگی همراه با استفاده بیش از حد و یا پیری ایجاد می شود. ممکن است این مشکل در بیماران با سابقه ی گردن درد و یا افرادی که کارهایی همچون بلند کردن، خم شدن و یا چرخش گردن و یا فعالیت‌هایی با استفاده از بازوها در مقابل بدن انجام می دهند شایع خواهد بود.
این مشکل معمولا در بیماران مسن مشاهده می شود. بسیاری از بیماران مبتلا به ساییدگی مهره گردن ممکن است علائم کمی را تجربه کرده یا هیچ نشانه ای نداشته باشند. ممکن است با پیشرفت بیماری، بیماران درد و سفتی یا خشکی در گردن و کاهش محدوده‌ی حرکتی گردن قابل دسترس داشته باشند.
در موارد جدی تر از جمله فشردگی طناب نخاعی یا عصب، درد، سوزن سوزن شدن، ضعف یا بیحسی ممکن است در گردن، قسمت بالای کمر، شانه‌ها، بازوها یا دست‌ها مشاهده گردد.
ساییدگی مهره گردن مشکلی است که با زیاد شدن سن روی مفاصل گردن اثر می گذارد. با تغییر در سبک زندگی و استفاده از درمان های خانگی می توان عوارض و نشانه های این بیماری را کنترل و درد گردن خود را کاهش داد. اما برای این کار بهتر است ابتدا به پزشک مراجعه کرده تا دلیل اصلی ساییدگی دیسک گردن را تشخیص و سپس بهترین روش برای درمانی تجویز شود. در کنار مصرف دارو می توان از درمان ساییدگی مهره گردن با طب سنتی استفاده نمود.
- حمام کردن با نمک اپسوم
حمام کردن با نمک اپسوم به صورت منظم یکی از روش هایی است که در درمان نشانه های ناشی از آرتروز گردن استفاده می شود. منیزیم موجود در این نمک ها پی اچ بدن را تنظیم و درنتیجه خشکی، التهاب و درد در قسمت گردن و شانه ها را کاهش خواهد داد. برای این کار می توان مقدار کمی آب را با 1 تا 2 قاشق غذاخوری نمک اسپوم مخلوط کرده تا خمیر ضخیمی تهیه شود.
سپس برای کاهش درد این خمیر را بر روی محل آسیب دیده قرار دهید. همچنین می توان به طور متناوب 2 پیمانه نمک اسپوم را به وان آب گرم اضافه نموده و به مدت 15 تا 20 دقیقه در آن دراز بکشید. افرادی که به بیماری های کلیوی، قلبی و یا دیابتی دچار هستند نباید از این روش درمانی استفاده نمایند.
- سیر
سیر در درمان ساییدگی مهره گردن بسیار موثر است. خاصیت ضد درد و ضدالتهابی سیر به کاهش درد، التهاب و تورم گردن و نواحی اطراف آن کمک خواهد کرد. برای استفاده از خواص سیر می توان هرروز صبح ناشتا چند حبه سیر را با آب مخلوط کرده و میل کرد. همچنین بعد از مشورت با پزشک نیز از کپسول های سیر استفاده شود.
یک روش دیگر برای استفاده از خواص سیر این است که 2 تا 3 حبه سیر خردشده را با روغن گیاهی تفت داده و پس از خنک شدن گردن به مدت 10 تا 15 دقیقه با این مخلوط ماساژ داده شود. تمامی این روش ها تا زمانی که درد به طور کامل از بین برود ادامه داده شود.
- زردچوبه
زردچوبه به دلیل خاصیت ضدالتهابی خود از رایج ترین درمان ساییدگی مهره گردن با طب سنتی به حساب می آید. همچنین زردچوبه سبب افزایش گردش خون شده و به کاهش التهاب و درد کمک خواهد کرد. برای این کار می توان یک قاشق چای خوری زردچوبه را در یک لیوان شیر حل نموده و برای 5 دقیقه با شعله ی کم آن را حرارت دهید.
سپس اجازه دهید تا مخلوط کمی خنک شده و به آن کمی عسل اضافه کرده و روزی 2 بار از این مخلوط بنوشید. همچنین می توان هر روز یا یک روز در میان 3 وعده کپسول زردچوبه مصرف کرد اما پیش از آن برای مشخص نمودن مقدار صحیح مصرف با پزشک مشورت شود.
- دانه ی کنجد
دانه ی کنجد یکی از دیگر روش های محبوب در درمان ساییدگی مهره گردن با طب سنتی است. دانه ی کنجد منبع غنی از کلسیم، منیزیم، منگنز، مس، زینک و ویتامین‌های کا و دی می باشد که برای استخوان ها و سلامت کلی بدن بسیار مفید خواهند بود.
همچنین روغن کنجد در کم کردن درد گردن نیز اثر گذاراست. برای استفاده از خواص کنجد می توان گردن را به مدت 10 دقیقه با کمی روغن کنجد گرم شده ماساژ داده سپس یک کمپرس گرم بر روی آن قرار دهید و این کار 3 تا 4 بار در روز تکرار شود.
- زنجبیل
زنجبیل نیز یکی از گیاهانی است که برای درمان ساییدگی مهره گردن از آن استفاده می گردد. این گیاه دارای خاصیت ضدالتهابی بوده و به بهبود گردش خون کمک می نماید. و به همین جهت سبب کاهش درد و التهاب در گردن و نواحی اطراف آن می گردد. برای استفاده از خواص این گیاه می توان روزانه 3 فنجان چای زنجبیلی نوشید.
برای درست کردن چای زنجبیلی یک قاشق غذاخوری تکه های کوچک زنجبیل را برای 10 دقیقه در 2 پیمانه آب جوشانده سپس آن را صاف نموده و کمی عسل به آن اضافه نمایید. ریشه ی خشک زنجبیل، دانه ی کرفس و زیره سبز را به میزان مساوی باهم مخلوط و آسیاب نمایید. برای بهتر شدن مزه ی آن کمی سنگ نمک به آن اضافه شود و به صورت یک روز در میان یک قاشق چای‌خوری از این پودر را در آب مخلوط کرده و قبل از خواب میل شود.
- سرکه سیب
سرکه سیب به دلیل دارا بودن خاصیت ضدالتهابی و قلیایی خود برای درمان مشکلات گردن بسیار موثر خواهد بود و درد و التهاب در گردن و نواحی اطراف آن را برطرف می کند. برای این منظور می توان یک حوله ی نازک را با سرکه ی سیب خیس نموده و برای چند ساعت بر روی قسمت های آسیب دیده قرار داده شود.
همچنین می توان یک بار در روز 2 پیمانه سرکه سیب را در وان با آب ولرم ریخته و به مدت 10 تا 15 دقیقه در آن دراز کشید. یک قاشق غذاخوری سرکه سیب خام و طبیعی و کمی عسل را درون یک لیوان آب ریخته و هرروز از آن بنوشید.
ورزش برای ساییدگی مهره های گردن شامل کشش، تقویت و بهبود دامنه تحرک می شوند که می توانند در کاهش درد و خشکی گردن موثر عمل نمایند. باید توجه داشت که هنگام انجام تمرینات، به آرامی و با احتیاط گردن حرکت داده شود و از حرکت دادن ناگهانی و یکدفعه ای گردن پرهیز شود. ممکن است در ابتدا فرد کمی احساس ناراحتی داشته باشد اما اگر انجام ورزش باعث تشدید درد گردن می شود بلافاصله باید متوقف شود.
ورزش برای ساییدگی مهره های گردن شامل انجام ورزش های سبک می شود که در بهبود قدرت و انعطاف پذیری بدن می توانند نقش زیادی داشته باشند. پیاده روی، شنا، ایروبیک آبی، دوچرخه سواری، یوگا یا پیلاتس از جمله این ورزش ها هستند. بهتر است از انجام حرکات بالای سر یا قرار گرفتن در موقعیت هایی که علائم آرتروز گردن را تشدید می نمایند جدا پرهیز شود.
به طور مثال، هنگام رکاب زدن بر روی دوچرخه ثابت از قرار گرفتن در وضعیتی که درد گردن را تشدید می نماید، خودداری شود. بهتر است بدن خود را در وضعیتی مناسب قرار داد طوری که هیچ گونه فشاری بر روی گردن نباشد. انجام صحیح و به موقع این ورزش ها نه تنها در رفع آرتروز گردن و دست موثر بوده بلکه در پیشگیری و نیز گردن درد هایی که ناشی از ساییدگی دیسک گردن می باشند موثر خواهند بود.
در ادامه به شرح ورزش برای ساییدگی مهره گردن می پردازیم.
باید توجه داشت پیش از انجام هرگونه حرکات ورزشی حتما با متخصصین طب فیزیکی و توانبخشی مشورت نمایید.
- وارد کردن فشار به سر در جهت جلو به عقب
وارد کردن فشار به سر آرامش گردن و قسمت فوقانی ستون مهره سینه ای را به همراه خواهد داشت. برای انجام صحیح این ورزش، روی صندلی نشسته و کمر را به حالت کاملا صاف قرار دهید. سپس در حالی که کف دست روی چانه قرار دارد، کاملا به جلو نگاه کنید وچانه با دست به عقب فشار داده شود. این حرکت باید طوری باشد که فشار در پشت گردن و ستون مهره سینه ای احساس شود.
- اعمال کشش دو طرفه گردن
پس از انجام ورزش قبل، به آهستگی گردن را به سمت چپ چرخانده به صورتی که چشم به شانه چپ نگاه کرده و برعکس گردن را به سمت راست به صورتی که چشم به شانه راست نگاه نماید بچرخانید.
- استقامت ایزومتریک جلوی سر
تمرینات ایزومتریک شامل تمریناتی می شود که سبب انقباض استاتیک عضله می شود. اما در ظاهر مفصل مربوطه هیچ حرکتی نخواهد داشت. به بیان ساده تر در این تمرینات، طول عضله هیچ تغییری نخواهد کرد. با انجام تمرینات ایزومتریک گردن می توان عضلات گردن خود را تقویت نمود.
با گذشت زمان می توان میزان فشار وارده در این تمرینات و مدت زمان انجام آن را افزایش داد. برای انجام آن کف دستان خود را روی پیشانی خود قرار داده و سر و دستان به سمت یکدیگر فشار داده شود. 5 تا 10 ثانیه در این حالت مانده و سپس عضلات را شل نمایید. این تمرین را 3 بار در روز تکرار نمایید. همچنین می توان این تمرین را با قرار دادن دست ها در پشت سر با انگشتان حلقه شده در هم، انجام دهید.
- حرکت نشسته روی زمین
ورزش نشسته روی زمین یک حرکت ساده است که در آن عضلات شانه ها و قسمت فوقانی کمر به حرکت درآمده تا ستون فقرات و شانه ها را در جای مناسب نگه دارد. این حرکت سبب تسکین درد گردن می شود و دامنه حرکتی گردن را افزایش خواهد داد. برای انجام این حرکت باید پشت به دیوار تکیه داده و پاها را باز نمایید سپس تیغه های شانه را به هم نزدیک کنید. عضلات ران‌های خود را سفت و انگشتان پا را به عقب بکشید و سه دقیقه در این وضعیت قرار گیرید.
- حرکت کششی کبری
این حرکت به منظور تقویت عضلات شانه، گردن و قسمت فوقانی کمر انجام می شود. برای انجام این حرکت، باید روی شکم روی خوابیده و دست ها در کنار قرار گرفته و کف دست ها را به سمت پایین قرار گیرد. سپس زبان خود را روی سقف دهان فشار داده سعی کنید تیغه های شانه را به هم نزدیک نمایید. سپس دستان خود را از زمین بلند کرده و آرنج ها را با به سمت داخل بچرخانید و کف دست رو به پایین و انگشت شست رو به بالا باشد و پیشانی حدود 4 سانتی متر از زمین بلند شود.
بیماری ساییدگی مهره گردن به تغییراتی که در مهره های گردن ایجاد و باعث اعمال فشار به اعصابی که به دست ها و پاها و مثانه می روند می گردد گفته می شود. ساییدگی گردن در بین مردان رایج تر است و در مردانی که سن آن ها بیش از ۴۰ سال است احتمال ایجاد آن نیز افزایش می یابد.
گردن به دلیل داشتن بافتی نرم و نیز قابلیت انحنایی به آسانی در هنگام وقوع حوادثی مانند پرتاب و یا تصادف دچار دچار آسیب می گردد. همچنین عبور رگ های مهم و حساس از گردن به سمت سر و مغز سبب قطع جریان خون و مشکلات حسی در صورت آسیب گردن می گردد. از آنجایی که ساییدگی مهره گردن یک مشکل تقریبا جدی است در صورت داشتن علائم این عارضه بهتر است سریعا به کلینیک های تخصصی ارتوپدی مراجعه شود.