درد کمر و لگن بعد از زایمان، شامل اولین قاعدگی، یبوست، بهبود محل سزارین، عفونت
درد کمر و لگن بعد از زایمان متأسفانه از جمله دردهای آزاردهندهای است که بسیاری از بانوان آن را تجربه میکنند، این گونه دردها دلایل مختلفی دارد که برخی از آنها طبیعی بوده و به مرور زمان بر طرف میگردد و برخی دیگر غیر طبیعی بوده و نشان دهنده یک مشکل یا بیماری میباشد. اگر این درد طول کشنده و غیر قابل تحمل باشد، بیمار میبایست به یک دکتر پنجه طلا جراحی لگن مراجعه نماید. در این میان، بهتر است با علل، روش درمان و اینکه چه موقع این درد میتواند نگران کننده باشد، با شما صحبت کنیم. توجه داشته باشید که امروزه زایمان طبیعی و سزارین هرکدام به شکلی میتواند مشکلاتی را در بر داشته باشید و به همین دلیل، بانوان بهتر است با روشهای پیشگیری کننده از ابتلا به این دردها نیز آشنا باشند، که در این مورد هم در این مقاله صحبت خواهیم کرد.
آنچه در این مقاله می خوانید:
درد لگن بعد از زایمان چه نواحی را در برمیگیرد؟
به طور کلی کلیه عضلات و اندامهای تحتانی بدن مانند باسن، رحم، روده، مجاری ادراری و قسمتهای متصل به ران پا را لگن گویند. این نواحی ممکت است پس از زایمان تحت تاثیر عوامل مختلف قرار گرفته و دچار درد و ناراحتی شوند. همچنین دردهایی که در نواحی مختلف کمر به خصوص قسمت انتهایی کمر را در بر میگیرد، پس از زایمان طبیعی و سزارین بسیار شایع میباشد. این درد ممکن است به نواحی دیگر بدن مانند لگن و پاها نیز کشیده شود. از جمله علائمی که در این خصوص وجود دارد، میتوان به دچار شدن به درد در هنگام فعالیت، احساس درد در عضلات هنگام تغییرات بدنی مانند نشستن، ایستادن و راه رفتن و احساس درد در هنگام مقاربت اشاره نمود.
علل درد کمر و لگن بعد از زایمان
درد لگن و کمر پس از زایمان میتواند به ترشحات پس از زایمان، اولین قاعدگی، یبوست، بهبود محل سزارین، عفونت و بسیاری از موارد دیگر مربوط باشد که در ادامه به صورت مختصر و مفید به بررسی هر کدام خواهیم پرداخت:
- ♦ترشحات
ترشحات بعد از زایمان از جمله عمدهترین دلایل درد لگن و کمر پس از زایمان به شمار میآید؛ چرا که پس از زایمان این امکان وجود دارد که کمی خونریزی وجود داشته باشد و این ترشحات خونی تجربه دردناک به همراه می آورند. به این ترشحات لوچیا گفته میشود و توجه داشته باشید که این خون به خاطر بافت و مخاط باقیمانده در رحم است و معمولاً بیشترین خونی که بعد از زایمان به عنوان ترشح به وجود میآید، از دیواره رحم سرازیر میشود که ترشحات خونی یا همان لوچیا معمولاً ۳ الی ۱۰ روز پس از زایمان به صورت سنگین احساس میشود که به هیچ عنوان نباید در این دوره فرد از تامپون استفاده کند؛ چرا که در این حالت تنها باکتری وارد رحم شده و درد لگن کاهش پیدا نمیکند.
در این شرایط استفاده از چند پد بزرگ میتواند گزینه مناسبتری باشد. معمولاً زمانی که ترشحات خونی از قرمز به قهوهای و سپس به زرد و در آخر به سفید تغییر رنگ دهند، میتوان گفت درد هم کمتر خواهد شد که ۴ الی ۶ هفته را میتوان پس از زایمان در نظر گرفت.
- ♦اولین پریودی بعد از زایمان
معمولاً اولین پریودی پس از زایمان به این دلیل که رحم منقبض میشود، درد کمر و لگن بعد از زایمان را به وجود میآورد. بسیاری از بانوان معمولاً در هفته بعد از زایمان خود ممکن است با این درد روبرو شوند که تا ۶ هفته هم طول خواهد کشید.
عمدتاً زمانی که کودک در حال شیر خوردن است، این درد شدت پیدا میکند که به خاطر ترشح هورمونهای منقبض کننده رحم، این اتفاق رخ میدهد. عمدتاً در هفته اول بارداری درد لگن بیشتر شده که هر چقدر مادر زایمان بیشتری را تجربه کرده باشد، معمولاً با گرفتگی عضلات لگن کمتری روبرو خواهد شد.
- ♦یبوست
متاسفانه برخی از بانوان پس از زایمان به خاطر یبوستی که تحمل میکنند، با درد لگن و کمر پس از زایمان مواجه میشوند که اگر بانوان از رژیمهای کم فیبر پیروی کنند، یبوست اولین مشکلی است که با آن مواجه میشوند، تغییرات هورمونی، فعالیتهای بدنی پس از زایمان که کاهش پیدا میکند و استرس هم از جمله عوامل مهم دیگر به شمار میآیند. بواسیر و پارگی واژن هم جزء عوامل ایجاد کننده یبوست محسوب میشوند.
- ♦عدم تحرک
ورزش نکردن هم یکی دیگر از عللهای درد کمر و لگن بعد از زایمان است که متاسفانه بسیاری از بانوان بعد از بارداری تنها به استراحت مطلق روی میآورند که این کاملاً اشتباه است؛ چرا که عضلات ستون فقرات کف لگن و شکم به خاطر فشار جنین ضعیف شده است و بعد از بارداری هم مادران به این دلیل که مدام بچه را در آغوش میگیرند و به خاطر رسیدگی به نوزاد، از ورزش کردن غافل میمانند و به همین دلیل، با انواع کمردرد و درد لگن روبرو میشوند.
- ♦التیام یافتن محل سزارین
بهبود محل سزارین هم در پروسه خاصی اتفاق میافتد و زمانی که زایمان سزارینی است، زخمهای داخلی به این دلیل که در حالت ترمیم قرار میگیرند کمی احساس درد را به وجود میآورند که در چند روز اول بعد از سزارین به صورت درد لگن و کمر پس از زایمان احساس میشوند.
- ♦تغییرات هورمونی
دوران بارداری زمانی است که بیشترین تغییرات هورمونی در بدن زنان ایجاد میشود. این تغییرات پس از زایمان نیز تا حدودی پابرجا بوده و باعث بروز دردهایی در ناحیه کمر و لگن خواهد شد. این تغییرات باعث نرم شدن مفاصل و عضلات میشود. بنابراین عضلات قدرت قبلی خود را نداشته و با کوچکترین فعالیتی دچار درد خواهند شد.
- ♦وجود عفونت
عفونتها هم از جمله دلایل دیگری هستند که شاید چندان رایج نباشند، اما به هر حال اتفاق میافتند. زمانی که پوشش رحم ملتهب شود، معمولاً با تب، یبوست و ترشحات خاصی ممکن است ظاهر شود که این خود درد کمر و لگن بعد از زایمان میشود و زمانی هم که باکتریهای مضر در رحم وجود داشته باشند، عللهای درد لگن و کمر محسوب میشوند.
- ♦انجام کارهای مربوط به نوزاد
شیر دادن به نوزاد به خصوص در حالتی نامناسب ممکن است باعث ایجاد دردهایی در ناحیه کمر و لگن مادر شود. همچنین بلند کردن نوزاد و حمل او در روزهای اولیه پس از زایمان نیز یکی دیگر از دلایل ایجاد درد در این قسمتهای بدن میباشد.
- ♦تغییرات در وزن
افزایش وزن و چاقی در زنان باردار عامل بسیار شایعی است که باعث به وجود آمدن فشار بر روی عضلات کمر و لگن و در نتیجه درد در این نواحی خواهد شد. بنابراین با کم شدن وزن پس از زایمان به مرور زمان این دردها نیز برطرف خواهد شد.
درد کمر و لگن بعد از زایمان طبیعی
میتوان گفت زایمان طبیعی باعث تغییراتی در ساختار لگن میشود و به همین دلیل برخی دردها از جمله درد لگن و کمر پس از زایمان طبیعی به وجود می آیند. از جمله دردهای لگنی پس از زایمان طبیعی معمولاً در هنگام نشستن رخ میدهند و دردی که در حین فعالیت بدنی باشد یا دردهای هنگام مقاربت همگی از جمله دردهای لگنی بعد از زایمان طبیعی به شمار میآیند. در برخی از شرایط این احتمال هم وجود دارد که مادر به بیاختیاری ادرار مبتلا شود که باید هرچه سریعتر به پزشک مراجعه کند. توجه داشته باشید که در زایمان طبیعی معمولاً عضلات کف لگن 3 برابر از اندازه طبیعی خود کشیده شده است و کاملاً طبیعی است که درد لگن و درد کمر بعد از زایمان ایجاد شود.
درد کمر و لگن بعد از سزارین
میتوان گفت احساس درد کمر و لگن بعد از زایمان سزارین یک امر کاملاً طبیعی به شمار میآید؛ چرا که آسیب عصبی رخ داده و بدن با فشار شدید عضلانی روبرو شده است که 2 الی 3 هفته بعد از سزارین معمولاً دردهای وارد شده از بین میروند؛ همچنین درد کمر به خاطر فشاری به وجود میآید که به ستون فقرات وارد میشود و متاسفانه برخی از بانوان شاید منبع اصلی درد کمر را بعد از سزارین به خوبی نشناسند. کاملا طبیعی است که عضلات کف لگن به خاطر گرفتگی ایجاد کننده درد در قسمتی مانند لگن باشند. به هر حال ملتهب شدن بافت در ناحیه لگن را نباید در این شرایط نادیده گرفت.
معمولاً دردی که در هنگام نشستن و بلند شدن به وجود میآید، یکی از دردهای بسیار رایج لگنی و کمر بعد از زایمان است که اکثر بانوان با آن روبرو میشوند، ممکن است در حین انجام فعالیتهای بدنی هم این درد افزایش پیدا کند که نباید آن را نادیده گرفت.
برخی از دردهای لگن و کمر چندان حاد نیستند و برخی دیگر به قدری شدت دارند که باید هرچه سریعتر به پزشک مراجعه کرد. متأسفانه برخی تصور میکنند که تنها مشکلات روحی بعد از سزارین را باید جدی گرفت، در صورتی که درد های لگنی و کمر هم دست کمی ندارند.
عفونت رحم و بخیهها باعث ایجاد دردهای لگنی میتواند باشد و به همین دلیل، باید دوره بعد از سزارین را بسیار جدی گرفت. به هر حال لخته شدن خون و آمبولی را هم نباید نادیده گرفت. هیسترکتومی اورژانسی، دوره نقاهت طولانی که باعث ایجاد کم تحرکی فرد میشود و آسیب به اندامها را باید در نظر گرفت که هر کدام از این موارد را باید دلیلی برای ایجاد دردهای گفته شده در نظر گرفت.
درد دنبالچه بعد از زایمان
اصولاً قسمتهای انتهایی بدن، در حین بارداری و زایمان تحت فشار قرار گرفته و موجب احساس دردهایی در این قسمتها میشود. دنبالچه نیز که در انتهاییترین ناحیه ستون فقرات قرار دارد، که در هنگام فشارها و انقباضات ناشی از زایمان تحت تاثیر قرار گرفته و دچار درد خواهد شد. این دردها معمولاً بعد از طی چند هفته برطرف خواهد شد. اما در صورت طولانی شدن نیاز به مراجعه به متخصص میباشد. برای کنترل و رفع درد دنبالچه بهتر است بر روی صندلی یا مبل مناسب با نشیمن راحت و نرم نشست. همچنین میتوان از کمپرس آب گرم یا سرد، انجام نرمشهای مخصوص و پیادهروی در این خصوص کمک گرفت. بنابراین علاوه بر درد لگن و کمر پس از زایمان، درد دنبالچه نیز شایع میباشد.
روشهای پیشگیری کننده از درد کمر و درد لگن بعد از زایمان
با توجه به اینکه بسیاری از بانوان با درد کمر و لگن بعد از زایمان روبرو میشوند، بسیاری از مادران باردار تصمیم دارند تا از روشهای پیشگیری کننده استفاده کنند. این افراد باید بدانند که ورزش کردن مدتی قبل از زایمان باعث میشود تا عضلات و ماهیچههای شکم و کمر تقویت شده و همین امر باعث خواهد شد تا بعد از بارداری با کمردرد و درد لگن به ندرت روبرو شوند، البته در دوره نقاهت زایمان هم انجام نرمشهای کششی بسیار تاثیرگذار است و یکی از روشهای پیشگیری کننده محسوب میشود که متاسفانه برخی از مادران به آن توجهی ندارند که این خود منجر به درد کمر و درد لگن میشود، استفاده از آغوشیهای استاندارد و ایمن را توصیه میکنیم تا با مشکلات درد کمر و درد لگن به راحتی روبرو نشوید، متاسفانه دولا شدن باعث فشار به ماهیچههای کمر، شکم و عضلات میشود و به مرور زمان پس از زایمان درد کمر به وجود میآید.
درمان درد کمر و لگن بعد از زایمان
برای درمان درد لگن و کمر پس از زایمان باید بدانید که باید میزان درد را در نظر بگیرید و اگر شدت پیدا کند، به پزشک مراجعه کنید. پزشک قطعاً روش های درمانی را برای شما پیاده خواهد کرد ولی در مواردی هم با راه حل هایی که در ادامه ارائه می دهیم، میتوان گفت درد هایی نظیر لگن و کمر از بین می رود. این راهکارها شامل:
- ♦برنامه روتین ورزشی
برای اینکه بتوانید به درمان درد لگن و کمر پس از زایمان بپردازید، باید از یک برنامه ورزشی منظم پیروی کنید به این دلیل که بسیاری از بانوان به خاطر نداشتن تحرک زیاد با این چنین مشکلاتی روبرو میشوند، ورزش کردن به صورت صحیح باعث میشود تا مفاصل و عضلات تقویت شده و کمر درد و درد لگن هم تسکین پیدا کنند. به خاطر داشته باشید که پیاده روی یک گزینه درمانی عالی به شمار میآید.
- ♦حالت استاندارد بدن
متاسفانه برخی از بانوان به این دلیل که پس از زایمان بدن خود را در حالت درست قرار نمیدهند با مشکلاتی نظیر درد لگن و کمر پس از زایمان روبرو میشوند، در صورتی که برای تسکین این درد، اگر نحوه درست غذا خوردن، نحوه درست نشستن و... را رعایت کنند، لازم نیست تا نگران باشند که قرار است دردهای این چنینی را در طولانی مدت تحمل کنند. همیشه قرارگیری بدن در استانداردترین حالت باعث جلوگیری از بسیاری از مشکلات میشود.
- ♦رژیم غذایی مناسب
متاسفانه بسیار دیده شده است که بسیاری از بانوان رژیم غذایی خوبی را بعد از زایمان دنبال نمیکند و همین تغذیه نامناسب باعث میشود تا درد لگن و کمر پس از زایمان افزایش پیدا کند. در صورتی که یک تغذیه مناسب میتواند نیازهای بدن را برآورده ساخته و همچنین عضلات مفاصل و استخوانهای بدن را تقویت کند.
بدنی ترتیب لطفاً برای تسکین دردهای خود سعی کنید یک رژیم غذایی خوب را دنبال کنید. استفاده از سبزیجات تازه با برگ سبز میتواند یک رژیم غذایی عالی به شمار آید؛ همچنین استفاده از میوههای بنفش و انواع توتها هم جز گزینههای قابل قبول به شمار میآیند.
خاطر نشان میکنیم که برای تامین کلسیم مورد نیاز بدن ۱۰۰۰ واحد لبنیات غنی شده هم در سبد غذایی مادران جای گیرد. ماجرا به همین جا ختم نمیشود؛ چرا که مصرف پروتئینها مانند گوشت گاو، آب قلم، جگر و گوسفند هم را نباید نادیده گرفت. چربیهای سالم مانند زیتون، کره حیوانی، آووکادو و روغن نارگیل هم در این رژیم غذایی میتوانند جای گیرند.
- ♦ماساژ درمانی
ماساژ بعد از زایمان هم میتواند یکی از گزینههای عالی برای برطرف کردن و تسکین درد کمر و لگن بعد از زایمان باشد. توجه داشته باشید که از گذشته تا به امروز ماساژ جزء روشهای درمانی به شمار میآید. ماساژ بعد از زایمان چیزی شبیه ماساژهای معمولی است که مادران باید نسبت به انجام آن بسیار تمایل نشان دهند، بهبودی بدن مادر با انجام ماساژ معجزه میکند؛ چرا که آرامش ذهنی و بدنی را به وجود میآورد.
معمولاً ماساژ بعد از زایمان باعث کاهش ورم، افزایش شیر مادر، تنظیم هورمون، کاهش اضطراب و افسردگی، کیفیت خواب، آرامش عضلانی و همچنین تسکین دهنده درد میشود، به هر حال بعد از زایمان عضلات ضعیف میشوند که زایمان میتوانند به تسکین این دردها خصوصا درد کمر و لگن بپردازد. به هر حال ماهیچهها که شل میشوند، گردش خون هم بالا رفته و هورمونهایی که مربوط به استرس هستند کاهش پیدا میکند و همین امر باعث میشود تا دردهای جسمی و روحی تسکین پیدا کند.
- ♦دارو درمانی
مصرف دارو هم میتواند یکی از روشهای عالی برای درد لگن و کمر پس از زایمان باشد. معمولا داروهایی همچون ایبوپروفن که مصرف آن توسط پزشک تجویز میشود، میتواند برای تسکین درد گزینه ایدهآلی باشد که بهتر است تا حد امکان گزینه دارو درمانی را در مراحل آخر تسکین درد در نظر بگیرید.
- ♦فیزیوتراپی
در برخی از شرایط معمولاً مادر را به خاطر درد کمر و لگن بعد از زایمان به فیزیوتراپی ارجاع میدهند که این کار میتواند بهترین گزینه برای تسکین و بهبودی حال بیمار به شمار آید که فیزیوتراپ هم با انجام تمرینات ورزشی به تسکین درد کمر میپردازد.
- ♦طب سنتی
طب سنتی به مرور و برای آن دسته از افرادی که عجول نیستند، قطعاً مناسب است. زنجبیل، زردچوبه، برگ ریحان، چای بابونه، پوست درخت بید، نعنا، سنبل الطیب، فلفل قرمز، دانه خشخاش، گندم و سیر همگی از جمله داروهای گیاهی در طب سنتی برای درمان درد لگن و کمر پس از زایمان به شمار می آیند.
- ♦طب سوزنی
طب سوزنی هم یکی از راهکارهای اصلی به حساب میآید که معمولاً به کاهش درد ختم میشود، بارداری و زایمان دوره بسیار سخت و پردردی است که طب سوزنی به این دلیل که به تحریک اندورفینها میپردازد، باعث میشود تا درد لگن و کمر کاهش پیدا کرده و یک گزینه درمانی قابل قبول به شمار میآید.
در چه صورت درد لگن و کمر پس از زایمان مهم نیست؟
میتوان گفت درد کمر و لگن بعد از زایمان تا 6 هفته می تواند طبیعی باشد. توجه داشته باشید که تغییرات هورمونی، زایمان اگر طولانی و دشوار باشد، وضعیت بدن در حالت نامناسب در طولانی مدت، اضافه وزن بعد از زایمان و ضعیف شدن عضلات شکم همگی جزء دلایلی هستند که دردهایی نظیر بگن و کمر بعد از زایمان به وجود میآیند. توجه داشته باشید که 6 هفته الی 3 ماه می تواند مدت زمانی باشد که این دردها کاهش پیدا میکنند ولی در این میان ممکن است، شدت درد به گونهای باشد فرد به پزشک باید هرچه سریعتر مراجعه کند.
در چه صورت درد لگن و کمر بعد از زایمان غیر طبیعی است؟
همانطور که گفته شد درد لگن و کمر پس از زایمان تا 6 هفته طبیعی است و بعد از 6 هفته الی 3 ماه درد ها تکسین پیدا میکنند. اگر درد کمر شدت پیدا کند، کمردرد همراه با تب باشد، ضربه باعث ایجاد کمردرد شود، بیمار یک یا دو پای خود را احساس نکند و عدم هماهنگی در حرکات بدن همگی جزء دلایلی هستند که باید نگران شد و مادر به پزشک مراجعه کند.
سایر روشهای توانبخشی در درمان درد کمر و لگن پس از زایمان
عضلات لگن و کمر نقش بسیار مهمی در ایجاد تعادل و نیز حرکات اصلی بدن را ایفا مینمایند. هرگونه آسیب و درد در این قسمتهای بدن، تغییرات اساسی در نحوه زندگی فرد ایجاد میکند. بسیاری از زنان از دردهای کمر و لگن بعد از زایمان طبیعی و یا سزارین خود رنج میبرند. همچنین در صورت عدم تشخیص و درمان این دردها، ممکن است به عوارض دیگری مانند بی اختیاری در ادرار و مدفوع، احساس انقباض و گرفتگی در عضلات،ایجاد مشکل در هنگام راه رفتن نیز دچار شوند. در برخی موارد پزشک معالج، روشهای توانبخشی و تمرینات ویژهای را برای درمان بیمار در نظر میگیرد.
به عنوان مثال استفاده از تمارین کگل برای تقویت عضلات تحتانی بدن گزینهای مناسب محسوب میگردد. همچنین درمانهای توانبخشی دیگر مانند استفاده از روشهای فیزیوتراپی نیز بسیار یاری کننده میباشد. این روشها شامل تکنیکهایی است که باعث تقویت و نیز بازیابی قدرت عضلات خواهد شد. استفاده از تمارین اصلاحی و ورزشی که توسط پزشک و یا فیزیوتراپ توصیه میشود نیز در این خصوص بسیار کمک کننده میباشد.
چه زمانی باید برای درد لگن و کمر پس از زایمان به پزشک مراجعه نمود؟
اغلب زنان پس از زایمان، دردهایی را در نواحی مختلف بدن خود تجربه مینمایند. اکثر این دردها مربوط به قسمتهای انتهایی بدن به ویژه کمر و لگن میباشد. روند بارداری و زایمان به گونهای است که فشارها و دردهای زیادی را به این نواحی وارد مینماید. بنابراین بیشتر این دردها طبیعی بوده و با گذشت زمان برطرف میگردد. با این وجود چنانچه درد به مرور زمان افزایش پیدا کرده و یا برطرف نشد نیاز به مراجعه به پزشک میباشد.
پزشک متخصص با استفاده روشهای مخصوص مشکلات احتمالی برای بروز چنین دردهایی را مورد بررسی قرار میدهد. همچنین اگر احساس درد با تب همراه باشد نیز میتواند نشان دهنده وجود مشکلاتی مانند عفونت در بدن نیز باشد. علاوه بر آن، در صورتی که درد به گونهای باشد که فرد نتواند کارهای روزمره خود را انجام دهد و درد غیر قابل تحمل نیز باشد زمانی است که باید به پزشک مراجعه شود. احساس بیحسی در قسمتهای پایینی بدن به ویژه پاها نیز نشان دهنده وجود مشکل جدی بوده و باید برای بررسی و درمان به پزشک مراجعه گردد.
سخن پایانی
درد کمر و لگن بعد از زایمان را به صورت مختصر ولی مفید که خارج از حوصله کاربر نباشد مورد بررسی قرار دادیم. توجه داشته باشید که امروزه این چنین دردهایی را متأسفانه برخی از مادران بعد از زایمان جدی نمی گیرند. جدی نگرفتن قطعاً عواقب بدی در بر خواهند داشت. این نکته را هم به خاطر داشته باشید که امروزه روشهای پیشگیری کننده را باید جدی گرفت تا بتوان با شدت درد مبارزه کرد یا به آن مبتلا نشد. معمولاً برای اینکه بتوان با این دردها روبرو شد، بهتر است از روش های درمانی مطمئنی که گفته شد، استفاده کرد. این روشها و راه حلها هرکدام در شرایطی می توانند مناسب و به درد بخور باشند. شما برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید با مشاورن ما در این مجموعه در ارتباط باشید و از خدمات آنلاین پاسخگویی به سؤالات هم استفاده کنید.