علت بی حسی پا بعد از عمل جراحی؛ آسیب دیدگی به اعصاب اطراف ناحیه برش جراحی
علت بی حسی پا بعد از عمل جراحی میتواند ناشی از کشش یا فشردگی اعصاب در طول عمل یا التهاب ناشی از عمل باشد. در برخی از جراحی‌ها، احتمال کرختی و بی‌حسی پاها پس از عمل وجود دارد و توسط پزشک معالج، هشدار داده خواهد شد. اگر بی حسی و تغییرات حسی در پا بیش از حد طول بکشد، با درمان‌های تجویز شده توسط پزشک معالجه نشود، حالت پیش‌رونده داشته باشد و با علائمی مانند ضعف عضلانی، بی‌اختیاری ادرار و... همراه باشد، باید سریعا به پزشک خود اطلاع داده و زمان را از دست ندهید.
عصب‌ها در واقع دسته‌هایی از آکسون‌های بلند و طنابمانند هستند که وظیفه انتقال اطلاعات بین سیستم عصبی مرکزی و محیطی را به عهده دارند. انتقال سیگنال‌ها از طریق آکسون‌های عصبی، منجر به عملکردهای حرکتی و احساسی می‌شود. در بدن هر انسانی، رگ‌های خونی کوچکی وجود دارند که مواد مغذی را به اعصاب رسانده و به زنده نگه داشتن آنها کمک می‌کنند.
بی حسی یک واکنش غیرمنتظره و آزاردهنده پس از جراحی بوده که ممکن است با سوزن سوزن شدن و گزگز همراه باشد. در طول جراحی، ممکن است عصب¬ها یا به طور کامل قطع شده یا فقط کشیده شوند. اگر عصب به طور کامل قطع شود، هر یک از دو انتهای آن به آرامی رشد می¬کنند تا به هم برسند. اگر این دو انتها به هم برسند، احتمالاً عصب دوباره پیوند خورده و بی حسی برطرف می¬شود. عصب¬ها با سرعت یک الی چهار میلی¬متر در روز رشد می¬کنند. عصب¬های حسی انعطاف¬پذیرتر بوده و بنابراین در برخی موارد پس از چند ماه یا چند سال بهبود می¬یابند.
اگر عصب¬ها در حین جراحی کشیده شوند، شانس بیشتری برای برگشت احساس به اندام مورد نظر وجود دارد. در حین کشیده شدن عصب، در اثر اعمال فشار بر روی پوشش بیرونی آن، جریان خون داخل عصب قطع می‌شود. پس از اتمام کشش، جریان خون باز می¬گردد و عصب می¬تواند شروع به بازسازی کند. به همین دلیل است که برخی از اندام¬هایی که دچار بی حسی می-شوند، با گذشت زمان بهبود می¬یابند.
آسیب به عصب پا در حین عمل می¬تواند یک علت بی حسی پا بعد از عمل جراحی باشد که در ناحیه فعالیت عصب ایجاد می¬شود. اطراف محل برش در عمل پا ممکن است تا مدت¬ها پس از جراحی، بی حس باشد. علت این بی حسی، آسیب رسیدن به اعصاب اطراف ناحیه برش جراحی است و اغلب بعد از چند ماه بهبود می-یابد.
در عمل¬های جراحی که احتمال آسیب دائمی عصب وجود دارد، جراح باید قبل از عمل در این مورد با بیمار صحبت کند. این آسیب می¬تواند خطرناک باشد، اما بسته به بیماری، ممکن است ارزش ریسک را داشته باشد. در چنین شرایطی بیمار باید با آگاهی از تمام خطرات و فواید عمل جراحی، تصمیم لازم را اتخاذ کنید.
بیهوشی عامل دیگری است که می¬تواند علت بی حسی پا بعد از عمل جراحی باشد. بیهوشی که برای جلوکیری از احساس درد در حین عمل صورت می¬گیرد، ممکن است به صورت تعمدی باعث ایجاد بی حسی تا چند ساعت یا چند روز پس از عمل شود. هر چه عمل جراحی، زمان بیشتری طول بکشد و بیمار مدت بیشتری را روی تخت سپری کند، احتمال ایجاد بی حسی بیشتر است. این مشکل ممکن است دلیلی منطقی داشته باشد یا نشان دهنده عارضه ای باشد که پزشک جراح باید علت آن را بررسی کند.
معمولا پس از جراحی های مانند تعویض مفصل ران، احتمالا در ناحیه عمل یا حتی در قسمت دیگری از بدن خود بی حسی داشته باشید. زیرا در چنین مواردی احتمال اعمال آسیب جدی به رشته¬های عصبی وجود دارد. ایجاد چنین مشکلاتی پس از عمل جراحی، جزو موارد نادر بوده و زیر دست جراحان باتجربه اتفاق نمی‌افتد. در این مقاله قصد داریم درباره علت بی حسی پا بعد از عمل جراحی؛ سردی پا پس از عمل دیسک کمر؛ بی‌حسی پا بعد از عمل رباط صلیبی و روش‌های درمان آن صحبت کنیم.
تنگی کانال نخاعی که به علت فشار به ریشه¬های عصبی نخاع ایجاد می¬شود، باعث اختلال در اعصاب حسی و حرکتی می¬شود که با درد در ناحیه پاها همراه است. هرچند مشکل تنگی کانال نخاعی کمر، با درمان¬های غیرتهاجمی نظیر استراحت، فیزیوتراپی و بریس کمر قابل کنترل است و در کوتاه¬مدت می-تواند موثر واقع شود، اما معمولا در درازمدت تاثیر چندانی ندارد.
این روش¬ها در صورتی تجویز می¬گردند که براساس تشخیص پزشک معالج، عمل جراحی برای بیمار، پرریسک باشد. همچنین در شرایطی که بیماری خفیف است یا به تازگی شروع شده، روش¬های غیرتهاجمی می¬تواند موثر واقع شود. اما در صورت پیشرفت بیماری تنگی کانال نخاعی کمر، درمان¬های غیر جراحی، با نتیجه مطلوبی همراه نیستند و بهترین گزینه برای درمان، جراحی است.
اکثر افرادی که عمل جراحی تنگی کانال نخاعی را انجام می-دهند، امیدوارند که بیماری آنها به طور کامل درمان شود. اما متاسفانه در ده درصد موارد با مشکلاتی پس از عمل مواجه می¬شوند که یکی از این مشکلات، بی حسی پا بعد از عمل جراحی است. فاکتورهای متعددی را می¬توان به عنوان دلیل بی‌حسی پا ها پس از عمل جراحی برشمرد که مهم¬ترین آنها عبارتند از:
• عدم تجربه و مهارت کافی پزشک جراح که ممکن است منجر به آسیب رساندن به عصب¬ها در هنگام جراحی ¬شود، را می-توان علت بی حسی پا بعد از عمل جراحی دانست. نخاع، یک طناب بلند است که از انتهای سر شروع شده و تا بالای لگن ادامه می¬یابد. انشعابات زیادی از نخاع به کل بدن کشیده می¬شوند که وظیفه انتقال پیام¬های حسی بین مغز و اندام¬ها را به عهده دارند. آسیب به نخاع یا ایجاد چسبندگی در عصب¬ها می¬تواند از جمله عوامل ایجاد بی حسی پا بعد از عمل جراحی باشد.
• پس از 24 ساعت از انجام عمل تنگی نخاع، بیمار می-تواند از جا بلند شود، اما به مدت 2 الی 4 هفته باید از داروهای مسکن استفاده کند. دستورالعمل¬هایی که پزشک معالج در مورد نحوه درست نشستن و ایستادن، به بیمار توصیه می¬کند، باید به طور کامل رعایت شوند. گاهی عدم رعایت اصول مراقبتی پس از عمل جراحی، میتواند دلیل بی‌حسی پا ها پس از عمل جراحی باشد.
• پزشکان توصیه می¬کنند که بیمار پس از انجام جراحی تنگی نخاع، فعالیت¬های خود را محدود کرده و از کارهایی که باعث حرکت بیش از حد ستون فقرات می¬شوند، اجتناب کند. انجام ورزش¬های تماسی، بلند کردن اجسام سنگین و چرخش کمر را می¬توان علت بی حسی پا بعد از عمل جراحی دانست.
• به طور کلی انجام ورزش مناسب به صورت منظم و زیر نظر پزشک معالج، رژیم غذایی خوب، عدم مصرف دخانیات و حفظ وزن مناسب از مراقبت¬های ضروری بعد از جراحی تنگی نخاع است که عدم رعایت آن می¬تواند باعث ایجاد مشکل و بی حسی پا بعد از عمل شود.
• گاهی پس از عمل ممکن است در محل جراحی، عفونت ایجاد شده و بهبود زخم¬ها با مشکل مواجه شود. این مشکل نیز از عوارض جراحی بوده و می¬توان از آن به عنوان دلیل بی‌حسی پا ها پس از عمل جراحی نام برد.
از عوارض شایع بعد از جراحی تنگی کانال نخاعی، بی حسی و درد پا می¬باشد که معمولا پس از طی مدتی، بهبود می¬یابد. در صورتی که این علائم ماندگار بود و پس از طی دوره نقاهت، برطرف نشد باید بلافاصله به پزشک معالج مراجعه کرد. پزشک جراح بسته به شدت بی حسی یا درد پا از روش¬های مختلفی برای درمان استفاده می¬کند.
یکی از دلایل ایجاد بی حسی در پاها بعد از عمل جراحی، نداشتن تحرک و فعالیت بدنی منظم است. به همین دلیل بهترین بهبود بی‌حسی پا ها پس از جراحی، می¬تواند مراجعه به متخصص فیزیوتراپ و انجام فعالیت¬های مناسب زیر نظر فیزیوتراپیست باشد. این درمان معمولا از هفته اول بعد از عمل شروع می¬شود تا با انجام فعالیت¬های کششی خاص، فشار روی عصب¬ها کاهش یافته و بی حسی پاها به مرور بهبود یابد.
گاهی ممکن است در حین عمل تنگی نخاع، عصب¬ها دچار آسیب و صدمه شوند. در چنین شرایطی می¬توان با استفاده از انرژی لیزر به درمان بی حسی پا بعد از عمل پرداخت. این انرژی نورانی قادر است اعصاب و عضلات اطراف مهره¬های ستون فقرات را تحریک کرده و به بهبود بیماری کمک کند. لیزرتراپی سرعت بازسازی عصب¬ها و دامنه سیگنال¬های عصبی را افزایش داده و بدین ترتیب در بهبود بی‌حسی پا ها پس از جراحی موثر است.
اگر علت بی حسی پا بعد از عمل جراحی اعمال فشار به عصب¬ها باشد و درمان¬های غیرتهاجمی فوق در بهبود بی‌حسی پا ها پس از جراحی تاثیری نداشته باشد، پزشک معالج ناگزیر از جراحی مجدد است. در این حالت، جراح با عمل مجدد و اصلاح عصب¬های فشرده، ممکن است بتواند به بهبود بیماری کمک کند.
دیسک، جزئی از ستون فقرات است که بین مهره¬ها قرار گرفته و علاوه بر پوشاندن استخوان¬ها، حرکات ناگهانی کمر را جذب می¬کند. وقتی دیسک¬ها به هردلیلی از پوشش احاطه¬کننده خود خارج شوند، باعث اعمال فشار به نخاع و ریشه¬های عصبی می-شوند و بیماری دیسک کمر رخ می¬دهد. این بیماری با عوارضی همچون درد و بی حسی پاها همراه است. هرچند دیسک کمر با روش¬های غیر تهاجمی نیز قابل درمان است ولی گاهی تنها راه درمان این بیماری، عمل جراحی می¬باشد.
عمل دیسک کمر همانند هر عمل جراحی دیگری ممکن است با عوارضی همراه باشد. سردی پاها از جمله عوارضی است که می-تواند در پی جراحی دیسک کمر، ایجاد شود. دلیل سردی پا بعد از جراحی دیسکوپاتی کمر، سوالی است که ممکن است ذهن بسیاری از افراد را درگیر کند.
آسیب نخاعی می¬تواند مشکلات اساسی در گردش خون ایجاد کند و گردش خون ضعیف به نوبه خود باعث سردی پاها می¬شود. عملکردهای غیرارادی بدن نظیر فشار خون، ضربان قلب و گردش خون توسط سیستم عصبی خودمختار کنترل می¬شود. سیگنال¬های فرستاده شده از مغز به وسیله نخاع، باعث تنظیم این سیستم عصبی می¬شود.
گر نخاع دچار صدمه و آسیب¬دیدگی شود، ارتباط بین مغز با عصب¬های قلبی قطع خواهد شد. قطع ارتباط مغز با اعصاب قلب منجر به تپش نامنظم یا ضربان آرام قلب می¬شود. علاوه بر این ممکن است حرکاتی که باعث انبساط یا انقباض رگ¬های خونی می¬شوند، نیز از بین بروند. همه این موارد باعث تغییر گردش خون در بدن خواهد شد. اگر قلب نتواند با قدرت، خون را پمپاژ کند، اندام¬ها به اندازه کافی خون اکسیژن¬دار دریافت نمی¬کنند. در چنین شرایطی می¬توان گفت که علت سردی پا بعد از عمل دیسک کمر، گردش خون ضعیف در بدن و عدم دریافت خون کافی توسط پاهاست.
بیماران مبتلا به ضایعات نخاعی گردن، اغلب با مشکل تنظیم دمای بدن مواجه هستند. دمای بدن انسان تا حدود زیادی از طریق پیام¬هایی که از نخاع می¬گذرند، تنظیم می¬شود. مثلا وقتی هوا سرد باشد، سیگنال¬هایی توسط عصب¬های حسی روی پوست به مغز فرستاده می¬شود که بدن در معرض سرد شدن قرار دارد. بنابراین مغز، عروق خونی را منقبض می¬کند تا بدین ترتیب از هیپوترمی جلوگیری شود.
بنابراین اگر پاهای شما بی حس باشد، سیگنال¬های درستی به مغز ارسال نشده و مغز نمی¬تواند برای گرم کردن پاهای شما کاری انجام دهد. بر این اساس می¬توان گفت دلیل سردی پا بعد از جراحی دیسکوپاتی کمر، ممکن است به ضایعات نخاعی گردن ناشی از عمل ناموفق مربوط باشد.
عدم تحرک، عامل دیگری است که می¬تواند دلیل سردی پا بعد از جراحی دیسکوپاتی کمر باشد. راه رفتن و تحرک، باعث می-شود ماهیچه¬های پا با اعمال فشار به رگ¬های خونی، باعث افزایش فشار خون به سمت قلب شوند. این امر در تقویت گردش خون و گرم شدن پاها موثر است. علاوه بر این، حدود 85 درصد از گرمای بدن توسط حرکات ماهیچه¬ای تولید می¬شود. بنابراین، اگر ماهیچه¬های پا نتوانند حرکت کنند، بدن نمی-تواند به اندازه کافی گرما تولید کند و احساس سردی در پاها ایجاد می¬شود.
عمل جراحی شامل برش و باز کردن بافت¬هایی از بدن است تا قسمت¬هایی که نیاز به ترمیم یا خارج کردن دارند ظاهر شوند. متاسفانه عمل جراحی گاهی با ریسک پاره شدن اعصاب در حین برش بافت¬ها همراه است. بدن انسان، مملو از عصب¬های بزرگ یا خیلی ریزی است که مانند سرخرگ¬ها و سیاهرگ¬ها، در سراسر بدن توزیع شده¬اند. برخی از رشته¬های عصبی، مسئول انتقال سیگنال¬های حرکتی هستند که باعث انقباض ماهیچه¬ها می¬شود. در حالیکه برخی دیگر از عصب¬ها، وظیفه ایجاد احساس در ارگان¬ها را به عهده دارند.
عصب¬ها از مغز و ستون فقرات شروع شده و به بسته¬های بزرگی تبدیل می¬شوند که به ریشه¬های عصبی معروفند. این عصب¬ها در فواصل مشخصی از ستون فقرات، به انشعاباتی کوچک تبدیل شده و وارد قسمت¬های مختلف بدن می¬شوند. عصب¬های خیلی ریز به راحتی توسط جراحان از بین می¬روند، مخصوصا وقتی که جراحی از طریق آرتروسکوپی (جراحی سوراخ کلید) انجام شود. زمانی که یک عصب ریز به طور ناخواسته بریده شده یا کشیده می-شود، ممکن است باعث ایجاد بی حسی در اندام¬ها شود.
در جراحی رباط صلیبی، برش¬هایی در زانو ایجاد می¬شود که به یک عصب بسیار ریز در زانو نزدیک بوده و به راحتی ممکن است پاره شده و باعث بی‌حسی پا ها بعد از جراحی رباط صلیبی شود. این عصب که شاخه تحتانی عصب صافن نام دارد، از ناحیه داخل به خارج زانو حرکت می¬کند.
امروزه با پیشرفت روش¬های جراحی، عمل¬های جراحی آرتروسکوپی برای آسیب¬های رباط صلیبی زانو، بسیار کاربردی و استاندارد است. یکی از اشکالات این روش جراحی، وارد شدن به زانو از طریق یک سوراخ بسیار کوچک است. در این حالت پزشک جراح قادر به دیدن همه ساختارهای موجود در زانو نیست و ممکن است با از بین رفتن اعصاب موجود در زانو باعث بی حسی پا بعد از عمل رباط صلیبی شود. بی‌حسی پا ها بعد از جراحی رباط صلیبی به طرز شگفت¬آوری رایج است. آمار موجود نشان می¬دهد که 85 درصد از بیماران بعد از عمل ریاط صلیبی زانو به روش آرتروسکوپی، بی حسی را تجربه می¬کنند.
بی حسی یک واکنش غیرمنتظره و آزاردهنده پس از جراحی بوده که ممکن است با سوزن سوزن شدن و گزگز همراه باشد. معمولا پس از جراحی¬های بزرگی مانند تعویض مفصل ران، ممکن است در ناحیه عمل یا حتی در قسمت دیگری از بدن خود احساس بی حسی داشته باشید. این مشکل می¬تواند ناشی از کشش یا فشرده شدن اعصاب در طول عمل یا التهاب ناشی از عمل باشد
عمل جراحی یک روش تهاجمی است که پزشکان معمولا در صورت عدم حصول نتیجه مطلوب از روش‌های غیرتهاجمی، به سراغ آن می‌روند. بی‌حسی محل جراحی یا سایر اندام‌ها از عوارض شایع بعد از جراحی است که معمولا برای چند روز یا چند هفته در طول فرآیند بهبودی ادامه می‌یابد. علت بی حسی پا بعد از عمل جراحی میتواند قطع شدن یا کشش عصب‌ها در حین جراحی باشد که در موارد نادری ممکن است با بی حسی دائمی همراه باشد. عمل‌هایی که فقط به برش‌های سطحی نیاز دارند، کمتر به بی‌حسی طولانی‌مدت منجر می‌شوند، در حالی که عمل‌های تهاجمی‌تر ممکن است منجر به بی حسی دائمی شوند.
تجربه برخی از موارد بعد از عمل جراحی مانند از دست دادن توانایی راه رفتن، ایجاد ضعف در یک طرف بدن یا پاها، شدت یافتن بی‌حسی و گزگز پاها و ادامه آن برای مدت طولانی، ممکن است نشانه¬ای از یک مشکل جدی باشد و باید فورا به پزشک خود اطلاع دهید.