بی حسی دست و پا؛ از آسیبدیدگی اعصاب محیطی تا احتمال بروز حمله و سکته قلبی
در این مقاله می خواهیم اصلی ترین، مهمترین و شایع ترین علل مسبب بی حسی دست و پا، علائم شایع و راه های درمان نوین و قطعی درد و بی حسشدن را با شما در میان بگذاریم. با توجه به اینکه اکثر علل بیحسیهای دست و پا بر اثر تحت فشار قرارگیری رشته های عصبی فرد می باشد، با گذشت زمان و استراحت به مرور بهبود پیدا کرده ولی باید واقف باشیم که متاسفانه در موارد کمتر شایع، احتمالاً علت آنها حملات قلبی عروقی یا سکتههای مغزی باشد و آگاهی از علائم همراه منجر به تشخیص موارد خطرناک از موارد شایع و غیرضروری بوده و در این حالت ها حتما باید به اورژانس و متخصص مراجعه کنید.
بی حسی و گزگز دست و پا یکی از مشکلات پزشکی شایع است که می تواند به دلیل بیماری های عصبی، ضایعات اعصاب، عفونت ها، داروها و آسیب های جسمی رخ دهد. بی حسشدن و گزگز دست و پا معمولاً به دلیل تخریب یا آسیب دیدگی عصب ها و یا کاهش جریان خون در این مناطق ایجاد می شود.
چند مورد از دلایل بی حسی پا و دست را در ادامه نام برده و توضیح خواهیم داد.
• دیابت نوعی بیماری مربوط به قند خون بالا می باشد که به عنوان یکی از دلایل شایع برای بروز بی حسی در دست ها پاهای افراد بخصوص افراد میانسال می باشد. همچنین نیاز است تا توجه داشته باشید که دیابت درمان نشده ممکن است عوارض دیگری نیز با خود به همراه داشته باشد.
• بارداری دوره ای بسیار حساس برای بانوان محسوب می گردد. در دوران حاملگی جنین در حال رشد با دریافت روز افزون مایعات و مواد تغذیه ای از سوی مادر ممکن بصورت غیر مستقیم اعصاب برخی از اعضای بدن را تحت فشار قرار دهد و این موضوع خود منجر به ایجاد بی حسی های موضعی در دست و پا خواهد گشت.
• موضوع دیگر فتق دیسک کمر (بیرون زدگی دیسک کمر) و یا سندرم تونل کارپال (منظورعارضه ای مربوط به تحت فشار قرار گرفتن اعصاب میانی و زیرین مچ دست می باشد) هستند که هر دو می توانند منجر به التهاب اعصاب محیطی عضوی ازبدن شده و در نتیجه باعث بروز بی حسی دست و پا فرد گردند. البته در ادامه مقاله به این دو عارضه بصورت مختصر خواهیم پرداخت
• عوارض داروها نیز می توانند منجر به ایجاد بی حسی در برخی اعضای بدن بشوند .دارو هایی که برای درمان سرطان به اصطلاحchemotherapy یا داروهای مورد استفاده برای HIV، AIDS و فشار خون بالا مورد استفاده قرار می گیرند ممکن است منجر به بروز کرختی در پاها و یا دست های افراد بگردند.
ضایعات اعصاب نیز می توانند به از بین رفتن حس در دست و پاها منجر شوند، از جمله مصرف طولانی مدت داروهای شیمیایی، عفونت های عصبی، فتق یا بیرون زدگی دیسک کمر، سندرم تونل کارپال و یا آسیب های مستقیم به عصب ها به دلیل جراحی یا ضربه که در ادامه این مقاله به برخی از آنها خواهیم پرداخت.
بی حسی در دست و پا ممکن است با علائم دیگری همراه باشد که نشان دهنده مشکلاتی در سیستم عصبی و یا سایر مشکلات پزشکی باشد. در این بین، علائمی مانند احساس بی حسی، گزگز و سوزش در انگشتان و دست مخصوصا در انگشتان شست و اشاره، درد مچ دست که ممکن است به ساعد، کف دست یا انگشتان انتشار یابد، و ضعف در دست از جمله علائمی هستند که با کرختی پاها مرتبط هستند.
از دیگر علائمی که ممکن است با بی حسی دست و پا همراه باشند، از دست دادن حس در بعضی انگشتان مچ دست و تاندون های پوشاننده آنها است که یک ساختار تونل مانند در مچ دست ایجاد می کنند. عارضه تونل کارپال که توسط استخوان ها و لیگامان ها محدود شده، از اعصاب و تاندون های کشیده شده به دست های شما محافظت می نماید می تواند عامل این علائم باشد.
یکی دیگر از دلایل کاهش حس در دست و پا، نوروپاتی یا آسیب به سیستم عصبی محیطی است که به عصبهای حسی و حرکتی در بدن ارتباط دارد. نوروپاتی میتواند ناشی از دیابت، عفونتها، عوامل توکسینی، آسیب مستقیم به عصبها و غیره باشد.منظور از نوروپاتی بیماری های حاصل از آسیب اعصاب محیطی می باشد.
عوامل توکسینی اشاره به سم ایجاد شده از سلول های زنده می باشند که ممکن است سیستم ایمنی فرد را درگیر سازند.
مشکلاتی که با نوروپاتی همراه میشوند میتواند شامل کرختی، درد، سوزش، تورم، خزش، و ضعف عضلانی باشد. برای درمان نوروپاتی ، درمانهای دارویی، فیزیوتراپی، تغییرات در شیوه زندگی و تغذیه، و در برخی موارد جراحی ممکن است به کار گرفته شوند.
درمان دارویی معمولاً شامل داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی، ضد افسردگی، ضد تشنج، و داروهای خاصی که برای درمان نوروپاتی طراحی شدهاند، میشود. این داروها میتوانند به کاهش درد، بهبود حس و کاهش علائم بی حسی و خزش کمک کنند.
فیزیوتراپی میتواند با به کارگیری تمرینات استقامتی و تمرینات حرکتی مناسب، بهبود عملکرد عضلانی و عصبی را در بیماران با بی حسی های نوروپاتی افزایش دهد. درمان به وسیله تمرینات فیزیکی و حرکات اصلاحی همچنین میتواند به بهبود تعادل و کنترل حرکتی بیماران کمک کنند
سندرم تونل کارپال یکی از علل شایع بی حسی های نوروپاتی است. این سندرم ناشی از فشار و فشرده شدن عصب مدیان در تونل کارپال است که باعث بی حسشدن و درد در مناطقی مانند انگشتان شست، انگشت اشاره، انگشت میانی و حتی قسمتی از انگشت حلقه میشود.
علاوه بر بی حسی، سندرم تونل کارپال ممکن است با علائمی همچون درد شبانه، احساس سوزش و گزگز در منطقه مشکوک، ضعف و کاهش حس در دست همراه باشد.
این سندرم معمولا در هر دو دست و در برخی موارد در پاها نیز مشاهده میشود. در صورت بروز هر یک از این علائم، بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا تشخیص دقیق و درمان مناسب انجام شود.
سندرم تونل کارپال در نتیجه تحت فشار قرار گرفتن عصب مدیان در مچ دست پدید می آید که میتواند به علت چندین عامل مختلف ایجاد شود. بعضی از این عوامل شامل موارد فهرست شده در بخش زیر می باشند
1- تنش بیش از حد در مچ دست به علت کارهای با تکرار بالا، مانند کارهای بستهبندی، استفاده از کامپیوتر و یا استفاده از ابزارهای پرقدرت میباشد.
2- چاقی و افزایش وزن، باعث افزایش فشار بر روی مچ دست و تونل کارپال میشود.
3- بیماریهایی مانند دیابت، روماتیسم، آرتریت روماتوئید، فیبرومیالژیا و سایر بیماریهای ایمنیای میتوانند باعث تورم و التهاب در اطراف عصب مدیان و افزایش فشار بر روی آن شوند.
4- تغییر در هورمونهای بدن مانند بارداری، بارداری چند قلو و یا کاهش هورمونهای تیروئید میتوانند باعث تورم بافتهای داخل تونل کارپال و فشار بر روی عصب مدیان شوند.
5- فشار مکرر بر روی مچ دست به علت استفاده از ابزارهای ورزشی، مانند گلف، تنیس و بسکتبال نیز میتواند عاملی در بوجود آمدن این سندرم باشد.
همانطور که در قسمت بالا بدان اشاره گردید، فتق دیسک درگردن یا قسمت میانی و تحتانی ستون فقرات می تواند یک عامل بسیار مهم در بروز بی حسی دست و پا باشد. در این حالت، فضایی بین دیسک های نخاعی درگردن یا ستون فقرات پر شده و فشاری بر روی اعصاب وارد شده و باعث بی حسشدن، تورم و درد در دست و پاها می شود.
همچنین، فتق دیسک می تواند باعث احساس ضعف و بی حسی در باسن، ران، ساق یا پاها شود و باعث درد تیر کشنده در هنگام سرفه، عطسه شود. علاوه بر این، در این حالت معمولا یک اندام بیشتر از سایرین گرفتار است و تغییر ناگهانی در فعالیت روده یا مثانه نیز از دیگر علائم مربوط به فتق دیسک می باشد.
بنابراین، درمان سریع و مناسب این حالت می تواند برای جلوگیری از بروز بی حسشدن و سایر علائم ناگوار مرتبط با فتق دیسک بسیار حائز اهمیت باشد.
از آنجا که بی حسی دست و همچنین پا علت های بسیار متعددی دارد همچنین لازم به ذکر است که علائم آن میتوانند از ساده ترین مشکلات گرفته تا به بیماریهای جدی مانند سندرم تونل کارپال ، فتق دیسک، افتراق عصبی و ام اس توسط بیماریهای مغزی و اعصابی مرتبط باشند پاسخگویی به این پرسش بستگی به علت و علائم بخصوص هر فرد دارد.
با توجه به علت های بی حسشدن، روش های درمانی آن نیز متفاوت است. برای درمان بی حسی مرتبط با بیماریهای مغزی و عصبی، هما نطور که پیش تر هم به آن اشاره گشت ممکن است پزشک به شما معالجههایی همچون فیزیوتراپی، داروهای ضد التهاب، ضد افسردگی و در برخی موارد عمل جراحی را پیشنهاد بدهد.
در صورتی که بی حسشدن ناشی از بیماریهایی مانند فتق دیسک یا سندرم تونل کارپ باشد، پزشک ممکن است درمان هایی همچون تزریقات استروئیدی، تغییر در شیوه زندگی، فیزیوتراپی و در برخی موارد جراحی را توصیه نماید.
در ادامه مقاله به برخی از روش های موثر برای بهبود این عارضه پرداخته خواهد شد.
موضوع تغذیه موضوعی بسیار مهم ، پنهان و تاثیرگذار در بسیاری از زمینه ها بخصوص بی حسی دست افراد می باشد.
برای پاسخ به سوال بالا ما به برخی از نکات کمتر اشاره شده و تاثیر گذار برای این معظل می پردازیم.
با توجه به اینکه وقوع این عارضه در دست و پا می تواند ناشی از عوامل مختلفی نظیر فشار طولانی مدت بر اعصاب، کمبود ویتامین ب۱۲ و فشار عصبی و آسیب های فیزیکی باشد در نتیجه تغذیه هر یک از افراد در این زمینه متفاوت خواهد بود.
شما می توانید از جوشانده برخی از گیاهان دارویی بسیار عالی نظیر: زنجبیل، چای کوهی، آویشن و نعناع درمان سوزن سوزن شدن دست و پا کمک بگیرید. همچنین، به جز استفاده از جوشانده ها، ماساژ با روغن های گیاهی می تواند به بهبود بی حسی و اختلالات دست و پا کمک کند.
همچنین استفاده از مواد غذایی حاوی منیزیم ، ویتامین های گروه ب و گوشت های بدون چربی ماهی و مرغ و سبزیجات تازه بهمراه استفاده از انواع آجیل نظیر فندق پسته و بادام بسیار تاثیر گذار در کاهش التهابات ناشی از عوارض این مشکل می باشد.
چه علائمی اگر همراه درد و بی حسی دست بود باید شک کنیم و به اورژانس اطلاع بدیم؟
اگر چه در قسمت های بالاتر این مقاله به موضوع علائم مختلفی که بی حسی دست یا پا ها می توانند با خود همراه داشته باشند بصورت مختصر اشاره گشت اما برای پاسخ به این پرسش مهم که در چه مواقعی علائم بی حسی های دست و پا می توانند خطرناک بوده می توان گفت که در مواقعی که علائم همراه به عارضه های قلبی عروقی و مشکلات مغزی و سکته مغزی مربوط شود.
بی حسی های نوروپاتیک یکی از علائم مهم سکته مغزی هستند و به این معنی می باشد که احساس درد و تحرک در دست و پا کاهش مییابد یا به طور کامل از بین میرود. این علامت معمولاً نشانه ای از آسیب به سیستم عصبی مرکزی است، که ممکن است بخاطر آسیب یا اختلال در نورون های عصبی باشد.
سکته مغزی می تواند به دلایل مختلفی رخ بدهد اما شایع ترین دلیل آن ایجاد خونرسانی نامناسب و کاهش یا قطع شدن جریان خون به مغز ایجاد میشود و میتواند علائمی متنوعی را شامل بی حسی، سردی، تنگی نفس، سردرد و غیره به دنبال داشته باشد.
در صورت بروز هرگونه علامتی از سکته مغزی، باید در سریعترین زمان ممکن به پزشک مراجعه کرده و تحت درمان مناسب قرار گیرید و توجه داشته باشید که هرگونه اهمال کاری در این زمینه موجب بروز عواقب بسیار خطرناک حتی مرگ خواهد شد.
سرگیجه ممکن است به عنوان عاملی جانبی بهمراه بی حسی دست و پا افراد نمود پیدا کند و از آن جا که تداوم آن ممکن است موجب بروز احتلال در فعالیت های روز مره افراد بشود نیاز به تشخیص دقیق توسط پزشک و متخصص ضرورت می یابد.
درمان های دارویی برای کنترل سرگیجه و بی حسی های ناشی از آن می توانند به عنوان روشی مؤثر در کاهش علائم آن مورد استفاده قرار گیرند. این درمان ها اغلب شامل داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی (NSAID) مانند ایبوپروفن و ناپروکسن هستند که می توانند التهاب را کاهش دهند و درد را کنترل کنند.
داروهایی که برای کاهش سرگیجه و عدم وجود احساس در دست و پا ها ی افراد استفاده می شوند شامل داروهای ضد افسردگی می باشند که به افرادی که درد عصبی دارند کمک می کنند. علاوه بر آن، ممکن است که داروهای ضد صرع مانند گاباپنتین و پرگابالین نیز برای درمان عدم وجود حس در دست و پا و سرگیجه به کار روند.
لازم به ذکر است که قبل از استفاده از هر نوع دارویی، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید. همچنین، باید به دقت دستورات مربوط به دوز دارو را دنبال کنید و از هرگونه عوارض جانبی محتمل آگاه باشید.
بی حسی نوروپاتیک میتواند به علت بیماریهای روماتیسمی ایجاد شود. بیماریهای روماتیسمی در واقع گروهی از بیماریهای التهابی هستند که میتوانند باعث آسیب به بافتهای مختلف بدن شوند. بیشترین علائم بیماریهای روماتیسمی شامل درد، التهاب، و سفتی مفاصل هستند، اما بعضی از این بیماریها میتوانند باعث بی حسی های دست شوند.
مثلاً در بیماری روماتوئیدی، سیستم ایمنی بدن به طور اشتباه بافتهای سالم را بهعنوان بافتهای خارجی تشخیص میدهد و به همین دلیل آنها را مورد حمله قرار میدهد. در نتیجه، بافتهای مفصلی دست و پا تحت تاثیر قرار میگیرند و میتوانند باعث بی حسی شوند. همچنین بیماری لوپوسی سیستمیک، آرتریت روماتوئید، و سایر بیماریهای روماتیسمی میتوانند باعث بی حسی های پا شوند.
درمان بیماریهای روماتیسمی باید بهشکل جدی و با هماهنگی کامل با پزشکان انجام شود. درمانهای مختلفی برای بیماریهای روماتیسمی و نبودن حس در دستان و پاها موجود است، از جمله داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی، کورتیکواستروئیدها، مهارکنندههای بیماری ایمنی، و در بعضی موارد هم درمانهای جراحی.
بی حسی دست و پا میتواند تأثیرات جدی بر کیفیت زندگی فرد داشته باشد. در واقع، بی حسی باعث افت کیفیت لمس و در نتیجه عدم رغبت در انجام وظایف روزانه شخص می شود.
به طور مثال، فرد ممکن است در زمینه کنترل حرکات دست و پا و حتی حساسیت به درد، مشکلاتی داشته باشد که میتواند باعث ایجاد ناراحتی و بی میلی به انجام فعالیت های ثابق شود.
علاوه بر این، بی حسی ممکن است باعث ایجاد آسیبهایی در دست و پا شود که اگر به درستی تحت مراقبت قرار نگیرند، میتوانند به مشکلات جدی تر و وخیم تری منجر شوند.
برای مثال، در صورتی که فرد بی حسی در پا داشته باشد، نیاز به توجه بیشتری به کف پا دارد تا بتواند از زخمها و سایر مشکلات پوستی که ممکن است برای پاهای فرد به وجود بیاید جلوگیری کند.
به طور کلی، بی حسی های نوروپاتیک میتواند باعث کاهش کیفیت زندگی فرد شود و از این رو باید به درستی مدیریت و مراقبت بشود تا باعث حادتر شدن وضعیت بیمار نشود.
در این چکیده مقاله به علل وقوع بی حسی دست و پا به همراه سایر علائم و نشانه های آن پرداخته شد.پس از مطالعه ی این مقاله در رابطه با نقش برخی از بیماری ها و مشکلات جانبی تاثیر گذار در موضوع بی حسی ها اعضای بدن به اطلاعات مفیدی دست خواهیم یافت.از جمله عارضه های مرتبط با بیماری بی حسی دستان و پاها می توان به سندرم تونل کارپال ، فتق دیسک، روماتیسم، سکته مغزی و دیابت اشاره کرد. با توجه به حیاتی بودن موضوع و لزوم تبحر و مهارت کافی در زمینه بیماری های دست و پا ما به شما برخی از پزشکان ماهر و باتجربه مجموعه که در نظر سنجی از بیماران رتبه عالی دریافت کرده اند را معرفی خواهیم نمود.