بی حسی کف پا؛ یک وضعیت شایع و رایج بخصوص در بزرگسالان و میانسالان
بی حسی کف پا عارضه‌ای است که ممکن است هر یک از ما آن را تجربه کرده باشیم. حتی گاهی در بیشتر مواقع با کمی تغییر روحیه و زمان بتوان این بی حسی کف پا را برطرف کرد و زیاد جدی نگرفت، اما اگر این عارضه به‌طور یکنواخت و مزمن در پا ایجاد شود باید برای بررسی بی حسی کف پا به پزشک متخصص ارتوپدی مراجعه نمود و علت بی حس شدن کف پا بیمار را جویا شد. در ادامه با ما همراه باشید تا در مورد بی حسی پا ، علل و علائم آن بیشتر آشنا شویم.
یکی از علائمی که می تواند افراد را به خصوص بزرگسالان و میانسالان را آزار دهد، بی حسی کف پا است. بی‌حسی کف پا معمولاً نشانه‌ای از یک مشکل جدی در آسیب‌های ستون فقرات و دیسک است و اگر شما یا اطرافیانتان هر نوع بی‌حسی پا دارید که حتی پس از چند روز ادامه دارد، باید در اسرع وقت به جراح ارتوپد یا متخصص ارتوپد مراجعه کنید که تا حد امکان علت بی حس شدن کف پا را بتوان در اسرع وقت تشخیص داد و از عوارض جانبی آن مانند بی حسی کامل و فلج پاها پیشگیری کرد.
همانطور که می‌دانید کف پاها برای احساس سطوح داغ یا حرکت در مناطق متغیر به حس لامسه متکی هستند. بی‌حس شدن زیر پا ممکن است یک وضعیت موقتی یا نتیجه یک بیماری مزمن مانند دیابت است که این علامت می‌تواند پیشرونده هم باشد.
بنابراین مراجعه زودهنگام به متخصص ارتوپدی خوب در تهران و یا دیگر شهرها برای تشخیص بی حسی کف پا و علت بی حس شدن کف پا، می‌تواند به کند کردن یا به تاخیر انداختن پیشرفت این عارضه کمک بسیاری کند.
بی حسی کف پا یا مور مور شدن نشان‌دهنده تحت فشار قرار گیری اعصاب می‌تواند در نواحی غیر از پا باشد، که به این مسئله اصطلاحا پارستزی می‌گویند.
برخی از تظاهرات غیر واقعی در پا یا زیر پا از جمله مور مور شدن، گزگز، سوزن سوزن شدن، سرد و گرم شدن، بی حسی، احساس خزش غیر واقعی حشرات روی پا یا زیر پا که منشا آن ارتباطی با پا ندارد و به خاطر رشته های عصبی است که در کمر در اثر بیرون زدگی یکی از مهره ها بروز می‌کند، پارستزی می‌گویند.
در پاسخ به سوال "مورمورشدن کف پانشانه چیست" می‌توان گفت، به دلیل برخی شرایط فرد مانند تنگی کانال نخاعی، سر خوردن مهره‌های کمر، سیاتیک، اسپوندیلولیستزیس و... به دلیل تحت فشار بودن اعصاب یا رشته های عصبی سبب مور مور شدن یا سوزن سوزن شدن کف پای بیمار می‌شود و این موارد ذکر شده از نشانه های مور مور شدن و گزگز زیر پا می‌باشد.
همانطور که در مطالب فوق ذکر کردیم تحت فشار بودن رشته های عصبی، می‌تواند یکی از علت بی حسی کف پا یا گزگز زیر پا باشد. از دیگر علائم بی حس شدن زیر پا می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
♦ سوزن سوزن شدن
♦ احساس سرما یا گرما
♦ گزگز
♦ احساس خزش بر روی پوست
♦ خواب رفتگی دست یا پا
♦ داغی کف پا
♦ احساس ضعف در پاها
♦ سر شدگی
در ادامه با ما همراه باشید تا در مورد برخی از علت های بی حسی پا و روش های درمان آن توسط پزشک متخصص مربوطه بیان کنیم.
مور مور شدن زیر پا یا گزگز کف پا احساسی است که در کف دست و پا بروز می‌کند. به طوری که سوزن‌های متعددی به دست یا کف پای فرد فرو می‌کنند، اما دردی احساس نمی کند. اکثرا گزگز زیر پا و یا مور مور شدن عارضه خطرناکی نیست و همانطور که ذکر شد دلیل آن فشار بر روی عصب یا سرخرگ است که موجب کاهش فشار خون در دست و پا شده و به عبارتی به خواب می‌رود.
حال با این شرایط اگر وضعیت بدن خود را تغییر دهید طوری که فشار از روی دست و پا برداشته شود، مور مور شدن در آن ناحیه از بین می‌رود. می‌توان گفت گاهی مور مور شدن یا گزگز زیر پا یک بیماری خطرناک نیست بلکه یک نشانه است، اما با این حال نباید نسبت به این علامت بی تفاوت بود؛ زیرا مور مور شدن دست و پا ممکن است یک نشانه جدی یک بیماری باشد.
به طور مثال گزگز زیر پا و یا مور مور شدن زیر پا می‌تواند بر اثر استرس، بیرون زدگی بین مهره ای، کاهش جریان خون، دیابت، سکته مغزی، تورم در مفاصل، بیماری ام اس یا تومور رخ دهد؛ بنابراین برای پیشگیری، بهتر است علل آن توسط متخصص ارتوپدی تشخیص و مورد درمان قرار گیرد.
در ادامه به بعضی از مشکلات و عوارض پزشکی مرتبط، موجب گزگز یا مور مور شدن زیر پا می‌شود اشاره خواهیم کرد. با ما همراه باشید.
♦ نوروپاتی دیابتی:
نوروپاتی دیابتی یکی از مشکلات عصبی است که در برخی افراد این آسیب عصبی هیچ‌گونه علامتی ندارد، در حالی که در برخی افراد دیگر نشانه‌هایی مانند سوزش، درد یا ناراحتی در دست‌ها و پاها نمایان شود. علاوه بر این، مشکلات عصبی می‌تواند بر تمام اندام‌های بدن مانند دستگاه گوارش، قلب و دستگاه تناسلی تأثیر گذار باشد.
♦ نوروپاتی محیطی:
هر عاملی که سبب آسیب رساندن یک یا چند عصب محیطی شود، در بروز نوروپاتی محیطی نقش بسزایی دارد. در ادامه به برخی از علت‌های رایج این مشکلات اشاره شده است:
• دیابت
• تروما
• آسم
• مصرف مشروبات الکلی
• کمبود ویتامین B12
• کم‌کاری تیروئید
• عفونت
• مصرف برخی داروها
همچنین استفاده از برخی داروها مانند داروهای مخصوص شیمی درمانی، قرار گرفتن در معرض فلزات سنگین، مبتلا بودن به ویروس HIV، نارسایی کلیه‌ها، بیماری مزمن کبدی و در برخی موارد بیماری ارثی شارکوت ماری توث و... از رایج‌ترین علت های بروز نوروپاتی محیطی می‌باشند.
♦ ام اس (MS):
در فرد مبتلا به ام اس، بی حسی یا احساس سوزن سوزن شدن در هر دو دست و پا رخ می دهد و در برخی افراد به صورت سرمازدگی و در برخی دیگر، با افزایش دمای بدن (گرما زدگی) ظاهر می شود. یکی از علائم شایع ام اس این است که نیمی از بدن یا تنه به پایین فرد با علامت مور مور شدن بروز می‌کند یا کاملا بی حس است.
این‌ها علائمی هستند که اگر حداقل 24 ساعت طول بکشند ممکن است علائم ام اس باشند. شما با مراجعه به متخصص ارتوپدی حاذق می‌توانید از علل و علائم بی‌حس شدن زیر پا و بدن خود آگاه شده و بهترین روش درمان خود را در پیش بگیرید.
♦ داروها:
برخی از داروها می توانند به عنوان یک عارضه جانبی باعث ایجاد گزگز و مور مور شدن یا بی‌حس شدن زیر پا شوند. رایج ترین داروهایی که باعث این عارضه می شوند، داروهایی هستند که برای مبارزه با سرطان (شیمی درمانی) و داروهای قابل مصرف برای درمان HIV یا ایدز مصرف می شوند. سایر موارد شامل داروهایی است که برای درمان تشنج، مشکلات قلبی و عروقی و هایپرتنشن استفاده می شود.
اگر هنگام مصرف داروهای خود احساس سوزن سوزن شدن و مور مور شدن در زیر پاهای خود دارید، با پزشک متخصص خود مشورت کنید. پزشک شما تشخیص می دهد که آیا این مشکل یکی از عوارض جانبی داروها می‌باشد یا خیر؟ در این صورت پزشک با تغییر دوز داروها این مشکل را رفع می‌کند.
♦ پارگی دیسک:
اگرچه پارگی دیسک یک اختلال در ستون فقرات است، اما اغلب منجر به بی حسی، درد، بی حسی یا ضعف در پاها می شود. هنگامی که دیسک بین مهره های ستون فقرات فشرده می شود، روی اعصابی که از ستون فقرات شروع شده و به سایر قسمت های بدن امتداد می یابد، تأثیر می گذارد. هنگامی که سیگنال های ارسال شده به این اعصاب کاهش می یابد، بی حسی، گزگز یا گزگز رخ می دهد.
همچنین در رابطه با دیگر علل مربوط به ستون فقرات کمری می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
• مشکلات دیسکوپاتی ها
• آرتروزهای ستون فقرات کمر
• تنگی کانال نخاعی کمری
• میلوپاتی یا آسیب‌های طناب نخاع در ناحیه کمر
• تومورها و توده‌های ستون فقرات کمری
♦ پوستجر:
پوستجر یا همان حالات بدن فرد می‌تواند در بی‌حس شدن کف پا یا مورمور شدن کف پا موثر واقع شود. حالات بدنی مانند پوشیدن لباس‌های جذب (جوراب، شلوار تنگ)، ایستادن در مدت زمان طولانی، نشستن بر روی پاها، آسیب دیدگی در ناحیه های ستون مهره، مچ پا، پهلو و... نمونه‌هایی از عامل گز گز یا مور مور شدن پا و زیر پا می‌باشد که با تغییر پوزیشن بدن این حس کاهش یافته و از بین می‌رود.
♦ بارداری:
در دوران بارداری به دلیل رشد جنین گزگز و مورمور شدن زیر پا یا ضعف در پاها غیرطبیعی نیست؛ زیرا با رشد جنین فشار بر روی پا و ساق پا بیشتر شده و در نتیجه سبب بی حس شدن کف پا می‌شود. این موضوع جای نگرانی ندارد. همانطور که در مطالب فوق ذکر شد در برخی موارد با تغییر پوزیشن بدن مور مور شدن پا کاهش یافته و از بین می‌رود.
شما می‌توانید در این حالت، با قرار دادن پاها در سطح بالاتر از بدن خود جریان خون در بدن افزایش داده و سپس گزگز زیر پا کاهش می‌یابد و از بین می‌رود. اگر این عارضه به طور مداوم ادامه یافت، حتما پزشک زنان خود و یا متخصص ارتوپدی را در جریان این موضوع قرار دهید.
♦ تومورها یا سایر ناهنجاری ها در بدن:
غده‌ها و کیست های خوش خیم (غیر سرطانی) بر روی برخی از قسمت‌هایی از بدن مانند مغز، ستون فقرات یا پاها فشار می آورند. این فشار جریان خون را در پاها محدود کرده و سبب بی‌حس شدن زیر پا می شود.
همچنین موارد زیر می‌تواند از علت بی حس شدن کف پا و یا علت بی حسی کف پا باشد:
• بیماری های خود ایمنی
• کمبود انواع ویتامین
• مشکلات تیروئید
• تحت فشار بودن اعصاب
• و...
شما عزیزان در صورت مشاهده موارد ذکر شده فوق به بهترین متخصص ارتوپدی در تهران یا شهر محل سکونت خود مراجعه نموده و با نظر و تشخیص صحیح پزشک مربوطه، درمان خود را آغاز کنید.
♦ بیماری شریان‌های محیطی:
بیماری شریان‌های محیطی بیماری است که که عروق خونی خارج از قلب و مغز را تحت تاثیر قرار می‌دهد. در بیشتر اوقات این بیماری در عروقی که خون را به دیگر قسمت‌های بدن مانند پاها، دست‌ها، معده یا کلیه‌ها می‌برند، رخ می‌دهد.
بیماری عروق محیطی (PAD)نوعی اختلال گردش خون است که باعث تنگ شدن، انسداد یا اسپاسم رگ‌های خونی خارج از قلب و مغز فرد می‌شود. این امر ممکن است در عروق یا رگ‌های فرد نیز رخ دهد. PAD در اکثر موارد در پاها، و به خصوص هنگام ورزش کردن معمولاً باعث درد و خستگی می‌شود که معمولاً با استراحت بهبود می‌یابد.
از علائم PVD می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
• درد در قسمت نشیمنگاهی
• بی حسی، مور مور یا ضعف پاها
• سوزش یا درد پا و انگشتان پا در زمان استراحت
• خوب نشدن زخم روی پا
• تغییر رنگ یا احساس سرما در یک پا یا هر دو پا
• ریزش موی پاها
• ضعف جنسی
در صورت داشتن برخی بیماری زمینه ای مانند دیابت و عدم تشخیص آن توسط متخصص، ابتدا باید به بهترین پزشک پا یا متخصص ارتوپدی مراجعه کنید تا علت بی حس شدن پای شما را مورد بررسی قرار دهد. تفسیر صحیح علائم عارضه شما، به پزشک متخصص کمک می‌کند تا به درستی علل و روش‌های درمان آن را بیابد.
سی تی اسکن (CT): اگر نشانه‌هایی شبیه به سکته دارید، متخصص مورد نظر امکان دارد برای شما سی تی اسکن را توصیه کند. سی تی اسکن در ناحیه سر، به پزشک این امکان را می‌دهد با مشاهده عکس سی تی، هرگونه انسداد یا خونریزی که ممکن است سبب بی حسی در پاها شود را شناسایی کند.
تصویر‌برداری (MRI): در تصویربردری ام ار آی با بهره‌مندی از میدان مغناطیسی تصاویر دقیقی از مهره‌های کمر، بافت‌های نرم، مفاصل و... تمامی آسیب‌های وارده به این نواحی را معاینه و شناسایی می‌کند. با توجه به تشخیص پزشک بهترین روند درمانی را برای بیمار در نظر می‌گیرد.
همچنین به کمک دیگر تست هایی مانند تست NCV، نوار غصب و عضله (EMG)، آزمایش میلوگرافی و... روش‌هایی برای تشخیص صحیح این عارضه توسط متخصص ارتوپدی می‌باشد.
لازم به ذکر است برای اشخاصی که مبتلا به بیماری MS هستند، به تست‌های مختلف و بیشتری جهت تشخیص علت بی حس شدن پا دارند.
برای جلوگیری از عوارض بی حسی پا، باید علت بی حس شدن کف پا یا علت بی حسی کف پا مانند بیرون زدگی دیسک، نوروپاتی محیطی یا نوروپاتی دیابتی و ... توسط متخصص ارتوپدی تشخیص داده شده و بیمار تحت درمان قرار گیرد. در صورت بی توجهی و عدم رسیدگی به این علائم ممکن است به دلیل آسیب وارد شده به اعصاب، فرد برخی توانایی های خود را مانند حرکت دادن پا یا راه رفتن را از دست بدهد.
بنابراین در صورت مشاهده و بروز مور مور شدن و یا گز گز کردن زیر پا، آن را جدی گرفته و برای پیشگیری از عوارض بی حس شدن زیر پا به متخصص مربوطه مراجعه نمایید.
بیشتر اوقات، موارد بی‌حس شدن زیر پا و درد در پاها، درمان دلیل زمینه‌ای برای التیام نشانه‌های کلیدی است. به طور مثال، اگر دیابت دلیل نوروپاتی باشد، کنترل قند خون اقدام مهمی برای پیشگیری از آسیب‌های بیشتر است.
اگر در زیر پاهای خود بی حسی یا سوزن سوزن شدن مکرر را تجربه می‌کنید، در مورد دلایل و روش‌های درمان با متخصص خود مشورت و گفت و گو کنید. با این حال، پرداختن به مسائل مزمن امکان دارد که زمان ببرد.
متخصص می‌تواند با توصیه برخی نکات که به شما در کاهش ناراحتی ناشی از بی‌حسی زیر پا و درد و در عین حال درمان مشکلات جدی‌تر کمک کند. در ادامه با ما همراه باشید تا با چند نمونه از روش‌های درمان بی‌حس شدن زیر پا توسط پزشک ارتوپد آشنا شویم.
داروها: برخی از داروها می توانند به التیام ناراحتی مربوط به نوروپاتی محیطی و دیابتی کمک کنند. بسیاری از این داروها بیماری های دیگر مانند افسردگی یا تشنج را بهبود می دهد که در این مقاله به چند مورد از آنها اشاره کردیم:
کاربامازپین
پرگابالین
نورتریپتیلین
توپیرامات
دولوکستین
اکسکاربازپین
لاموتریژین
همچنین برخی از داروهای تسکین دهنده خوراکی یا موضعی مانند استامینوفن یا پمادها می‌توانند به تسکین و التیام بی‌حس شدن زیر پا و یا مور مور شدن و گزگز کردن زیر پا کمک کنند. لازم به ذکر است برای مصرف این نوع داروها، حتما با متخصص مربوطه مشورت کرده و از مصرف خودسرانه پرهیز کنید.
سایر روش های درمان نوروپاتی:
استفاده از ماساژ اصولی
انجام ورزش یوگا
انجام کار فیزیوتراپی به‌وسیله فیزیوتراپیست
بکارگیری از روش‌های سنتی مانند طب سوزنی
در ادامه توضیحات روش‌های درمان پزشکی برای این نوع عارضه، می‌خواهیم به روش های درمان خانگی برای بی‌حس شدن زیر پا بپردازیم. متاسفانه برخی از افراد مایل هستند ابتدا با استفاده از روش‌های خانگی بدون مراجعه به متخصص و یافتن دلایل این عارضه، به طور خودسرانه مور مور شدن و بی‌حس شدن کف پای خود را درمان کنند.
ما در ادامه مقاله به برخی از روش‌های درمان خانگی آسان و بی خطر و همچنین در دسترس عموم اشاره نمودیم، اما توصیه ما به شما این است که قبل از بکارگیری از روش‌های خانگی، حتما به متخصص ارتوپدی مراجعه نمایید و در صورت استفاده از این روش‌ها با پزشک خود مشورت لازم را داشته باشید.
استراحت کردن: اگر عواملی مانند جراحت یا آسیب سبب بی حسی کف پا، سوزن سوزن شدن یا درد در این ناحیه شده است، استراحت کردن می تواند کمک بسیاری به بهبودی حال بیمار کند.
اعمال گرما روی کف پا: با قرار دادن کمپرس آب گرم بر روی کف پا، به دلیل شل شدن عضلات و افزایش چریان خون در این ناحیه، می‌تواند سبب التیام بی حسی کف پا شود.
یخ درمانی: در برخی شرایط، مانند سندرم تونل تارسال یا آسیب دیدن این ناحیه، یخ گذاشتن درزیر پا می تواند سبب کاهش بی حسی کف پا و درد شود. لازم به ذکر است برای نتیجه‌گیری بهتر، کمپرس حاوی تکه های یخ را بیشتر از ۲۰ دقیقه و به طور مداوم بر روی ناحیه آسیب دیده قرار ندهید.
استفاده از پابند یا بریس: عزیزانی که فشار بیش از اندازه‌ای بر روی اعصاب پای خود تحمل می‌کنند، می‌توانند از این نوع پابند و یا بریس ها استفاده کنند که این روش، موجب کاهش فشار، درد و یا بی حسی کف پا می شود.
ماساژ: با انجام ماساژ موجب افزایش جریان خون و تحریک اعصاب می‌شود، بنابراین در عملکرد آن نقش بسزایی دارد و به عنوان درمان بی‌حس شدن زیر پا تاثیر گذار است.
همانطور که در این مقاله مطالعه نمودید، در مورد بی حسی کف پا، علائم، علت بی حس شدن کف پا، روش های تشخیصی توسط پزشک متخصص ارتوپدی و راهکارهای درمانی پزشکی و خانگی بیان کردیم و به سوال "مورمورشدن کف پانشانه چیست" پاسخ دادیم.
همچنین به این نکته اشاره کردیم با وجود اینکه بی‌حس شدن زیر پا یا سوزن سوزن شدن زیر پا علائم خطرناک و نگران کننده ای نیست، اما برای اطمینان خاطر بیشتر بهتر است به متخصص ارتوپدی مراجعه کرده و با توجه به معاینات لازم و تشخیص پزشک، در صورت لازم تحت درمان قرار گیرید و از عوارض بی‌حس شدن کف پا مانند فلج شدن و عدم تحرک جلوگیری کنید.
برای مراجعه به متخصص ارتوپدی حاذق و مجرب شما عزیزان می‌توانید به کلینیک تخصصی_فوق تخصصی ارتوپدی ما، واقع در تهران_خیابان شریعتی مراجعه نموده و تحت نظر متخصصین این مجموعه باشید.