علت گرفتگی ماهیچه پشت‌پا و چطور می‌توان آن را درمان کرد؟
یکی از مشکلاتی که اکثراً ما با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنیم اما از علت آن بی‌خبریم، گرفتن ماهیچهها در پشت‌پا و علت گرفتگی ماهیچه پشت‌پا است که حس بسیار بدی را در ما ایجاد می‌کند. از قدیم گفته‌اند که پاها قلب دوم ما به شمار می‌روند. شاید از خود بپرسید چرا پاها را به همچین چیزی تشبیه می‌کنند؟ یکی از علل اهمیت پا، عملکرد آن در بازگشت خون به سمت قلب با کمک دریچه‌های داخل عروق و ماهیچه‌هاست. توصیه می‌شود که در پی مشکلات، مراجعه فوری به متخصص گرفتگی عضلات بهترین راه حل است. به همین دلیل ما تصمیم گرفتیم، مقاله‌ای آماده کنیم و علل گرفتن ماهیچه پشت‌پا و روش‌های درمان آن را مورد بررسی قرار دهیم.
آنچه در این مقاله می خوانید:
علائم و علت گرفتن ماهیچه پشت‌پا؛ از احساس تیر‌کشیدن تا قرمزی ماهیچه
علل گرفتگی ماهیچه پشت‌پا ممکن است متفاوت باشد بنابراین علائم مربوط به آن نیز به اشکال گوناگون بروز پیدا می‌کند. عوارض گرفتن ماهیچه عقب پا بستگی به‌شدت و نوع گرفتگی دارد و در بسیاری از مواقع بیشتر از 24 ساعت طول نمی‌کشد. به‌طورکلی، گرفتگی در ماهیچه عقب پا به‌صورت علائم زیر بروز پیدا می‌کند.
- ♦درد: افرادی که دچار گرفتگی در ماهیچه عقب پا هستند عموماً در این ناحیه احساس درد می‌کنند. شدت این درد در برخی مواقع خفیف و در بعضی‌اوقات بسیار شدید است به‌گونه‌ای که انگار تیر به پایتان خورده است و اگر در حال حرکت باشید، توانایی راه‌رفتن را از شما می‌گیرد. افرادی که این درد را تجربه کرده‌اند می‌گویند که این درد با فعالیت بیشتر تشدید می‌شود و به‌نوعی حس پارگی عضلات ساق در پا به انسان دست می‌دهد.
- ♦سفتی ماهیچه: دلیل گرفتن ماهیچه پشت‌پا هر چه که باشد، فرد به‌احتمال زیاد سفتی ماهیچههای پا را تجربه خواهد کرد. در برخی مواقع، سفتی ماهیچه در حدی است که توانایی حرکتی فرد را دچار محدودیت می‌کند. این صفتی باعث می‌شود حرکت‌دادن زانو، مچ و انگشتان پا نیز با مشکل روبرو شوند.
- ♦تورم و قرمزی: گرفتگی عضله عقب پا در برخی اوقات ممکن است با تورم و قرمزی قابل‌توجه همراه باشد. در واقع، التهاب متداول‌ترین علت اسپاسم ماهیچههای پشت ساق پا به شمار می‌رود و اگر با قرمزی بروز پیدا کند به این معنی است که احتمالا ماهیچه دارای التهاب شدید است.
- ♦گرگرفتگی و حساسیت: در برخی اوقات، افرادی که درگیر رفتگی ماهیچه عقب پا هستند ممکن است حس گرگرفتگی یا آلرژیک در ساق در پای خود حس کنند. آن‌هایی که این عارضه را تجربه کرده‌اند، مدام از حسی شبیه به گرم‌شدن یا تحریک‌شدن پاهای خود شکایت داشته‌اند.
معرفی 10 علت گرفتگی ماهیچه پشت‌پا ؛ از ورزش سنگین تا بارداری
گرفتگی در ماهیچههای پشت ساق پا ممکن است به عوامل مختلفی بستگی داشته باشد. در برخی از مواقع، علت گرفتن عضلات عقب پا ممکن است منشأ فیزیکی داشته باشد. درصورتی‌که تغییرات هورمونی در بدن نیز میتواند این عارضه را به وجود آورند. در ادامه 10 علت گرفتگی عضله پشت ساق پا را به‌صورت مفصل را مورد بررسی قرار خواهیم داد.
- ♦فعالیت‌های ورزشی: انجام ورزش‌های سنگین، شایع‌ترین دلیل گرفتگی ماهیچه پشت‌پا به شمار می‌رود. زمانی که فعالیت‌های ورزشی بی‌وقفه و بیش از حد انجام می‌دهید، عضلات پشت ساق در پا دچار تنش شده و در نتیجه ماهیچههای پشت ساق پا را دچار گرفتگی می‌کنند. فعالیت بدنی بیش از حد به معنای انجام فعالیت‌های فیزیکی یا ورزشی است که بیش از ظرفیت و تحمل بدن باشد. این نوع فعالیت‌ها می‌توانند در صورت عدم استعداد و آمادگی فیزیکی کافی، تنش و فشار بسیار شدیدی را به عضلات، استخوان‌ها و مفاصل وارد کنند و باعث گرفتگی در ماهیچههای پشت پا شوند. بعضی فعالیت‌های بدنی که ممکن است ماهیچه پاهای شما را دچار گرفتگی کنند به شرح زیر است.
- ♦تمرینات باشگاهی:برخی اوقات اگر در انجام تمرینات و ورزش‌های شدید و فشرده مانند بدنسازی، تمرینات وزنه‌برداری و تمرینات HIIT (تمرینات متناوب با سرعت و شدت بالا) زیاده‌روی کرده و بیش از حد فشار روی عضلات عقب پا ایجاد کنید، ممکن است دچار گرفتگی در ماهیچه پشت پا خواهید شد. به‌طورکلی، باید از انجام فعالیت‌هایی بیش از ظرفیت بدن خود اجتناب کرده و در تمرین‌های ورزشی نیز به‌اندازه کافی استراحت و ریکاوری کنید.
- ♦ورزش‌های استقامتی: دوچرخه‌سواری و پیاده‌روی طولانی‌مدت شایع‌ترین علت گرفتگی در ماهیچه پشت پا به شمار می‌روند. فعالیت‌های استقامتی دیگر نظیر شنا و دویدن طولانی‌مدت نیز ممکن است منجر به گرفتگی و سفتی ماهیچههای عقب پا شوند.
- ♦ورزش‌های رقابتی: ورزش‌های رقابتی نظیر فوتبال، بسکتبال، والیبال و تنیس نیز در برخی اوقات علت سفتی ماهیچه پشت‌پا محسوب می‌شوند. در واقع، ورزشکارانی که به‌صورت حرفه‌ای در این رشته‌های ورزشی فعالیت می‌کنند هر چند وقت یکبار ممکن است دچار گرفتگی عضلات و ماهیچههای پا شوند.
- ♦فعالیت‌های روزمره سنگین: در بعضی‌اوقات، انجام کارهای روزمره مانند زیاد سرپا ایستادن، انجام کارهای سنگین خانه و حمل وسایل سنگین علت گرفتن عضله عقب پا هستند و باید در زمان انجام آنها باید جانب احتیاط را در نظر گرفته و هرازگاهی استراحت کنید.
- ♦آسیب‌های فیزیکی: یکی دیگر از علت گرفتن عضله پشت ساق پا به آسیب‌های بدنی و فیزیکی مربوط می‌شود. در حقیقت، اگر اعضای بدن شما دچار آسیب شوند به‌احتمال خیلی زیاد، حس سفت‌شدن و گرفتگی در ماهیچه عقب پا را زیاد تجربه خواهید کرد. برخی از آسیب‌هایی که ممکن است باعث بروز گرفتگی در عضلات و ماهیچههای پشت شوند به شرح زیر است.
- ♦ضربه شدید: یک ضربه شدید به عضلات عقب پا میتواند باعث آسیب به بافت‌های نرم و استخوان‌ها شود. برای مثال، ضربه‌هایی که در تصادفات خودرو، سقوط از بلندی یا ورزش‌هایی نظیر فوتبال به پشت ساق پای شما وارد شوند ممکن است علت اصلی کوفتگی در ماهیچههای پشت ساق در پا باشند.
- ♦ فشارهای متوالی: برخی ورزش‌ها و فعالیت‌های فیزیکی ممکن است فشار مکرر و مداوم را بر ماهیچههای پشت ساق پا اعمال کنند. مثلاً، دوی استقامتی، ورزش‌هایی که نیاز به پرش و لغزش دارند و حرکات سنگین مانند پرتاب وزنه و وزنه‌برداری فشار زیادی به ماهیچهها وارد می‌کنند که منجر به گرفتگی می‌شود.
- ♦کشیدگی عضلات و رباط‌ها: کشیدگی یا پارگی عضلات عقب پا و رباط‌های مفصلی نیز میتواند علت گرفتگی عضلات عقب پا باشد. این آسیب ممکن است ناشی از حرکات نادرست، فشار غیرطبیعی بر روی عضلات و رباط‌ها، یا آسیب مستقیم به این مناطق باشد.
- ♦مشکلات مفصلی: آرتروز مفصلی نوعی بیماری حرکتی است که منجر به تخریب غضروف‌ها و بروز التهاب و درد در مفاصل زانو و مچ پا شود. گرفتگی در ماهیچه عقب پا نیز ممکن است به علت آرتروز باشد. در این موارد، پاها عمدتا صدای ناخوشایندی می‌دهند.
- ♦بارداری: بارداری یکی از مهم‌ترین دوره‌های زندگی زنان محسوب می‌شود که با تغییرات فیزیولوژیکی زیادی در بدن همراه است. در طول بارداری، ممکن است وزن بدن شما تغییر کند و بار اضافی بر روی مفاصل، به‌ویژه پاها قرار بگیرد. همین امر دلیل گرفتگی ماهیچه پشت‌پا در بارداری به شمار می‌رود که بسیار شایع است.
علاوه بر این، تغییرات هورمونی بدن در دوران بارداری نیز باعث تحریک و فشار اضافی بر روی ماهیچه عقب پا می‌شود که معمولاً با دردی در مچ پا و پشت زانوها همراه است. تغییر وضعیت بدن در دوران بارداری نیز ممکن است علت گرفتن عضله عقب پا باشد. برای کاهش گرفتگی در ماهیچه عقب پا در دوران بارداری می‌توانید از روش‌های زیر استفاده کنید:
- ♦کنترل وزن بدن
- ♦رژیم غذایی مناسب و فعالیت‌های فیزیکی منظم به کنترل وزن در دوران بارداری بسیار کمک خواهد کرد.
- ♦استفاده از پاپوش مناسب
- ♦استفاده از یک پاپوش طبی و راحت میتواند از فشار بیش از حد بر روی ماهیچه عقب پا جلوگیری کند.
- ♦فیزیوتراپی و تمرینات ورزشی سبک: انجام تمرینات ورزشی ملایم و استراحت مناسب میتواند به حفظ قدرت و انعطاف ماهیچههای پا کمک کند. بعلاوه بر این، مشاوره با یک فیزیوتراپیست متخصص نیز از مشکلات مربوط به پاها در دوران بارداری می‌کاهد.
کمبود برخی ویتامین‌ها در بدن؛ اصلی‌ترین علت گرفتگی ماهیچه پشت‌پا
کمبود ویتامین D و کلسیم در برخی از مواقع به‌عنوان علت سفتی ماهیچه پشت‌پا شناخته می‌شود. ویتامین D نقش مهمی در جذب کلسیم از روده و به‌کارگیری آن در استخوان‌ها دارد. کلسیم نیز یک عنصر مهم برای تقویت استخوان‌ها و کارکرد درست ماهیچههای بدن است. در صورت کمبود ویتامین D، جذب و استفاده مؤثر از کلسیم توسط استخوان‌ها کاهش می‌یابد و این ممکن است باعث ضعف عضلات و کاهش قدرت ماهیچهها شود.
ویتامین C نیز نقش بسیار مهمی در تولید کلاژن دارد که یک پروتئین اساسی برای تقویت ساختار بافت ماهیچههای بدن است. بنابراین، کمبود ویتامین C ممکن است باعث ضعف عضلات شده و میتواند دلیل گرفتگی در ماهیچه عقب پا به شمار رود. کمبود ویتامین E نیز ممکن است باعث آسیب به بافت‌های ماهیچه‌ای شود و گرفتگی در ماهیچه عقب پا را به وجود آورد.
تأثیر بیماری‌های عروقی و عصبی در گرفتن ماهیچههای پشت‌پا
شاید شما از این موضوع تعجب کنید اما این یک واقعیت است. در حقیقت، برخی از بیماری‌های عروقی و عصبی به‌عنوان علت سفتی ماهیچه پشت‌پا شناخته می‌شوند اما خیلی از بیماران از آن بی‌خبرند. به‌طورکلی، بیماری‌هایی که در ادامه معرفی می‌کنیم ممکن است باعث بروز گرفتگی در ماهیچههای عقب ساق در پا شوند.
- ♦گرفتگی عروق اطراف قلب (بیماری کرونر عروق قلب): تجمع چربی در عروق اطراف قلب باعث نازک شدن رگ‌ها می‌شود که در نهایت به ضعیف‌شدن جریان خون منجر می‌شود. با تضعیف جریان خون، اکسیژن‌رسانی به عضلات کاهش‌یافته و در نتیجه ماهیچهها به‌خصوص ماهیچههای عقب ساق در پا به‌صورت مداوم دچار گرفتگی خواهند شد.
- ♦دیابت: دیابت میتواند به آسیب رگ‌ها و عصب‌های پا منجر شود. در حقیقت، دیواره‌ی رگ‌های خونی افراد دیابتی دچار مشکل شده و گردش خون کل بدن مختل می‌شود. این موضوع باعث می‌شود که علاوه بر مشکلات عصب‌دهی پا، اکسیژن کافی به ماهیچههای پا نرسد و در نتیجه گرفتگی و سفتی در آنها زیاد شود.
- ♦بیماری عروق محیطی: در این عارضه، عروق اجزای پایینی بدن به‌خصوص پاها دچار اختلال می‌شوند. این بیماری باعث کاهش گردش خون و اکسیژن به ماهیچههای پا می‌شود که معمولاً با گرفتگی بروز پیدا می‌کنند.
- ♦بیماری‌ام اس: ام اس یک بیماری خودایمنی است که سیستم اعصاب مرکزی (مغز و نخاع) را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. گرفتگی عضلات و ماهیچههای بدن یکی از علائم ام اس به شمار می‌رود. البته، نیازی به نگرانی نیست چون بیماران مبتلا به ام اس معمولاً علائم دیگری نظیر اختلالات بینایی را نیز تجربه می‌کنند.
- ♦سیاتیک: تحت‌فشار قرارگرفتن عصب سیاتیک در پاها به‌عنوان دلیل گرفتگی در ماهیچههای عقب ساق در پا شناخته می‌شود. این عارضه علائم دیگری نظیر احساس سوزش و درد در ساق و انگشتان پا را نیز به همراه دارد.
مؤثرترین روش‌ها برای درمان گرفتگی ماهیچههای پشت‌پا
حالا که علل گرفتگی ماهیچه پشت‌پا را متوجه شدید، بهتر است با روش‌های درمانی آن نیز آشنا شوید. گرفتگی عضلات و ماهیچههای عقب ساق در پا معمولاً با روش‌های درمانی خانگی برطرف می‌شود اما اگر گرفتن ماهیچههای پشت ساق در پا به‌صورت مدام و شدید باشد، بهتر است که به یک پزشک متخصص مراجعه کنید تا داروهای مناسب برای شما تجویز کند. شاید از خود بپرسید چطور می‌توان با روش‌های درمانی ساده، حس کرختی و گرفتگی ماهیچه را از بین برد؟ ما در ادامه به این پرسش شما پاسخ خواهیم داد.
- ♦استراحت: استراحت‌کردن در یک محیط راحت به معنی این است که فعالیت‌های روزانه خود را محدود کنید. در حقیقت، شما باید کارهایی که ممکن است به ماهیچههای پشت ساق در پایتان فشار می‌آورد را حداقل برای چند روز متوقف کنید. برای مثال، اگر ورزش می‌کنید بهتر است چند روز به‌صورت مطلق استراحت کنید تا ماهیچههای پشت ساق در پا به طور کامل ریکاوری شود و هر گونه التهاب احتمالی در بافت آن نیز از بین خواهد رفت.
- ♦استفاده از آب گرم: فرقی نمی‌کند که علت سفتی ماهیچه پشت‌پا چه چیزی باشد؟ درهرصورت استفاده از آب گرم به‌عنوان یک روش درمانی مؤثر عمل خواهد کرد. در واقع، آب گرم تنش و درد را تسکین داده و هر گونه گرفتگی را از ماهیچه برطرف خواهد کرد. توجه داشته باشید که آب نباید خیلی داغ باشد و با دمایی تا 40 درجه بسیار مناسب است. برای این کار بهتر است وان حمام را از آب گرم پر کرده و پاهای خود را به مدت 15 دقیقه در آن فرو ببرید. سپس، پاهای خود را در آب حرکت داده و ماهیچههای پشت ساق پا را به آرامی ماساژ دهید.
- ♦فیزیوتراپی: اگر بیش از حد دچار گرفتگی ماهیچههای پشت ساق پا میشوید احتمالاً بافت‌ها و عضلات پایتان بر اثر ضربه یا فشار بیش از اندازه آسیب‌دیده‌اند. بهترین روش درمانی در این وضعیت مراجعه به یک فیزیوتراپ متخصص است تا با تکنیک‌های درمانی را به شما آموزش دهد. برنامه‌های فیزیوتراپی بیشتر برای تقویت عضلات پشت ساق پا و نواحی مرتبط مانند عضلات ساق و ران، انجام می‌شوند که باتوجه‌به شرایط شما ممکن است شامل تمرینات تعادلی، کار با وزنه و انعطاف‌پذیری باشند.
- ♦استفاده از روش‌های طب سنتی: دلیل گرفتن ماهیچه پشت‌پا هر چه که باشد، استفاده از روش‌های طب سنتی به‌عنوان یک راهکار درمانی مکمل بسیار محبوب است. البته، صرفاً به‌کارگیری روش‌های طب سنتی برای درمان این عارضه کافی نیستند و باید در کنار روش‌های دیگر استفاده شوند. در ادامه برخی از بهترین روش‌های طب سنتی برای درمان گرفتگی ماهیچههای پشت ساق پا را معرفی خواهیم کرد.
- ♦روغن آووکادو: روغن آووکادو خواص ضدالتهابی و آرامش‌بخشی دارد که میتواند در کاهش التهاب و درد مرتبط با گرفتگی ماهیچه پشت ساق پا مؤثر باشد. می‌توانید روغن آووکادو را به طور مستقیم روی ساق پا مالیده و آن را مالش دهید. علاوه بر این، می‌توانید از آن به‌عنوان یک روغن در پخت‌وپز استفاده کنید.
- ♦زنجبیل: زنجبیل خواص ضدالتهابی و تسکین‌دهنده‌ای دارد که میتواند در کاهش درد و التهاب ماهیچههای پشت ساق پا مؤثر باشد. می‌توانید زنجبیل را به شکل تازه خردکرده و به آب جوش اضافه کنید و بعد از خنک‌شدن، آن را بر روی ماهیچه پشت ساق پا بمالید. شما همچنین می‌توانید زنجبیل خشک‌شده را به همراه آب جوش دم‌کرده و روزانه میل کنید.
- ♦آلوئه‌ورا: ژل آلوئه‌ورا خواص ضدالتهابی بسیار قدرتمندی دارد که هرگونه گرفتگی ماهیچه پشت ساق پا را برطرف می‌نماید. برای استفاده مؤثر از ژل آلوئه‌ورا بهتر است آن را بر روی ماهیچه پشت ساق پا مالیده و بعد از چند دقیقه با آب گرم بشویید. شما می‌توانید این کار را چند بار در روز تکرار کنید.
سخن پایانی
در زندگی ما واجب است که از پاهایمان به‌صورت جدی مراقبت کنیم زیرا آنها قلب دوم بدن هستند. یکی از مواردی که ما باید به آن توجه کنیم، گرفتگی عضلات و بافت‌های ماهیچه‌ای پشت ساق پا است. علت گرفتگی ماهیچه پشت‌پا متفاوت است. برای مثال، انجام ورزش‌های سنگین یا سابقه بیماری قلبی و عصبی، هر دو به یک اندازه میتواند در گرفتن عضله پشت ساق پا و علل گرفتن ماهیچه پشت‌پا تأثیرگذار باشند. در پی همین مسائل ممکن است آسیب‌های بسیار جدی به پا وارد شود و در صورت عدم مراجعه به موقع، زمان طلایی درمان را از دست بدهید؛ برای این منظور شما می‌توانید به کلینیک ما مراجعه کنید. تیم تخصصی ما آماده است تا به شما در مسیر بهبود و رفع علائم این بیماری کمک کند.