درمان بی حسی پا در ام اس؛ تشخیص صحیح با استفاده از روش‌های نوین توسط متخصص
احساس گزگز یا بی‌حسی یکی از شایع‌ترین علائم در بیماران مبتلا به ام‌اس یا Multiple Sclerosis می‌باشد. درمان بی حسی پا در ام اس بسیار مهم است و اگر درمان نشود و بی حسی پا تشدید گردد می‌تواند منجر به فلج بیمار شود. روش‌های مختلفی برای درمان بی حسی پا در ام اس وجود دارد که بسته به تشخیص متخصص، وضعیت بیمار، شدت بیماری و... متفاوت خواهد بود. با اینکه بی‌حسی در افراد مبتلا به MS بیشتر دست‌ها و پاها را درگیر می‌کند، اما ممکن است بیماران این بی‌حسی را در نقاط دیگر بدن نیز تجربه کنند.
ام اس به دلیل حمله اشتباه سیستم ایمنی بدن به سیستم عصبی مرکزی رخ می‌دهد که از مغز، نخاع و اعصاب مختلفی تشکیل شده است. علائم ام اس خاموش طوری می‌باشد که در ابتدا ممکن است فرد اصلاً متوجه چنین حملات عصبی و مشکلاتی که در بدنش رخ داده است نشود، اما به‌مرور آسیب‌های عصبی به حدی می‌رسند که حتی برخی از اعصاب از کار می‌افتند یا عملکردشان بسیار ضعیف می‌شوند. در پاسخ به سؤال "درد ام اس چگونه است" باید بگوییم بسته به اینکه کدام عصب‌ها آسیب ببینند و میزان آسیب چقدر باشد احساسات بیمار از درد و علائم دیگر مانند بی‌حسی یا گزگز متفاوت خواهد بود.
به‌عنوان‌مثال برای برخی از بیماران احساس بی‌حسی و گزگز به همراه درد ممکن است باهم رخ دهند، اما در برخی افراد ممکن است تنها یکی از این علائم ایجاد شود. به‌طورکلی نیز هر بیمار ام اس ممکن است تعداد مختلفی از علائم را به شکل و شدت متفاوت تجربه کند. علائم مربوط به آسیب عصبی در بیماران MS و به‌طورکلی تحت اصطلاح پزشکی پارستزی قرار می‌گیرد و بی‌حسی، سوزن‌سوزن شدن یا گزگز ازجمله این علائم می‌باشد.
همچنین این بیماران ممکن است حالت شوک الکتریکی را حس کنند یا دچار سایر احساسات غیرعادی در بدن، به‌ویژه در صورت، دست‌ها و پاها گردند. اغلب نیز سوزن‌سوزن شدن و بی‌حسی در این بیماران فقط در یک‌طرف بدن رخ می‌دهد. طبق نتایج یک مطالعه که در سال 2018 انجام شد و شرکت‌کنندگان در آن افرادی بودند که عودهای علائم ام‌اس را تجربه کردند، از هر 10 نفر، 7 نفر علائم بی‌حسی یا گزگز را داشتند.
همان‌طورکه در مقدمه نیز به آن اشاره کردیم مدیریت و درمان بی حسی پا در ام اس اهمیت بسیار زیادی دارد. زیرا آسیب‌های عصبی اصولاً پیش‌رونده هستند و اگر نتوان آن را کنترل کرده و سرعت پیشروی را کاهش دهید ممکن است حتی منجر به فلج اندام شود که دیگر جبران‌پذیر نیست. به همین دلیل توصیه می‌شود با شناخت بیشتر این بیماری و علائم ام اس خاموش به محض اینکه احساس کردید ممکن است مشکلی در این زمینه وجود داشته باشد در اسرع وقت به متخصص مغز و اعصاب مراجعه نمایید تا از این نظر بررسی شوید.
گاهی ممکن است MS خودش را با یک سری علائم اولیه که شاید ازنظر شما هیچ ربطی به بیماری ام اس و اطلاعاتی که تاکنون در مورد این بیماری داشته‌اید نداشته باشند. شناخت نشانه MS خاموش بسیار مهم است و اگر شما به آن‌ها توجه نکنید با پیشروی بیماری وضعیت بیمار بد و بدتر می‌شود و شاید نتوان آن را مانند فازهای اولیه کنترل کرد.
بنابراین الگوهای بی‌حسی و سوزن‌سوزن شدن یا گزگز باید به‌طور کامل به متخصص توضیح داده شود تا به تصمیم گیری او برای ارائه بهترین درمان کمک کند. اگر میخواهید در مورد روش‌های درمان بی‌حس شدن پا در ام اس و سایر علائم ام اس خاموش اطلاعات بیشتری کسب نمایید، در ادامه با ما همراه باشید.
مهم‌ترین علائم ام اس خاموش عبارت‌اند از:
- ♦ کم شدن حافظه: افراد مبتلا به MS در ابتدا ممکن است نتوانند به‌خوبی گذشته روی مسائل روزمره تمرکز داشته باشند. در موارد شدیدتر ممکن است فرد نتواند به‌درستی صحبت کند یا دچار مشکلات زبانی شود.
- ♦ اختلالات جنسی: یکی از مهم‌ترین علائم ام اس خاموش که شاید به دلایل مختلف زیاد موردتوجه قرار نگیرد اختلالات جنسی است؛ بنابراین اگر متخصص زنان یا اورولوژی مشکلات شایع دیگر برای اختلالات جنسی را رد کند ممکن است این علامت نشانه شروع ام اس باشد.
- ♦ سرگیجه: از دیگر نشانه ام اس خاموش می‌توان به سرگیجه اشاره کرد. بسیاری از بیماران مبتلا به MS برای حرکت مستقیم و متعادل دچار مشکل می‌شوند؛ زیرا به خاطر آسیب‌های عصبی ایجاد شده نمی‌توانند مانند قبل تعادل خود را حفظ کنند. در موارد پیشرفته معمولاً بیماران مجبور به استفاده از عصا هستند.
- ♦ دو بینی: اختلالات بینایی مانند دوبینی نیز می‌تواند از نشانه ام اس خاموش باشد و به دلیل حمله به عصب‌های بینایی در بدن رخ می‌دهد.
بعدازاینکه بیماری از مرحله علائم ام اس خاموش گذشت و آسیب‌ها شدیدتر شدند علائمی که بیمار ممکن است یک یا چند مورد آن را به‌صورت هم‌زمان تجربه کند، عبارت‌اند از:
- ♦ سوزن‌سوزن شدن دردناک که شبیه سوزن فرو کردن در بدن یا احساس شوک الکتریکی است
- ♦ بی‌حسی در اندام مختلف به همراه سوزن‌سوزن شدن
- ♦ ضعف ناگهانی در قسمت‌هایی که گزگز یا بی‌حس می‌شود.
- ♦ برخی از قسمت‌های بدن در تماس با نور دچار درد می‌شود.
- ♦ ممکن است فرد احساس خارش یا خزیدن چیزی روی پوستش را داشته باشد.
در ام اس خفیف حالت بی‌حسی و سوزن‌سوزن شدن شبیه به یک خواب‌رفتگی ساده است ولی در موارد شدیدتر احساس فشردگی زیاد و سوزش نیز تجربه می‌شود.
علائم MS فقط در پا رخ نمی‌دهد و ممکن است در هرجایی از بدن احساس شود. بااین‌حال اکثر افراد مبتلا به ام اس احساس گزگز یا بی‌حسی می‌کنند که در مکان‌های خاص مانند پاها و دست‌ها عود می‌کند.
سوزن‌سوزن شدن و بی‌حسی می‌توانند با درد شدید همراه باشد و حتی ممکن است زندگی روزمره بیمار را مختل کند. طوری که شرایط زیر برای بیمار ایجاد خواهد شد:
- ♦ بیمار قادر به استفاده از قسمت آسیب دیده بدن مانند دست یا پا نیست و حالت فلج موقت ایجاد می‌شود.
- ♦ به دلیل از دست دادن تعادل یا هماهنگی، ممکن است بیمار کاملاً تحرک خود را از دست بدهد، به‌خصوص اگر لمس ناحیه آسیب دیده دردناک باشد یا اگر فرد بی‌حسی را تجربه کرده باشد.
- ♦ بیمار برای نشستن در یک موقعیت راحت با مشکل مواجه می‌شود.
- ♦ بیمار برای تمرکز روی کارهای روزانه مشکل دارد.
- ♦ به دلیل درد مزمن، اضطراب یا افسردگی نیز در بیماران MS بسیار رایج است.
سوزن‌سوزن شدن و بی‌حسی در پا برای بیماران ام اس نوعی درد عصبی محسوب می‌شود. این درد به دلیل آسیب‌های اعصاب مختلف در بدن اتفاق می‌افتد. این بیماری درواقع باعث از بین رفتن میلین که یک پوشش محافظ در امتداد اعصاب است خواهد شد. درنتیجه بر عملکرد اعصاب تأثیر گذاشته و در نهایت می‌تواند منجر به آسیب و یا حتی از بین رفتن کامل آن‌ها شود.
اعصاب مختلفی به مغز کمک می‌کنند تا احساسات در اندام متفاوت بدن را احساس و تفسیر کند. به همین دلیل آسیب به اعصاب، نحوه تفسیر مغز از احساسات را تغییر می‌دهد. مغز در این شرایط شروع به ایجاد ناراحتی کاذب می‌کند. به‌عنوان‌مثال، یک فرد ممکن است احساس کند پوستش می‌سوزد یا خارش دارد درحالی‌که واقعاً مشکلی در آن وجود ندارد.
MS در ابتدا علائم خاموشی دارد، اما رفته‌رفته عودها اغلب پس از قرار گرفتن در معرض محرک‌های خاص رخ می‌دهند. محرک‌ها برای هر فرد متفاوت است، بنابراین ثبت علائم MS و شیوه زندگی عمومی می‌تواند به بیمار کمک کند تا محرک‌های خود را بهتر شناسایی کند و از آن‌ها به‌عنوان روشی عالی برای درمان بی‌حسی ام اس دوری نماید. بااین‌حال برخی از رایج‌ترین محرک‌های این بیماری عبارت‌اند از:
- ♦ عفونت‌ها و بیماری‌های عفونتی (به‌عنوان‌مثال بیماران MS باید کاملاً مراقب خود باشند تا دچار بیماری‌های عفونی مانند آنفولانزا نشوند.)
- ♦ تغییرات هورمونی ( شرایطی مثل بارداری یا رژیم غذایی نامناسب که منجر به تغییرات هورمونی می‌شود می‌تواند علائم را بدتر کند.)
- ♦ تغییرات محیطی
- ♦ فشارهای جسمی و روانی
- ♦ قرار گرفتن در معرض برخی غذاها یا مواد حساسیت‌زا
علاوه بر مواردی که باید به‌عنوان محرک شناسایی کنید و از آن‌ها دوری نمایید تا بی‌حسی پا در MS و پیشروی آسیب‌های عصبی کمتر شود، روش‌هایی برای درمان بی‌حس شدن پا در MS به‌عنوان روش‌های مدیریتی وجود دارند. بااین‌حال به‌طورکلی درمان بی‌حسی پا در بیماران ام اس دشوار است.
یکی از مؤثرترین درمان‌ها برای درمان گز گز پا در MS داروهای ضدافسردگی است. این به این دلیل می‌باشد که مناطقی از مغز که ممکن است به دلیل بیماری مورد آسیب قرار بگیرند مسئول علائم افسردگی، درد مزمن و بی‌حسی مشابه هستند.
پزشک ممکن است داروهای ضدافسردگی را به‌تنهایی یا همراه با سایر داروهای تسکین‌دهنده تجویز کند. اگرچه همه داروها معمولاً به‌تنهایی به درمان بی‌حس شدن پا در ام اس و گزگز کمک نمی‌کنند، بهترین روش‌های درمان بی‌حس شدن پا در بیماران MS عبارت‌اند از:
- ♦ کرم‌های موضعی، به‌ویژه آن‌هایی که دارای ترکیبی به نام کپسایسین هستند.
- ♦ داروهای خوراکی یا تزریقی
- ♦ اپیوئیدها که به‌عنوان داروهای مسکن قوی محسوب می‌شوند.
- ♦ داروهای کانابینوئید که تنها در برخی از مناطق جهان قابل استفاده است.
- ♦ فیزیوتراپی و کاردرمانی نیز می‌تواند به فرد کمک کند تا مشکلات حرکتی و تعادلی ناقص ناشی از بی‌حسی در پا را حل کند.
- ♦ همان‌طورکه در قسمت قبل گفتیم شناسایی محرک‌های MS برای جلوگیری از تحریک و تشدید علائم نیز برای فرد بیمار حیاتی است.
اگرچه داروهای مورد استفاده برای درمان بی‌حس شدن پا در بیماران MS ممکن است به‌طور مستقیم سوزن‌سوزن شدن یا بی‌حسی را درمان نکند، اما می‌تواند روند پیشرفت بیماری را تا حد زیادی کند نماید. اگر این داروها در مراحل اولیه بیماری استفاده شوند حتی ممکن است به فرد کمک کنند تا دوره بهبودی بدون علامت، ازجمله دوره بدون سوزن‌سوزن شدن یا بی‌حسی را طی کند.
داروهای MS، که پزشکان آن‌ها را عوامل اصلاح کننده بیماری نیز می‌نامند، رفتار سیستم ایمنی را در بدن بیمار تغییر می‌دهند تا حمله آن به سیستم عصبی مرکزی کم شود. برخی از افراد عوارض جانبی ناشی از این داروها تجربه می‌کنند و این داروها به‌طورکلی سیستم ایمنی را ضعیف می‌کنند ولی بسته به شرایط بیمار ممکن است حتی با وجود برخی عوارض جانبی ارزش استفاده از این داروها برای درمان بی‌حسی پا در بیماران ام اس یا جلوگیری از آن وجود داشته باشد.
ممکن است پزشک برای کاهش عوارض جانبی یا تحمل بهتر آن‌ها، چندین دارو برای بیمار تجویز نماید. گاهی نیز ممکن است بیمار بعد از مدتی نیاز به تغییر دارو داشته باشد.
چند نمونه از داروهای MS برای درمان بی‌حس شدن پا در MS عبارت‌اند از:
- ♦ ناتالیزوماب
- ♦ فینگولیمود
- ♦ گلاتیرامر استات
- ♦ اینترفرون (Avonex، Betaseron، Extavia، Rebif)
- ♦ اوکریزوماب (Ocrevus)
- ♦ دی متیل فومارات (Tecfidera)
درحالی‌که برخی از داروهای ام اس به‌صورت قرص‌های خوراکی هستند، برخی از داروها به شکل تزریق یا انفوزیون وریدی در فواصل زمانی مشخص و منظم توسط پزشک وارد بدن خواهند شد.
فردی که سوزن‌سوزن شدن یا بی‌حسی را به‌عنوان یک علامت جدید در طول بیماری MS تجربه می‌کند یا متوجه می‌شود که به‌طور مداوم در یک ناحیه جدید ایجاد می‌شود، باید برای ارزیابی در اسرع وقت به متخصص مغز و اعصاب خود مراجعه کند.
اگر این تغییرات حداقل 24 ساعت طول بکشد، احتمالاً نشان‌دهنده عود، شعله‌ور شدن یا یک ضایعه جدید در بیمار می‌باشد که ممکن است نیاز به تغییر در درمان نیز داشته باشد.
همان‌طورکه در قسمت‌های قبلی نیز گفتیم درمان گزگز پا در MS واقعاً سخت است. زیرا به سختی می‌توان عصب‌های آسیب دیده را به حالت قبل برگرداند. روش خاصی برای پیشگیری از این بیماری و علائم آن وجود ندارد و MS یک بیماری مزمن محسوب می‌شود. به این معنی که نمی‌توان فرد درگیر را به‌طور کامل از شر بیماری و عوارض آن خلاص کرد.
بااین‌حال روش‌های گفته‌شده به‌عنوان درمان بی‌حس شدن پا در MS همگی سعی بر کنترل این بیماری و جلوگیری از بدتر شدن آن دارند. به همین دلیل فرد مبتلا به استراتژی‌های مدیریتی طولانی‌مدت برای جلوگیری از عود بیماری نیاز دارد. برخی از این استراتژی‌ها عبارت‌اند از:
- ♦ دریافت حمایت مناسب: افراد مبتلا به ام اس باید از روحیه خوبی برخوردار باشند. به همین دلیل نیاز به حمایت دوستان و خانواده خود دارند. آموزش در مورد این بیماری می‌تواند به عزیزان در درک بهتر آن و مدیریت بهتر کمک کند. شرکت در گروه‌های حمایتی مربوط به این بیماری نیز مفید است. در این گروه‌ها، آن‌ها می‌توانند درباره استراتژی‌های عملی با یکدیگر بحث کنند، از متخصصین کار بلد کمک بگیرند و در مورد چالش‌های زندگی با ام‌اس و روش‌های کنار آمدن با آن‌ها صحبت کنند.
- ♦ تماس با متخصص MS: متخصصان مغز و اعصاب متخصصانی هستند که در درمان بی‌حس شدن پا در MS تخصص دارند و می‌توانند توصیه‌هایی برای درمان و شیوه زندگی این بیماران به‌صورت تخصصی رائه دهند.
- ♦ ایجاد بعضی از تغییرات مناسب در سبک زندگی: بسیاری از بیماران ام اس با انجام تغییر سبک زندگی مانند روی آوردن به یوگا، ورزش، رژیم غذایی مناسب و ... تا حد زیادی بهبود پیدا کرده‌اند.
- ♦ استفاده از طب جایگزین و مکمل: بعضی از روش‌های طب جایگزین مانند طب سوزنی، ماساژ درمانی و مراقبت‌های کایروپراکتیک می‌تواند برای برخی از بیماران تسکین‌دهنده باشد.
- ♦ اجتناب از محرک‌ها: یکی از مهم‌ترین روش‌های مدیریت و پیشگیری از عود علائم این بیماری اجتناب از محرک‌های MS است که برای هر بیمار متفاوت بوده و باید شناخته شود.
- ♦ دریافت روان‌درمانی: دردهای مربوط به بیماری ام اس هم جسمی و هم روانی است. روان‌درمانی نیز می‌تواند به فرد کمک کند تا به‌طور مؤثرتری با این بیماری و علائم آن کنار بیاید و درعین‌حال استراتژی‌هایی برای مدیریت زندگی با یک بیماری مزمن را دریافت می‌کند.
- ♦ تنظیم محل اقامت: محل اقامت مناسب چه ازنظر کاری و چه در مدرسه می‌تواند مؤثر باشد. به‌عنوان‌مثال، یک صندلی ارگونومیک یا میز ایستاده قابل تنظیم می‌تواند به این بیماران کمک کند تا حتی زمانی که علائم شدیدتر هستند، بتوانند کار خود را انجام دهند.
در زیر چند سؤال رایج در مورد بی‌حسی پا در MS را که دائماً از متخصصین ما پرسیده می‌شود، پاسخ خواهیم داد:
آیا ام اس باعث گزگز و بی‌حسی می‌شود؟
ام اس می‌تواند باعث سوزن‌سوزن شدن، بی‌حسی و به‌طورکلی علائم پارستزی شود؛ زیرا سیستم ایمنی بدن به‌اشتباه به اعصاب مغز حمله می‌کند و منجر به آسیب‌های عصبی می‌شود.
سوزن‌سوزن شدن و بی‌حسی ام اس چه احساسی دارد؟
آسیب‌دیدگی اعصاب مغزی ناشی از MS در افراد احساسات مختلفی ایجاد می‌کند. گاهی به‌قدری علائم شدید هستند که فرد احساس می‌کند پای خود را از دست داده است.
سوزن‌سوزن شدن و بی‌حسی ام اس در کجا اتفاق می‌افتد؟
بسته به محل عصب آسیب دیده در مغز، سوزن‌سوزن شدن و بی‌حسی ممکن است در دست، پا یا هر نقطه‌ای از بدن اتفاق بیافتد.
سوزن‌سوزن شدن یا حملات ام اس چقدر طول می‌کشد؟
سوزن‌سوزن شدن و بی‌حسی‌های شدید ناشی از حملات MS ممکن است بیش از 24 ساعت طول بکشد و گاهی نیز چند روز یا چند هفته ادامه دارد.
بیماری ام اس یک بیماری مزمن است که اگر در زمان مناسب تشخیص داده نشود و روش‌های مدیریت درمان برای آن صورت نگیرد منجر به پیشروی آسیب‌های عصبی شده و حتی ممکن است باعث فلج اندام شود. بنابراین درمان بی حسی پا در ام اس یا سایر علائم آن در فازهای اولیه بسیار مهم است و از پیشروی بیماری و از کار افتادن بیمار جلوگیری خواهد کرد.
برای اینکه درمان بدون تلف کردن وقت و به بهترین شکل صورت بگیرد حتماً باید توسط متخصصین مغز و اعصاب کار بلد و باتجربه در این زمینه انجام شود. مراجعه به متخصصینی که در این زمینه تجربه و دانش کافی را ندارند علاوه بر تلف کردن وقت و پول می‌تواند منجر به تشدید علائم و فلج بدن بیمار شود که دیگر قابل برگشت نیست.
شما می‌توانید جهت ارزیابی‌های کامل علائم خود درصورتی‌که مشکوک به MS هستید به مرکز تخصصی ما مراجعه کنید تا توسط بهترین متخصصان در این زمینه مورد ارزیابی قرار بگیرید. شماره تماس‌های این مرکز جهت ارتباط شما عزیزان در بخش تماس با ما درج شده است.