آیا می دانید برای درد سیاتیک به چه متخصصی مراجعه کنیم؟
سیاتیک یکی از مهم‌ترین عصب‌های کنترل‌کننده در بدن است که از انتهای ستون فقرات تا پایین پاها کشیده شده است. دردهای ناشی از فشرده شدن عصب سیاتیک به‌عنوان درد سیاتیک شناخته می‌شوند که نشانه‌ای از یک بیماری زمینه‌ای مانند فتق دیسک می‌باشند. علائم درد سیاتیک شامل علائم پاراستزی از جمله سوزن‌سوزن شدن، بی‌حسی و ضعفی است که از قسمت تحتانی کمر، در سراسر باسن، از پشت ران‌ها تا ساق پا و خود پاها حرکت می‌کند. سؤالی که مطرح می‌شود این است که برای درد سیاتیک به چه متخصصی مراجعه کنیم و چه رفتاری در قبال این دردها داشته باشیم؟ در ادامه با ما همراه باشید تا پاسخ این سؤالات را به‌طور کامل برایتان توضیح دهیم.
درد سیاتیک زمانی اتفاق می‌افتد که عصب سیاتیک یعنی طولانی‌ترین عصب بدن دچار فشردگی شود. ازجمله شرایط رایجی که باعث دردهای سیاتیکی می‌شوند می‌توان به فتق دیسک کمر، تنگی نخاع، بیماری دژنراتیو دیسک و اسپوندیلولیستزیس اشاره نمود. درد سیاتیک می‌تواند از حالت دوره‌ای و خفیف ناخوشایند تا شرایط ثابت و ناتوان‌کننده متغیر باشد. با توجه به اینکه آسیب عصب سیاتیک معمولاً به یکی از اختلالات و بیماری‌های مربوط به سیستم اسکلتی و عضلانی مربوط می‌شود، درصورتی‌که تاکنون این بیماری برای شما تشخیص داده نشده است و اقدامات درمانی خاصی برای آن انجام نداده‌اید، بهترین پاسخ به سؤال برای درد سیاتیک به چه متخصصی مراجعه کنیم می‌تواند متخصص ارتوپدی باشد که در زمینه آسیب‌های ستون فقرات و سیاتیک تخصص و تجربه کافی داشته باشد.
معمولاً این متخصصان در مراکز تخصصی ارتوپدی معتبر و مجهز مشغول به فعالیت هستند که می‌توانند با ارزیابی‌های کامل و انجام تست‌ها با بهترین تجهیزات مدرن نتایج دقیق‌تری را به دست آورده و تشخیص بهتری انجام دهند. درنتیجه برنامه درمانی بهتری نیز به شما ارائه می‌دهند. در برخی موارد خاص ممکن است ارتوپد برای بررسی بیشتر آسیب‌های عصبی و درمان‌های سخت‌تر شما را به همکاران دیگر خود ارجاع دهد.
علائم این درد بیشتر به محل برخورد یا تحریک عصب سیاتیک بستگی دارد و ممکن است شامل موارد زیر باشد:
• درد سیاتیک معمولاً بعد از حرکات ناگهانی یا تغییر وضعیت ناگهانی تشدید می‌شود.
• ممکن است در حالت مزمن درد را به‌صورت مداوم در یک یا هر دو طرف بدن در ناحیه باسن و ساق پا احساس کنید.
• با توجه به اینکه سیاتیک یک عصب دو رشته‌ای است که در سمت چپ و راست قرار می‌گیرد، ممکن است درد شدید ناشی از آن را در یک پا احساس کنید و راه رفتن یا ایستادن برایتان دشوار شود.
• درد سیاتیک معمولاً از ناحیه کمر یا باسن منشأ می‌گیرد و در طول مسیر عصب سیاتیک ادامه پیدا می‌کند.
• درد سیاتیک می‌تواند برای برخی افراد هنگام دراز کشیدن یا راه رفتن کاهش یابد، اما در هنگام ایستادن یا نشستن افزایش پیدا کند.
• علائم پاراستزی ازجمله سوزش، سوزن‌سوزن شدن یا بی‌حسی و ضعف به‌وفور در افراد مبتلا به سیاتیک دیده می‌شود.
• درد سیاتیک در موارد شدید می‌تواند به پایین ساق پا و احتمالاً به پا و انگشتان پا نیز برسد.
• در افراد مبتلا به سیاتیک کمردرد به‌شدت درد پا نیست.
برخی از علائم خاص سیاتیک نیاز به مداخله فوری پزشکی و احتمالاً جراحی دارند. این موارد شامل علائم عصبی پیش‌رونده مانند ضعف پا، اختلال عملکرد روده یا مثانه، اختلال عملکرد جنسی، عفونت یا تومورهای ستون فقرات است.
به‌طورکلی نیز به دلیل اینکه آسیب‌های عصبی می‌توانند پیش‌رونده باشند، اگر درد سیاتیک شما بعد از چند روز با مراقبت‌های محافظه‌کارانه مانند استراحت، کاهش فعالیت، استفاده از مسکن‌های بدون نیاز به نسخه و ... بهبود پیدا نکرد، مراجعه به یک ارتوپد خوب هم برای تسکین سریع‌تر درد سیاتیک و هم برای تعیین یا از بین بردن مشکل زمینه‌ای جدی که باعث این آسیب شده و جلوگیری از پیشروی آن توصیه می‌شود.
همان‌طورکه گفتیم علائم سیاتیک ناشی از تحریک عصب سیاتیک است. موارد مختلفی می‌تواند این عصب را تحت‌فشار قرار دهد؛ اما مهم‌ترین دلایل عبارت‌اند از:
فتق یا برآمدگی دیسک
دیسک‌های ستون فقرات، بالشتک‌هایی برای ضربه‌گیری و آسان کردن حرکت‌های مختلف ستون فقرات هستند که بین مهره‌های ستون فقرات یا قسمت استخوانی ستون فقرات قرار می‌گیرند. اگر یکی از این دیسک‌ها به دلایلی مانند ضربه کمی از جای خود خارج شود و یا به دلیل افزایش سن و کاهش رطوبت داخلی دچار پارگی و نشت ماده داخلی شود، می‌تواند به عصب سیاتیک و سایر عصب‌های مجاور فشار وارد کند.
بیماری دژنراتیو دیسک
بیماری دژنراتیو دیسک آسیبی است که با گذشت زمان به دلیل اینکه دیسک‌های ستون فقرات فرسوده می‌شوند، منجر به افزایش فشار بر روی عصب‌های مجاور دیسک‌ها مانند سیاتیک می‌شود.
استئوآرتریت
بیماری استئو آرتریت باعث ایجاد خارهای استخوانی اضافی در ستون فقرات می‌شود که می‌توانند عصب سیاتیک را تحت‌فشار قرار دهند و علائم سیاتیک را ایجاد نمایند.
بارداری
در طول بارداری نیز به دلیل افزایش وزن و رشد جنین، مرکز ثقل بدن مادر تغییر می‌کند و مفاصل به‌طور فزاینده‌ای انعطاف‌پذیر می‌شوند. این تغییرات ممکن است منجر به کمردرد سیاتیکی یا دردهای عصب سیاتیک در باسن و پاها شود. گاهی اوقات، موقعیت کودک می‌تواند فشار بیشتری به عصب سیاتیک وارد کند و به همین دلیل برخی از مادران دردهای بیشتری را تحمل می‌کنند.
آسیب‌های تروما
آسیب‌های تروما ازجمله ضربه و ایجاد آسیب کمر یا شکستگی لگن می‌تواند باعث فشار بر عصب سیاتیک و ایجاد دردهای ناشی از آن شود.
به‌ندرت، ممکن است سیاتیک به دلایل زیر نیز اتفاق بیفتد:
تومور نخاعی
تومورهای خوش‌خیم یا سرطانی واقع در ستون فقرات می‌توانند باعث تحریک عصب سیاتیک و دردهای ناشی از آن شوند.
تنگی کانال نخاعی
باریک شدن کانال نخاعی باعث کمبود فضای کافی برای عصب‌های عبوری شده و می‌تواند عصب سیاتیک را تحت‌فشار قرار دهد.
آسیب عصبی ناشی از نوروپاتی محیطی مانند دیابت
هر بیماری که به اعصاب آسیب برساند، می‌تواند عصب سیاتیک را نیز تحت تأثیر قرار دهد و باعث سیاتیک شود.
درصورتی‌که درد سیاتیک خفیف باشد، معمولاً متخصص ارتوپدی در ابتدا از شما می‌خواهد که برای چند روز یا چند هفته درمان‌های محافظه‌کارانه‌ای را انجام دهید. این درمان‌ها باید طبق دستور پزشک شما انجام شود تا آسیب را تشدید نکنند، اما ما برای آگاهی شما این موارد را ذکر خواهیم کرد:
استراحت
کاهش فعالیت می‌تواند تا حدودی تحریک اضافی در عصب سیاتیک را کاهش دهد و به این ناحیه زمان دهد تا بهبود یابد. بااین‌حال، Bedrest یا استراحت مطلق بیش از 2 روز توصیه نمی‌شود. بهتر است بعد از کمی استراحت بلند شوید و به آرامی حرکت کنید. البته از هر حرکتی که منجر به افزایش درد می‌شود نیز باید خودداری کنید.
انجام حرکات کششی
تمرینات کششی کمر می‌تواند به کاهش فشار عصبی در سیاتیک کمک کند. از چرخاندن کمر تا زمان بهبودی خودداری کنید. سعی کنید کشش‌های آهسته و تدریجی را در برنامه خود قرار دهید.
از کیسه‌های سرد استفاده کنید
قرار دادن کیسه یخ (کیسه سبزیجات یخ‌زده) بخصوص در ساعات اولیه شروع درد، روی ناحیه تحریک شده می‌تواند تا حدودی تسکین ایجاد نماید. می‌توانید هر بار 20 دقیقه و چند بار در روز ناحیه موردنظر را سرد کنید. سرما درمانی بلافاصله پس از شروع علائم بسیار مفید است.
اعمال گرما
اگر علائم سیاتیک شما بیش از دو یا سه روز ادامه داشت، بهتر است بعد از 72 ساعت اولیه به‌جای سرما، گرما را امتحان کنید. برای این کار می‌توانید از پد گرم‌کننده یا کیسه‌های گرم استفاده نمایید.
داروهای ضدالتهابی مصرف کنید
مصرف داروهایی مانند ایبوپروفن (Motrin, Advil) و ناپروکسن (Aleve) که بدون نسخه نیز در دسترس هستند، درد را تسکین می‌دهند و التهاب را کاهش خواهند داد.
اگر پس از چند روز خود مراقبتی، همچنان درد و مشکلات حرکتی ادامه داشت یا اگر علائم شما به‌جای بهبودی به‌مرور یا به‌طور ناگهانی بدتر شدند، وقت آن است که برای درمان سیاتیک به یک ارتوپد خوب و باتجربه مراجعه کنید. در صورت بروز علائم زیر شما باید فوراً به دنبال مراقبت‌های پزشکی و اورژانسی باشید و با 115 تماس بگیرید یا خودتان را به اورژانس برسانید:
• از دست دادن توانایی حرکت یا احساس در پا
• از دست دادن توانایی در کنترل روده یا مثانه
• اختلالات جنسی شدید
همان‌طورکه گفتیم در پاسخ به سؤال برای درد سیاتیک به چه متخصصی مراجعه کنیم بهترین پزشک یک متخصص ارتوپدی خوب و باتجربه است که دانش کافی در مورد آسیب‌های ستون فقرات و عوامل آسیب‌زای عصبی در سیستم اسکلتی و عضلانی را دارد که معمولاً ایجاد دردهای سیاتیک به یکی از این موارد مربوط می‌شود. توجه داشته باشید که اگر درد سیاتیک بیش از چند روز طول بکشد و برای درمان به‌موقع به متخصص مراجعه نکنید، احتمال پیشروی آسیب و عوارض ناگواری مانند محدودیت حرکتی، فلج اندام تحتانی و ... وجود دارد.