آیا می‌دانستید علت گزگز دست و صورت را باید جدی بگیریم؟
گزگز و مورمور شدن دست و صورت از جمله مشکلات شایع در بین اشخاص است که دلایل گوناگونی در ایجاد آن نقش دارند. گزگز دست و صورت در واقع حسی مانند مورمور شدن، خارش شدید یا خفیف است. توجه کنید که گزگز دست و صورت از جمله عارضه‌های بسیار مهم است که باید علت اصلی آن تشخیص داده شود و در اسرع وقت اقدامات لازم جهت درمان صورت گیرد. در صورتی که سوزن سوزن شدن دست و صورت رنج می‌برید، به هیچ عنوان علت گزگز دست و صورت را بی‌اهمیت تلقی نکنید؛ زیرا عوارض و پیامدهای بسیار خطرناکی به همراه دارد.
برای مشاوره درباره علت گزگز بدن با پزشک متخصص تماس بگیرید.
مهم‌ترین علت گزگز دست و صورت در زنان و مردان چیست؟
گزگز و مورمور شدن نواحی مختلف بدن به ویژه دست و صورت، بیانگر وجود یک مشکل با نام پارستزی اندام است. پارستزی اندام با نشانه‌های مختلفی از جمله بی‌حسی، احساس مورمور یا همان سوزن سوزن شدن، خارش شدید و خفیف و احساس حرکت کردن چیزی در زیر پوست همراه است. علت گزگز صورت و دست در بعضی مواقع می‌تواند با دیگر نشانه‌هایی که بیان شد، ظاهر شود. البته در بعضی مواقع تنها حس دردناک و سخت، همین گزگز دست صورت است و نشانه‌های دیگری همراه آن نیست که در هر صورت باید بدانیم برای بی‌حسی دست به چه دکتری مراجعه کنیم. برای آشنایی با مهم‌ترین علل گزگز دست و صورت و علائم آن این مقاله را کامل بخوانید.
گزگز دست و صورت علت‌های بسیاری دارد که مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:
آسیب عصبی
همانطور که میدانید، در تمام بدن عصب‌ها در حال فعالیت و جریان هستند و بعضی از آن‌ها نیز در قسمت دست و صورت ما فعالیت دارند. هنگامی که عصب‌های واقع شده در ناحیه دست و صورت دچار صدمه شوند، احتمال دارد که سوزن سوزن شدن، بی‌حسی و گزگز انگشت دست و صورت ایجاد شود. نوروپاتی محیطی خود انواع مختلفی دارند، به صورت کلی به بیماری گفته می‌شود که سبب صدمه یا حتی تخریب عصب‌های بدن می‌گردد و در برخی مواقع نیز عصب‌های واقع شده در دست و صورت را درگیر می‌نماید. از علت‌های مهم و رایج بیماری نوروپاتی می‌توان موارد زیر را نام برد:
- دیابت
- انواع بیماری‌های خود ایمنی از جمله روماتیسم مفصلی، لوپوس و البته سندرم شوگرن
- بیماری‌های عفونتی مانند هپاتیت C، زونا، ویروس HIV و EBV
- وارد شدن صدمه و ضربه به دلیل افتادن از ارتفاع، انواع تصادفات یا حتی جراحت
- کاهش انواع ویتامین‌ها در بدن به ویژه ویتامین گروه B ،E و همچنین کمبود نیاسین
- انواع تومورها
- بیماری‌های وراثتی از جمله شارکو ماری توت
- استفاده از بعضی داروها مانند داروهای شیمی درمانی
- فعالیت یا قرارگیری در معرض انواع مواد سمی به خصوص فلزهای سنگین و متریال‌های شیمیایی و…
میگرن
از دیگر علت گزگز، میگرن است که می‌تواند سبب بی‌حسی و همچنین گزگز در قسمت صورت و دست‌ها شود. این حالت‌ها احتمال دارد پیش، در میان و حتی پس از ایجاد انواع حملات میگرنی رخ دهند. احساس بی‌حسی و گزگز بیشتر در همان طرف بدن رخ می‌دهد که سردرد میگرنی نیز بر روی همان طرف اثر می‌گذارد. همچنین بعضی از نمونه‌های میگرن ممکن است سبب به وجود آمدن ضعف موقت در یک طرف بدن شوند که امکان دارد این ضعف بر روی صورت نیز تاثیر مستقیمی داشته باشد.
امروزه از داروهای گوناگونی برای بهبود و تسکین یا حتی جهت جلوگیری از نشانه‌های میگرن استفاده می‌شود. علاوه بر این احتمال دارد که متخصص به شما پیشنهاد دهد که نشانه‌های خود را در یک دوره مشخص ثبت کنید، تا مواردی که سبب شدیدتر شدن میگرن می‌شوند را تعیین نمایید.
بیماری‌ام اس
ام اس یا همان بیماری مولتیپل اسکلروزیس از جمله علت گزگز دست و سایر اندام‌ها محسوب می‌شود. در واقع بی‌حس شدن و گزگز در ناحیه دست و صورت یکی از رایج‌ترین و نخستین نشانه‌های بیماری ام اس است. این بیماری هنگامی رخ می‌دهد که سیستم ایمنی بدن شما، به اشتباه به پوشش مراقبتی سلول‌های عصبی حمله نماید. کسانی که به‌ام اس دچار هستند و در ناحیه دست و صورت خود احساس بی‌حسی و گزگز دارند، می‌بایست در زمان خوردن و جویدن انواع خوراکی‌ها بسیار مراقبت باشند؛ چرا که احتمال دارد بافت درونی دهان خود را به اشتباه و ناگهانی گاز بگیرند.
اضطراب شدید
برخی از اشخاص پیش، میان و یا پس از انواع حملات اضطرابی، در ناحیه صورت، دست و حتی دیگر قسمت‌های بدن به بی‌حسی، مورمور، سوزش شدید و حتی گزگز دچار می‌شوند. عرق کردن، ارتعاش و لرزش در اعضای بدن، نفس کشیدن سریع و زیاد شدن ضربان قلب از مهم‌ترین نشانه‌های جسمانی به شمار می‌روند، که بیشتر با انواع حملات اضطرابی همراه هستند. با استفاده از شیوه‌های درمانی مخصوص و ویژه مانند مصرف بعضی از داروهای مقابله با افسردگی تا حدودی می‌توانید اضطراب شدید را برطرف نمایید.
عکس العمل آلرژیک
از دیگر علت گزگز و مورمور شدن دست و صورت، حساسیت به برخی از مواد غذایی، انواع گل‌ها و… است. حس سوزن سوزن و مورمور شدن، خارش شدید یا خفیف در دور دهان از شایع‌ترین علائم آلرژی به انواع مواد خوراکی است. شما می‌توانید آلرژی‌های بسیار کم را با مصرف بعضی از داروها از جمله آنتی هیستامین بدون نیاز به تجویز پزشک، برطرف و درمان کنید. البته در صورتی که شدت حساسیت زیاد باشد، اغلب از داروی اپی پن که با نام اپی نفرین به شکل تزریقی معروف است، استفاده می‌شود.
سکته مغزی
سکته مغزی از جمله علت گزگز شدن صورت و دست است که در میان افراد میانسال و پیر نسبت به سایر افراد رایج‌تر است. همچنین برخی از اشخاص در طول یا حتی پس از سکته مغزی که با نام سکته مغزی خفیف نیز معروف است، گزگز و بی‌حسی در یک طرف صورت خود را تجربه می‌کنند. در صورتی که حس مورمور و گزگز شدن صورت شما با علائم زیر همراه بود، حتما سریع و بدون معطلی به نزد پزشک بروید:
- سردرد غیر طبیعی با شدت زیاد
- مشکل در صحبت کردن یا تکلم به صورت نامفهوم
- بی‌حس شدن و افتادگی صورت
- مشکل در بینایی به صورت اتفاقی
- نداشتن تعادل به طور ناگهانی
- ضعف شدید
- از دست دادن قدرت حافظه
توجه کنید که نه تنها سکته مغزی بلکه حمله ایسکمی ناگهانی و گذار به بررسی و درمان سریع احتیاج دارند. به همین دلیل در صورت برخورد با هر یک از علائم ذکر شده در اسرع وقت به متخصص مربوطه مراجعه نمایید.
فیبرومیالژیا
از جمله سندرم‌های طولانی، مزمن و رایج که بیشتر با درد و خستگی زیاد ظاهر می‌شود، سندرم فیبرومیالژیا است. از مهم‌ترین و شایع‌ترین نشانه‌های این سندرم گزگز و سوزن سوزن شدن ناحیه صورت است. از شایر نشانه‌های فیبرومیالژیا می‌توان به مشکل و آشفتگی در قابلیت‌های شناختی، سردرد شدید و خفیف، تغییرات اخلاقی و… اشاره کرد. به منظور کمتر شدن درد و بهتر شدن خواب، می‌توانید از برخی داروها استفاده کنید. فیزیوتراپی، مشورت با پزشک و بعضی از شیوه‌های درمانی جایگزین از دیگر شیوه‌های درمان این بیماری است که می‌توانند بسیار تاثیرگذار باشند.
استفاده از بعضی داروها
مصرف داروهای گوناگون، ممکن است در فعالیت و نوع کارکرد عصب‌ها مشکل و آشفتگی ایجاد کند. با وجود اینکه بیشتر نشانه‌ها با متوقف کردن بعضی از داروها رفع می‌شوند، اما در مواقع بسیار کم، امکان دارد که آسیب‌های عصبی همیشگی باشند. کسانی که از انواع داروهای درمانی برای درمان بیماری‌های مختلف مانند ویروس HIV و سرطان استفاده می‌نمایند، نسبت به دیگر افراد بیشتر در معرض خطر دچار شدن به گزگز و بی‌حسی دست و صورت قرار دارند.
فلج بل
از جمله بیماری‌های نوروپاتی که در قسمت جمجمه بر اثر تورم عصب صورت به وجود می‌آید، فلج بل است. این عارضه یک طرف صورت را به طور موقت فلج می‌کند. اشخاصی که به بیماری فلج بل دچار هستند، به احتمال زیاد با نشانه‌های زیر در صورت خود روبرو می‌شوند:
- افتادگی در یک طرف صورت
- کج شدن یک سمت یا کل صورت
- ریختن بزاق از دهان خارج از کنترل
- ضعف شدید
- سردرد غیر طبیعی و شدید
- حس صدای زنگ در گوش
- احساس درد خفیف و شدید اطراف ناحیه گوش و حتی فک
- خشک شدن دهان
- احساس خشکی در چشم
- سرگیجه
- مشکل در فعالیت‌های دهان بین صحبت کردن، غذا خوردن یا آشامیدن
- حرکت کردن عضله‌های صورت به شکل غیرارادی
احتمال اینکه هر شخصی به بیماری فلج بل دچار شود، وجود دارد. اما توجه کنید که فلج بل در اشخاص ۱۵ الی ۶۰ سال بیشتر اتفاق می‌افتد. کسانی که به بیماری‌های تنفسی و حتی دیابت دچار هستند، از جمله آنفولانزا بیشتر در برابر ریسک ابتلا به این بیماری هستند.
زونا
اگر در گذشته به آبله مرغان دچار شده باشید و همچنین در صورتی که یک ویروس از این بیماری در بدن شما باقی مانده باشد و مجدد فعال گردد، ممکن است سبب دچار شدن شما به بیماری زونا شود. بیماری زونا بیشتر قسمت کوچکی را در یک طرف صورت یا حتی بدن تحت تاثیر قرار می‌دهد. اشخاص میانسال و مسن و کسانی که سیستم ایمنی بدن آن‌ها بسیار ضعیف است، بیشتر در برابر ریسک دچار شدن به این بیماری قرار دارند. از مهم‌ترین نشانه‌های زونا می‌توان موارد زیر را نام برد:
- سوزن سوزن و مورمور شدن
- بی‌حس شدن
- تب شدید به همراه لرز
- سردرد شدید و خفیف
- خارش زیاد پوست
- احساس سوزش زیاد در پوست
- درد فراوان
صرع و تشنج
با وجود اینکه این علت از جمله علل بسیار نادر غیر ممکن محسوب می‌شود، اما در برخی مواقع اشخاصی که به بیماری صرع دچار هستند، به دنبال تشنج با بی‌حسی و حتی سوزن سوزن شدن در صورت، دست و حتی دیگر قسمت‌های بدن درگیر می‌شوند. تهوع، عرق کردن، گشاد و بزرگ شدن مردمک چشم، تکانه‌های عصبی عضله‌ها و… از جمله نشانه‌های بیماری صرع و تشنج است.
رایج‌ترین نشانه‌های گزگز دست و صورت چیست؟
گزگز، بی‌حسی و همچنین مورمور شدن دست، صورت و دیگر قسمت‌های بدن با نشانه‌های مختلفی همراه است که این نشانه‌ها با توجه به نوع بیماری زمینه‌ای، مشکل یا وضعیت خاصی که شخص در آن قرار دارد، ممکن است فرق داشته باشند. این نشانه‌ها در اکثر مواقع بر روی صورت و دست شخص تاثیر می‌گذارند و ممکن است دیگر اعضای بدن را نیز در بر بگیرند. از جمله علائمی که احتمال دارد با گزگز و بی‌حسی صورت و دست همراه باشد، عبارت‌اند از:
- تاول زدن
- حس سوزش پوست در قسمت صورت و حتی دست‌ها
- حس گرگرفتگی شدید
- سوزن سوزن شدن ناحیه صورت
- درد شدید
- به خواب رفتن صورت
- قرمز و گرم شدن و حتی التهاب شدید صورت
علاوه بر موارد ذکر شده، در برخی مواقع مورمور و البته گزگز شدن صورت می‌تواند با نشانه‌هایی که به دیگر سیستم‌های بدن ربط دارد، ظاهر شود که مهم‌ترین آن‌ها به شرح زیر است:
- مشکل و آشفتگی در قدم زدن
- حساسیت حاد پوست بدن به خصوص صورت به لمس کردن
- ایجاد انواع تغییرات حسی
- احساس درد در زمان قدم زدن
- بی‌حس شدن دیگر قسمت‌های بدن
- درد عصبی
- ضعف شدید عضلات‌عدم تعادل
- درد بسیار تند و تیز که احتمال دارد هنگام شب حادتر شود.
برای تشخیص دلیل گزگز دست و صورت چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
گزگز و سوزن سوزن شدن غیر منتظره صورت و دست که با بی‌حس شدن و حتی ضعف شدید در یک طرف بدن به وجود می‌آید، ممکن است به معنای سکته مغزی باشد. در صورتی که خودتان یا شخصی که در کنار شما قرار دارد، گزگز و بی‌حسی غیر منتظره صورت را همراه با نشانه‌های زیر تجربه کردید، حتما در اولین فرصت به نزد متخصص با تجربه و مطمئن مراجعه نمایید:
- هر نوع تغییر یا کم شدن میزان هوشیاری شخص از جمله بیهوش شدن یا غش کردن
- تغییر در حالت‌های روانی و روحی با حتی متغیر شدن رفتار فرد به صورت غیر منتظره مانند احساس گیجی، توهم، بهم ریختگی، عدم توانایی در صحبت کردن، لکنت زبان، گفت حرف‌های بیهوده و نامفهوم
- سردرد با شدت فراوان
- مشکل و مختل شدن قدرت بینایی به صورت غیرمنتظره
- نابینا شدن یا حتی درد شدید چشم
- عدم توانایی شخص در به حرکت درآوردن بخشی از بدن
به دلیل آنکه گزگز و سوزن سوزن شدن دست و صورت ممکن است در اثر ابتلا به انواع بیماری‌های جدی، رخ دهد، مراجعه نکردن به متخصص برای درمان ممکن است پیامدها و عوارض بسیار خطرناک و صدمه‌های همیشگی و غیر قابل جبرانی به همراه داشته باشد. پس از آنکه علت گزگز تشخیص داده شد، می‌بایست مطابق با برنامه درمانی که متخصص مربوطه برای شما برنامه ریزی و طراحی کرده است، استفاده کنید.
در صورت اقدام به این کار، ریسک ایجاد انواع خطرات و عوارض جانبی به حداقل می‌رسد. از مهم‌ترین عوارض جانبی که ممکن است در اثر گزگز و مورمور شدن دست و صورت رخ دهد، می‌توان به صدمات مغزی در صورتی که گزگز به علت سکته مغزی باشد، فلج شدن و آسیب‌های عصبی همیشگی اشاره کرد.
آشنایی با شیوه‌های تشخیص علت گزگز دست و صورت
متخصص قادر است علت گزگز بدن را با انجام معاینه فیزیکی که بیشتر شامل آزمایش‌های رفلکس، حسی و همچنین تست‌های تعادلی است، به آسانی و در کمترین زمان تشخیص دهد. در برخی مواقع نیز از دیگر آزمایش‌های پزشکی جهت تشخیص سریع‌تر این مشکل استفاده می‌گردد. مهم‌ترین این آزمایش‌ها عبارت‌اند از:
- عکس برداری پزشکی: اگر در ناحیه صورت و دست‌ها درگیر بی‌حسی شده‌اید، متخصص جهت تشخیص علت گزگز شدن صورت و دست، امکان دارد که تصویربرداری از صورت و حتی سر را تجویز نماید. همچنین اگر پزشک احتمال دهد که گزگز و سوزن سوزن شدن صورت شما ناشی از سکته مغزی باشد، به احتمال زیاد آزمایش سی تی اسکن یا حتی MRI را برای شما تجویز می‌کند.
- الکترومیوگرافی: از دیگر روش‌هایی که برای تشخیص علت گزگز صورت و دست و پا استفاده می‌شود، الکترومیوگرافی است. از این آزمایش به منظور نشان دادن کارکرد الکتریکی عضله‌ها استفاده می‌شود.
- تصویربرداری از طریق کمک اشعه ایکس و حتی سونوگرافی: در برخی موارد متخصص برای آنکه بتواند علت گزگز صورت و دست و پا را دقیق‌تر تشخیص دهد، از روش عکس برداری با کمک اشعه ایکس استفاده می‌کند. همچنین ممکن است با انجام سونوگرافی قلب و عروق نیز علت گزگز را تشخیص دهد.
- آزمایش الکتروانسفالوگرافی: برای بررسی و ارزیابی فعالیت و نوع کارکرد امواج مغزی و تشخیص به موقع و دقیق علت گزگز شدن دست و صورت از روش الکتروانسفالوگرافی استفاده می‌شود.
- ارجاع به پزشک سلامت روان: در صورتی که متخصص شما احتمال بدهد که گزگز و بی‌حسی صورت در اثر انواع حمله‌های اضطرابی شدید یا حمله‌های پانیک ایجاد شده، امکان دارد که به شما توصیه کند به یک متخصص سلامت روان مراجعه نمایید.
برای مشاوره درباره علت گزگز بدن با پزشک متخصص تماس بگیرید.
سخن پایانی
بیماری‌های گوناگون و مشکلات پزشکی ممکن است سبب گزگز دست و صورت شوند. در بعضی مواقع این دسته از مسائل با روش‌های درمانی بسیار ساده به آسانی رفع می‌شوند. اما در بعضی موارد به دخالت و درمان‌های پزشکی زیر نظر متخصص با تجربه نیاز است. گزگز و سوزن سوزن شدن صورت و دست‌ها ممکن است همیشگی و یا موقت و کم باشد. به هر حال فقط متخصص قادر است علل گزگز دست و صورت را به صورت دقیق تشخیص دهد و همچنین به درمان این مشکل بپردازد.
از این رو در صورت روبرو شدن با چنین عارضه‌ای، فورا برای تشخیص و درمان به نزد متخصصین ما در کلینیک درمان مراجعه نمایید. ما در این مطلب سعی کردیم شما را با مهم‌ترین دلیل گزگز دست و صورت، رایج‌ترین نشانه‌های گزگز شدن دست و صورت و روش‌های تشخیص علت گزگز شدن دست و صورت شما را آشنا کنیم. امیدواریم با مطالعه دقیق و کامل این مطلب، با این عارضه بیشتر آشنا شده باشید و پاسخ بخش مهمی از پرسش‌های خود را دریافت کنید.