درمان دیسک گردن
منظور از دیسک گردن (دیسکوپاتی گردن) بیماری و دردهای ناشی از اختلالات دیسک است که شامل درجات مختلف بیرون زدگی از یک ورم ساده تا بیرون زدگی و پارگی دیسک می‌باشد. پیش از هر گونه اقدام برای درمان دیسک گردن ضروری است بدانیم که برخی افراد بواسطه شغل خود و شرایط مرتبط با آن بیشتر در معرض بیرون زدگی دیسک گردن خواهند بود. مشاغلی چون پزشکان، پرستاران، تعمیرکاران، مشاغل هنری، کارمندان و غیره به دلیل نیاز به پایین نگه داشتن گردن به صورت متوالی و یا کار با وضعیت بدنی نامناسب با کمری خمیده و چرخیده در درازمدت در معرض مشکلات مرتبط با بیرون زدگی دیسک خواهند بود. وقتی گردن برای مدت زیادی در وضعیتی نامتعارف قرار گیرد، فشار وارده به آن به شدت افزایش یافته و می‌تواند دچار ضعف عضلانی گردد و درد تا شانه، بازوها و انگشتان دست فرد امتداد یابد. از همین رو درمان دیسک گردن برای این دسته از افراد بسیار ضروری خواهد بود چرا که فشار وارده بر ریشه‌های عصبی-نخاعی گاهی دردهای ناتوان کننده‌ای ایجاد خواهد کرد و فرد برای ادامه زندگی عادی خود نیازمند درمان فوری خواهد بود. مرکز فوق تخصصی ما با تشخیص درست نوع دیسکوپاتی، ارائه روش‌های درمانی و اصلاح سبک زندگی کلیه افرادی که بنا به شغل خود در معرض آسیب هستند، سعی دارد به آنها کمک کند.
فهرست مطالب مورد استفاده در این مقاله
درمان دیسک گردن
دسکوپاتی گردن از یک گردن درد ساده شروع شده و می‌تواند به درد رادیکولار (درد تیرکشنده به ریشه عصب)، پارستزی، خشکی، سردرد و اختلالات مختلف و در نهایت به آسیب پایدار عصب دست منتهی شده و عملکرد عصب دست و اندام تحتانی را مختل کند و در صورت فشار بیش از حد می‌تواند منجر به تنگی کانال نخاعی شد که در نهایت منجر به اختلالات احشایی و عدم کنترل مدفوع و ناتوانی جنسی و ضعف و فلج چهار اندام گردد.
از آنجا که دیسک گردن طبق شرایط فرد و شدت پیشرفت بیماری می‌تواند اختلالات گوناگونی ایجاد کند که ناگوار بوده و حتی منتهی به جراحی شود بهتر است در صورت مشکوک به دیسک گردن هستید به بهترین فوق تخصص دیسک گردن مراجعه نمایید.
برای درمان دیسک گردن باید گفت که چنانچه درد و علائم بیماری دیسک بیرون زده تشدید شود، می‌توان برای تسکین مشکلات این چنینی اقداماتی را انجام داد. اولین گام‌ها معمولاً شامل درمانهای نگهدارنده یا گزینه‌های درمان غیرجراحی می‌شود و معمولاً این رویکردها به طور موثر درد را کنترل می‌کنند.
در موارد نادری که درد و علائم با وجود چندین ماه درمان ادامه یابد یا بدتر شود، یا اگر سلامت نخاع در خطر باشد ممکن است روش جراحی در نظر گرفته شود.
پیش از توضیح روش‌های درمانی جراحی و غیرجراحی باید با علت بروز دیسک گردن و علائم آن صحبت کنیم.
دیسکوپاتی یا بیرون زدگی گردن چه علائمی دارد؟
علائم دیسکوپاتی گردن احتمالاً شامل موارد زیر باشد:
- دردی منتقل شده از بازوها به دست یا انگشتان فرد
- بی حسی یا احساس سوزن سوزن شدنی منتشر شده در شانه، بازو یا دست‌ها
- ضعف دست و یا بازوها
برخی وضعیت‌های بدنی یا حرکات گردن می‌تواند درد را تشدید کند. علائم بیرون زدگی دیسک گردن اغلب شبیه اختلالات دیگری چون سندرم تونل کارپال، مشکلات روتاتور کاف و نقرس است.
در برخی از بیماران، بیرون زدگی دیسک گردن می‌تواند باعث فشرده سازی نخاع شود، به خصوص در شرایطی که هسته داخلی دیسک به نخاع فشار می‌آورد. این بیماری بسیار جدی‌تر است و احتمالاً نیازمند برنامه درمانی تهاجمی‌تری خواهد بود. علائم فشرده سازی نخاع شامل:
- راه رفتن غیرطبیعی یا تلوتلوخوران
- مشکل در مهارت‌های حرکتی مناسب دست و بازوها
- احساس گزگز یا "شوک" در پایین تنه یا در پاها
علل بروز دیسکوپاتی یا بیرون زدگی گردن چیست؟
پیش از اقدام برای درمان دیسک گردن بد نیست با علل بروز این پدیده آشنا شویم. با افزایش سن، دیسک‌های ستون فقرات رفته رفته انعطاف پذیری و خاصیت کشسانی یا ارتجاعی خود را از دست می‌دهند، به همین ترتیب رباط‌های اطراف دیسک نیز شکننده شده و به راحتی پاره می‌شوند. زمانی که بیرون زدگی دیسک رخ می‌دهد، با فشار ایجاد شده روی اعصاب نخاعی مجاور (رادیکولوپاتی) یا نخاع (میلوپاتی) دیسک بیرون زده قادر به ایجاد علائم دردناک خواهد بود.
هر گونه آسیب ناشی از فشار یا ضربه وارد شده به گردن نیز می‌تواند به دیسکوپاتی گردن منتهی شود. از سوی دیگر برخی مشاغل بواسطه شرایط فیزیکی خاصی که ایجاد می‌کنند و فرد مجبور است برای مدت زمان طولانی سر خود را خم نگه دارد و یا مشاغلی که فرد مجبورند کمر خود را در وضعیت نامطلوبی به شکل خمیده، چرخیده و یا غیرعادی نگه دارند نیز در درازمدت ممکن است به مشکلات مرتبط با دیسک گردن دچار شوند.
مراحل بیرون زدگی دیسک گردن به ترتیب شامل چه مواردی خواهد بود؟
- ورم دیسک: نخستین مرحله از مراحل بیرون زدگی دیسک است که طی آن هسته مرکزی دیسک تا حدی دچار ورم شده و به تدریج منجر به فشردگی حلقه فیبری می‌شود، هرچند طی این فشار پوشش خارجی فیبری دیسک شکافی نداشته و تنها به میزان اندکی عصب مجاور خود را فشار می‌دهد
- برآمدگی دیسک: در این مرحله ورم دیسک بیشتر شده و با فشاری که ایجاد می‌کند لایه خارجی فیبری دسیک به اجبار اندکی از محیط خارج می‌شود. در این مرحله نیز پوشش خارجی دیسک شکافی ندارد اما هسته پالپوس قادر است با ایجاد فشار مضاعف پوشش خارجی را از محیط خارج کند. همین امر با فشردگی بیشتر اعصاب مجاور دردی بیشتر ایجاد می‌کند.
- بیرون زدگی دیسک: در این مرحله لایه بیرونی دیسک در ار شکاف و پارگی جزئی هسته پاپلوس را از حلقه فیبری خارج می‌کند. از همین رو، وضعیت دیسک بیمار تاحدی شدید شده و با تحت فشار قرارگیری بیشتر اعصاب عبوری از این ناحیه فرد احساس درد شدیدتری خواهد داشت.
- پارگی دیسک: این شدیدترین مرحله بیرون زدگی دیسک محسوب می شود و در این مرحله هسته پاپلوس با خروج از حلقه فیبری از آن جدا می‌شود و با ایجاد بیشترین فشار بر عصب مجاور منجر به درد شدید آن شده و مشکلات بسیاری ایجاد می‌کند و از همین رو قطعاً نیازمند جراحی است.
آگاهی از اینکه دیسک در چه مرحله‌ای قرار دارد در درمان نیز موثر خواهد بود.
گزینه‌های درمان غیرجراحی دیسکوپاتی گردن چیست؟
درمان دیسکوپاتی گردن در صورتی که بیماری در مراحل اولیه باشد، درمانهای نگهدارنده یا غیرتهاجمی (Noninvasive) را پیشنهاد خواهد داد.
در درمان دیسک گردن، برای درد ناشی از بیماری دیسکوپاتی گردن یا همان بیرون زدگی دیسک، پزشک معمولاً انجام یکی از گزینه‌های درمانی زیر یا گروهی از این گزینه‌ها را توصیه می‌کند:
درمان نگهدارنده و غیرتهاجمی
- استراحت یا اصلاح شیوه زندگی: احتمال دارد انجام برخی از فعالیت‌ها از جمله جلو کشیدن گردن برای مشاهده مانیتور کامپیوتر یا حرکت مخصوص دست و پا در شنا برای گردن دردناک‌تر باشد. خودداری یا تعدیل انجام برخی فعالیت‌ها طی چند روز یا هفته معمولاً باعث کاهش درد بیمار می‌شود. علاوه بر این، حفظ وضعیت بدنی مناسب (به جای خم شدن حین نشستن یا خم کردن گردن به جلو حین رانندگی ، نگاه کردن به تلفن همراه و غیره) توصیه می‌شود. تغذیه سالم، حفظ آب و رطوبت بدن و ترک سیگار همگی برای سلامت دیسک مفید هستند.
- کنترل درد با دارو یا تزریق: مسکن‌های بدون نسخه از جمله استامینوفن، ایبوپروفن یا سایر داروها احتمالاً مفید باشند. در غیر این صورت، ممکن است داروی ضددرد قوی‌تری همچون استروئیدهای خوراکی یا شل کننده‌های عضلانی تجویز شود. گزینه‌های دیگر درمانی شامل تزریق مستقیم دارو به قسمت خاصی از گردن می‌باشد که این گزینه‌ها شامل تزریق استروئید اپیدورال، اوزون وکورتون داخل کانال گردن یا داخل مفصل گردن است. که این موارد به کاهش درد و التهاب کمک می‌کنند.
- یخ و یا گرما درمانی: دردهای گردن در برخی از افراد بواسطه استفاده از کیسه یخ یا بسته ژل گرم روی قسمت ناراحت کننده گردن، تسکین می‌یابند.
- ورزش و/یا فیزیوتراپی: اکثر برنامه‌های درمانی غیرجراحی برای گردن درد شامل نوعی تمرینات ورزشی و کششی است. یک فیزیوتراپیست یا متخصصان آموزش دیده دیگر می‌توانند برنامه‌های ورزشی و کششی را طبق نیازهای خاص بیمار تجویز کنند. به طور کلی، افزایش قدرت و انعطاف پذیری گردن می‌تواند احتمال بروز درد را کاهش دهد.
- درمان دستی ستون فقرات گردنی: این روش به صورت دستی توسط یک متخصص فیزیوتراپیست، کایروپراکتیک یا سایر متخصصان بهداشتی واجد شرایط در جهت بهبودی دامنه حرکتی و یا کاهش درد انجام می‌شود. بسته به علائم فرد، قبل از درمان درستی گردن، یک معاینه فیزیکی و/یا مطالعه تصویربرداری باید انجام شود.
- بالشت و گردنبد طبی شخصی سازی شده: متخصصان فنی ارتوپدی این گردنبندهای طبی شخصی ساز را متناسب با شرایط فیزیکی هر یک از بیماران و نوع آسیب دیدگی که دارد طراحی کرده و می‌سازند.
- ماساژ درمانی: ماساژ درمانی یک روش درمانی غیرتهاجمی است که می‌توان از آن به عنوان جایگزین دارو جهت درمان گرفتگی و درد گردن استفاده کرد. ماساژ یک شیوه درمان دستی است که طی آن با فشردن و ماساژ عضلات و سایر بافت‌های نرم به کاهش گرفتگی‌های عضلانی و کاهش می‌پردازند.
- انواع مودالیته‌ها از جمله لیزر، التراسوند و غیر نیز شامل روش‌های درمانی می‌شود.
- اصلاح سبک زندگی از طریق تغییر پوستجر در مدت کار و پشت میز و استفاده از صندلی و میز کار ارگونومی با ارتفاع مناسب صندلی، ارتفاع درست میز، فاصله مناسب میز با صندلی و غیره و اصلاح ساختارهای بدنی از جمله قوز گردن و سر رو به جلو
گزینه‌های درمان جراحی دیسکوپاتی گردن شامل چه مواردی می‌شود؟
به طور کلی برای درمان دیسک گردن یا همان بیماری بیرون زدگی دیسک شیوه جراحی در دو مورد در نظر گرفته می‌شود:
- علائم عصبی از جمله بی حسی و یا ضعف مداوم بازو یا مشکل در راه رفتن یا کنترل روده وجود دارد. چنانچه علائم عصبی ناشی از بیماری دیسک دژنراتیو گردن باشد، خطر آسیب دائمی عصب وجود دارد و احتمالاً در این شرایط گزینه جراحی برای کاهش فشار وارده بر عصب توصیه شود.
- درد مزمن شدید است و پس از حداقل شش ماه درمانهای غیرجراحی به میزان کافی تسکین نیافته و فعالیت‌های روزانه با مشکل مواجه ساخته است. نتایج جراحی بهتر برای آن دسته از بیماران مبتلا به درد مزمن همراه با یافته‌های دیگری چون بی ثباتی کانال گردنی و/یا رادیکولوپاتی پیش بینی می‌شود.
رایج‌ترین جراحی‌ها برای بیماری دیسک دژنراتیو گردن عبارتند از:
- دیسکتومی قدامی گردن و فیوژن: این روش جراحی از طریق جلوی گردن انجام می‌شود و شامل برداشتن دیسک مشکل دار، از بین بردن ریشه عصبی و قرار دادن پیوند استخوان یا محفظه فلزی برای حفظ یا بازسازی ارتفاع طبیعی فضای دیسک است. چنانچه علائم عصبی ناشی از تحت فشار بودن نخاع وجود داشته باشد، جراحی همچنین ممکن است شامل برداشتن قسمتی از مهره یا بزرگ کردن کانال نخاعی باشد تا فضای بیشتری برای نخاع پیش از انجام همجوشی ایجاد شود.
- تعویض دیسک مصنوعی گردنی: این جراحی شامل برداشتن دیسک مشکل دار و جایگزینی آن با دیسک مصنوعی خواهد بود. هدف از انجام این جراحی حفظ حرکت دیسک در سطح نخاعی است. نتایج جایگزینی دیسک مصنوعی گردن در بیمارانی که دارای حداقل تغییرات التهابی در مفصل خلفی هستند، بهتر است.
- فرامینوتومی خلفی گردن: این شیوه درمانی زمانی مورد توجه قرار می‌گیرد که بیماری دژنراتیو دیسک با ایجاد خارهای استخوانی منجر به تحت فشار قرار دادن عصب‌های مجاور خود می‌شود. این عمل نیازی به هیچ قطعه دیگری ندارد و می‌تواند روشی موثر و دارای حداقل تهاجم برای تسکین درد عصبی باشد.
به منظور کاهش فشار وارده بر ریشه‌های عصبی و/یا نخاع و در نتیجه کاهش علائم عصبی مانند درد یا ضعف بازو، جراحی گردن دارای درصد موفقیت بین 80 تا 90 درصدی است.
و کلام آخر
دیسک می‌تواند دچار پارگی شده و با خروج مایع داخلی آن به اعصاب اطراف گردن فشار وارد کند. بسته به نوع بیرون زدگی و شدت آن ممکن است درمانهای متفاوتی اتخاذ گردد. درد گردن و علائم ناشی از بیرون زدگی دیسک مشکل شایع بسیاری از بزرگسالان است. گردن از ساختارهای آناتومیکی متفاوتی از جمله ماهیچه‌ها، استخوان‌ها، رباط‌ها و مفاصل تشکیل شده است. هر یک از این ساختارها دارای پایانه‌های عصبی هستند که می‌توانند مشکلات دردناک را حین بروز تشخیص دهند. مرکز تخصصی ما با گروهی از ارتوپدان مجرب و تجهیزاتی به روز آماده ارائه خدمات به کلیه مبتلایان به دیسکوپاتی گردنی است.