تغذیه بعد از عمل دیسک گردن؛ تسریع روند بهبودی و التیام فوری جراحی
همان‌طورکه می‌دانید عمل دیسک گردن با هر روشی که انجام شود پرریسک محسوب می‌شود و نیاز به مراقبت‌های خاصی بعد از آن دارد تا بیمار هرچه زودتر بتواند توانایی حرکتی خود را باز یابد و دچار عود مجدد علائم نشود. یکی از موارد مهم در دوران بهبودی بعد از این جراحی نیز تغذیه بعد از عمل دیسک گردن است که باید به‌صورت ویژه به آن توجه شود. عمل دیسک گردن با لیزر در صورتی که با رژیم غذایی مناسب همراه باشد روند بهبودی را تسریع می‌کند.
اگرچه ممکن است بسته به شرایط خاص هر بیمار برخی نکات تغذیه‌ای خاص به‌صورت منحصربه‌فرد توسط جراح تجویز شود ولی نکات کلی در مورد تغذیه بعد از عمل دیسک گردن وجود دارد که در ادامه این مقاله برایتان خواهیم گفت که کمک بزرگی به بهبودی سریع‌تر بیمار شما خواهد کرد.
همچنین برخی نکات مهم در مورد عوارض بعد از عمل دیسک گردن و طرز خوابیدن بعد از آن را نیز برایتان خواهیم گفت.
هنگامی‌که پس از جراحی دیسک گردن به خانه برگشتید و توانستید یک رژیم غذایی منظم داشته باشید، باید بدانید که بعد از جراحی گردن زمانی است که غذاهای باکیفیت بیشتر را باید در برنامه غذایی روزانه خود به‌عنوان تغذیه بعد از عمل دیسک گردن قرار دهید. مهم‌ترین نکات تغذیه پس از جراحی دیسک گردن از نظر متخصصین عبارت‌اند از:
1. پس از جراحی سعی نکنید در دوران بهبودی وزن خود را کاهش دهید.
زمان بهبودی پس از جراحی ستون فقرات، زمان کاهش کالری و وزن نیست. در این زمان حتی لازم است قدری کالری مصرفی روزانه خود را با مواد غذایی با ارزش افزایش دهید.
روزها، هفته‌ها و ماه‌های پس از جراحی نه‌تنها زمانی برای بهبودی ستون فقرات شماست، بلکه زمانی است که کل بدن شما روند بهبودی را طی می‌کند. این پیشرفت به‌طورکلی آهسته است، اما یک رژیم غذایی با کیفیت بالا می‌تواند به تضمین روند بهبودی روان‌تر و سریع‌تر کمک کند.
طبیعی است که در چند روز اول پس از جراحی احساس تهوع داشته باشید. بیرون آمدن از بیهوشی و شروع مصرف داروهای ضد درد می‌تواند اشتهای شما را از بین ببرد، اما نگران نباشید و این موضوع آرام‌آرام درست می‌شود.
تغذیه بعد از عمل دیسک گردن در بیمارستان با مایعات شفاف آغاز می‌شود تا جذب آن راحت‌تر باشد و روده‌ها را بیش‌ازحد تحریک نکند. سپس می‌توانید از یک رژیم غذایی نرم مانند انواع آب‌میوه و سوپ‌ها استفاده کنید و بعد کم‌کم مواد جامد را نیز اضافه کنید.
شیک‌های غنی از مواد مغذی که در اکثر خواربارفروشی‌ها فروخته می‌شوند، می‌توانند به شما کمک کنند تا در طی چند روز بعد از جراحی اشتهای شما باز گردد و به شما کمک می‌کند تا مواد مغذی و کالری مورد نیاز خود را دریافت کنید.
معمولاً زمانی که بیمارستان را ترک می‌کنید، باید برای خوردن وعده‌های غذایی معمولی آماده شده باشید. همان‌طورکه برای رفتن به خانه آماده می‌شوید، شخصی در تیم پزشکی شما توصیه‌های خاصی را برای برنامه‌ریزی وعده غذایی به شما ارائه می‌دهد.
2. در تغذیه بعد از عمل دیسک گردن کالری خود را افزایش دهید ولی با مواد با کیفیت
پس از جراحی دیسک گردن، متابولیسم شما به دلیل نیاز به بهبودی در بدن افزایش می‌یابد، بنابراین بدن شما جهت بهبودی مناسب‌تر به کالری بیشتر و تقریباً دو برابر کالری معمول نیاز دارد. مهم است که این کالری اضافی از غذاهای سالم مانند غلات، حبوبات و میوه‌ها و سبزیجات تازه تأمین شود.
چنین غذاهای مفیدی به بدن شما کمک می‌کنند تا ویتامین C بیشتر و سایر مواد مغذی مورد نیاز برای بهبود زخم و بهبودی کلی را تأمین کند.
خوردن وعده‌های غذایی متعادل همچنین می‌تواند به کاهش خطر عفونت بعد از جراحی کمک کند. برخی از مواد مغذی، مانند ویتامین C، ویتامین A و روی به‌ویژه در مبارزه با عفونت‌های احتمالی بعد از جراحی مفید هستند.
ازجمله غذاهای غنی از ویتامین C شامل مرکبات، توت‌فرنگی، گوجه‌فرنگی، سبزیجات و کلم هستند. ویتامین A را نیز می‌توانید از هویج، سیب‌زمینی، جگر و زرده تخم‌مرغ، اسفناج و کلم بروکلی، شیر و پنیر دریافت کنید.
غذاهای دریایی، صدف، گوشت و جگر هم همگی منابع غنی روی هستند که به‌عنوان تغذیه بعد از عمل دیسک گردن بسیار عالی می‌باشند.
همچنین غذاهای غنی از پروتئین به ترمیم بافت و رشد مجدد کمک می‌کنند؛ بنابراین پروتئین بیشتری در بشقاب خود قرار دهید. خوردن یک رژیم غذایی با پروتئین بالا بسیار مفید است زیرا پروتئین ماده مغذی کلیدی مورد نیاز برای بهبودی پس از جراحی است. مطمئن باشید که بخش قابل‌توجهی از کالری اضافی شما در روز از گوشت بدون چربی یا مرغ و ماهی، تخم‌مرغ، توفو و سایر غذاهای پروتئینی با کیفیت بالا تأمین می‌شود.
لبنیات کم‌چرب نیز یکی دیگر از منابع خوب برای پروتئین است که موادی مانند کلسیم و ویتامین D مورد نیاز را نیز برای ترمیم بهتر استخوان برایتان تأمین می‌کند. غذاهای پر پروتئین معمولاً حاوی روی هستند که برای مبارزه با عفونت نیز ضروری است.
لوبیا، عدس، نخود، آجیل و دانه‌ها نیز حاوی پروتئین هستند، بنابراین منابع این ماده مغذی مهم را هنگام برنامه‌ریزی وعده‌های غذایی خود در نظر داشته باشید.
3. در تغذیه بعد از عمل دیسک گردن وعده‌های غذایی کوچک ولی بیشتر بخورید.
به‌جای سه وعده غذایی بزرگ، چهار تا شش وعده کوچک‌تر و متعادل را با فاصله کم در طول روز بخورید. حتی بعد از مدتی متوجه خواهید شد که غذا خوردن به این روش برای سیستم گوارش شما آسان‌تر است، به‌خصوص زمانی که می‌خواهید کالری دریافتی خود را افزایش دهید.
4. شیک‌های مکمل می‌توانند راهی آسان برای افزودن تنوع و تغذیه بعد از عمل دیسک گردن شما باشند.
اسموتی‌ها و شیک‌ها راه خوبی برای افزایش کالری و پروتئین در رژیم غذایی پس از جراحی هستند. خودتان آن‌ها را با شیر، شیر سویا، ماست یا دیگر غذاها یا نوشیدنی‌های پر پروتئین به‌عنوان پایه درست کنید یا شیک‌های آماده را از سوپرمارکت بخرید که به‌طور خاص برای افزایش کالری و پروتئین طراحی شده‌اند.
شما می‌توانید اکثر شیک‌های پروتئینی آماده را امتحان کنید، حتی اگر به‌عنوان محصولات کاهش وزن به بازار عرضه شوند، زیرا برای شما کالری اضافی، پروتئین و سایر مواد مغذی ضروری را تأمین می‌کنند.
همچنین می‌توانید رژیم غذایی خود را با پودرهای پروتئین بالا یا حتی پودرهای صبحانه فوری که در شیر یا نوشیدنی‌های دیگر هم زده می‌شوند، تکمیل کنید.
مطمئن شوید که با بهترین فوق تخصص دیسک گردن یا متخصص تغذیه خود در مورد انواع خاصی از شیک‌ها و اسموتی‌هایی که می‌خواهید به‌عنوان مکمل رژیم غذایی خود استفاده کنید، صحبت کنید تا بهترین نوع به شما پیشنهاد شود و برای شرایط شما کاملاً مناسب باشند.
5. ویتامین‌ها و مکمل‌های معدنی ممکن است توصیه شوند، اما در مصرف آن افراط نکنید.
جراح شما ممکن است برخی مکمل‌های ویتامین و مواد معدنی و احتمالاً سایر مکمل‌های غذایی را توصیه کند که می‌توانند به بهبودی کمک کنند. حتماً پزشک خود را در مورد مکمل‌هایی که به‌طورمعمول مصرف می‌کنید مطلع کنید و قبل از مصرف مکمل‌های جدید در طول دوران نقاهت، تأیید پزشک خود را دریافت کنید.
به خاطر داشته باشید که بهترین منبع ویتامین‌ها و مواد معدنی غذاهای طبیعی و سالم است، اما در دوران نقاهت پس از جراحی، پزشک ممکن است بر اساس نیاز بدن شما مکملی را به‌عنوان تأمین کننده اضافی پیشنهاد کند.
توجه داشته باشید که گاهی برای برخی بیماران دوزهای بالای مواد مغذی می‌توانند مضر باشند و می‌توانند با عملکرد سایر مکمل‌ها یا داروهایی که مصرف می‌کنید تداخل داشته باشند، بنابراین مکمل‌های تجویز شده را بیشتر از دوز تجویز شده مصرف نکنید و خودتان نیز خودسرانه مکملی به برنامه غذاییتان اضافه نکنید.
6. در تغذیه بعد از عمل دیسک گردن مصرف آب و فیبر را افزایش دهید.
این طبیعی است که ترکیبات موجود در داروهای ضد درد بعد از جراحی عوارضی مانند یبوست را برای شما ایجاد کنند و فشار ناشی از یبوست می‌تواند علائم درد یا فشار بعد از جراحی را افزایش دهد.
به همین دلیل اولین کاری که باید انجام دهید این است که مطمئن شوید در طول روز مقدار زیادی آب می‌نوشید. نوشیدن مقدار زیادی آب برای کمک به کاهش یبوست دردناک و همچنین بهبود کلی بدن شما ضروری است.
آب همچنین به دفع سموم کمک می‌کند و مواد مغذی را بهتر به سلول‌های شما می‌رساند. کمبود آب می‌تواند منجر به کم آبی بدن شود که می‌تواند باعث سردرد و خستگی شود؛ بنابراین، منتظر نمانید تا تشنه شوید تا یک لیوان آب را بنوشید. یک بطری آب یا یک لیوان پر را در نزدیکی خود نگه دارید تا به شما یادآوری کند که در طول روز به نوشیدن آب ادامه دهید.
علاوه بر آب زیاد باید خوردن مقدار زیادی مواد غذایی با فیبر بالا مانند غلات کامل، میوه‌ها و سبزیجات را در برنامه تغذیه بعد از عمل دیسک گردن قرار دهید تا کمتر دچار یبوست شوید. همچنین خوردن برخی مواد طبیعی مانند نوشیدن آب آلو یا خوردن آلو (آلو خشک) اثر ملین طبیعی دارد و به شما در این شرایط کمک می‌کند.
بسیار مهم است که برنامه غذایی شما در زمان بهبودی طبق نظر متخصص جراح پیش برود؛ زیرا او بهتر از هرکسی شرایط شما را درک می‌کند و می‌داند با توجه به جراحی انجام شده و وضعیت سلامت شما باید چه مواردی در برنامه تغذیه بعد از عمل دیسک گردن شما یا بیمارتان قرار بگیرد.
بخصوص در مورد مکمل‌ها یا داروهای گیاهی و داروهای ضد درد خودسرانه عمل نکنید و حتماً با پزشک مشورت نمایید؛ زیرا برخی از این موارد می‌توانند تداخل دارویی ایجاد کنند یا به هر صورت برای بدن بعد از جراحی مضر باشند و در بهبودی شما یا بیمارتان تأخیر ایجاد نمایند.
اگر در پیروی از برنامه غذایی پس از جراحی دیسک گردن خود مشکل دارید یا هر زمانی درباره غذا یا مکمل‌ها سؤالی دارید، باید با پزشک خود تماس بگیرید. همچنین می‌توانید از پزشکان مجرب ما در این مرکز تخصصی کمک بگیرید. لینک‌های ارتباطی ما در سمت چپ صفحه قرار داده شده است.
اگرچه بسیاری از افراد ممکن است تحت یک نوع جراحی ستون فقرات قرار بگیرند، اما هر بیمار قبل و بعد از جراحی نیازهای متفاوتی دارد؛ بنابراین، در یک قرار ملاقات منظم با متخصص خود، باید بپرسید که چگونه می‌توانید برنامه غذایی خود را برای سلامتی بهینه مدیریت کنید.
به‌طورکلی دو نوع عوارض بعد از عمل دیسک گردن وجود دارد که شامل عوارض موقت و عوارض دائمی است. احتمال بروز عوارض دائمی درصورتی‌که این جراحی در یک مرکز تخصصی مجهز و به دست متخصصان باتجربه و کار بلد انجام شود، بسیار پایین است ولی غیرممکن نیست.
همچنین عوارض متعاقب جراحی دیسک گردن برای هر بیمار به عوامل مختلفی بستگی دارد که از آن جمله می‌توان به نوع تکنیک جراحی استفاده شده، شدت دیسک گردن، وضعیت سلامت بیمار، سن بیمار و ... اشاره نمود. ازجمله مهم‌ترین عوارض بعد از عمل دیسک گردن عبارت‌اند از:
♦ عوارض ناشی از داروهای بیهوشی
جراحی دیسک گردن معمولاً تحت داروهای بیهوشی عمومی انجام می‌شود؛ زیرا این جراحی سخت است و بیمار باید کاملاً بی‌هوش باشد تا جراح بتواند کارهای لازم را انجام دهد. معمولاً عوارض داروهای بیهوشی از عوارض موقت است که تمام بیماران شدتی از آن را بعد از جراحی بسته به واکنش بدنشان نسبت به داروهای بیهوشی تجربه می‌کنند.
ازجمله این عوارض می‌توان به احساس سنگینی در سر، تهوع و استفراغ، سرگیجه و سردرد، احساس سرما و لرز، بی‌حسی در برخی نواحی مانند گردن و ... اشاره نمود. به همین دلیل بیمار را تا چند روز پس از جراحی در بیمارستان بستری می‌کنند تا عوارض به‌طور کامل کنترل شده و بیمار به حالت نرمال برگردد.
♦ دردهای ناشی از جراحی
به‌هرحال جراحی سختی برای شما یا بیمارتان انجام شده است و طبیعی است که کم‌کم بعد از از بین رفتن اثر داروهای بیهوشی بیمار درد زیادی را در ابتدا تجربه کند. این درد معمولاً در ناحیه گردن و دست زیاد است و می‌تواند به‌صورت تیرکشنده باشد.
اغلب متخصص قبل از شروع زیاد درد مسکن‌های قوی را برای روزهای اول و مسکن‌های ضعیف‌تر را برای روزهای بعدی تجویز می‌کند تا بیمار بتواند این درد را بهتر تحمل نماید. ایجاد خارش در ناحیه برش داده شده در گردن و زخم‌ها نیز کاملاً طبیعی است و کم‌کم با بهبود زخم کاهش پیدا می‌کند.
بااین‌حال، اگر درد بیمار به‌قدری زیاد بود که قابل‌تحمل نبود حتماً با جراح او تماس گرفته و موارد را گزارش دهید تا راهکاری پیش پای شما بگذارد.
♦ عوارض ناشی از استفاده از داروهای مسکن بعد از عمل
همان‌طورکه در قسمت قبل نیز گفتیم درد از عوارض شایع پس از جراحی دیسک گردن است و پزشک مجبور است برای قابل‌تحمل کردن آن مسکن‌هایی را برای بیمار تجویز نماید. این مسکن‌ها خود دارای عوارض مختلفی هستند که بسته به ترکیبات موجود در مسکن تجویز شده این عوارض نیز متفاوت خواهند بود.
به‌عنوان‌مثال، کم شدن تعداد تنفس، گیج بودن، یبوست، حالت تهوع یا استفراغ، خشک شدن دهان و زبان، حساسیت نسبت به دارو، مشکلات گوارشی و... ازجمله مهم‌ترین عوارض مصرف مسکن‌های قوی است و به همین دلیل باید به‌صورت کوتاه‌مدت مصرف شوند و به‌هیچ‌وجه بدون مشورت با پزشک دوز مصرفی را به‌صورت خودسرانه افزایش ندهید.
از دیگر عوارض بعد از عمل دیسک گردن به‌صورت موقت و خطرات احتمالی که ممکن است بیمار شما را درگیر کند، عبارت‌اند از:
• عفونت کردن محل بخیه
• تغییرات صدا
• مشکلاتی در بلعیدن غذا
• عوارض موقتی حسی و حرکتی
• خونریزی در حین و یا پس از جراحی دیسک گردن
• ایجاد لخته خونی و آمبولی پس از جراحی دیسک گردن
• جوش نخوردن صحیح و کامل دو مهره به یکدیگر
عوارض دائمی پس از جراحی دیسک گردن نیز شامل موارد زیر هستند:
♦ آسیب‌های عصبی دائمی
مهره‌های ستون فقرات گردنی در مجاورت طناب نخاعی هستند و کوچک‌ترین اشتباه در عمل جراحی می‌تواند به این طناب و عصب‌های عبوری از آن آسیب بزند.
این عارضه درواقع خطرناک‌ترین عارضه ناشی از عمل دیسک گردن است و به همین دلیل باید جراحی دیسک گردن را نزد بهترین متخصص دیسک گردن و در یک مرکز تخصصی کاملاً مجهز مانند مرکز ما انجام دهید تا احتمال بروز این خطر به حداقل برسد؛ زیرا در صورت بروز این آسیب‌های عصبی ممکن است حتی آسیب‌های دائمی مانند اختلالات جنسی، بی‌اختیاری، مشکلات تعادل و حتی فلج اندام ایجاد شود.
معمولاً این آسیب‌ها به دلیل تجربه پایین جراح، سهل‌انگاری متخصص هنگام جراحی، فشار بیش‌ازحد بر روی اعصاب در هنگام جراحی و ... ایجاد می‌شوند.
♦ بازگشت مجدد علائم دیسک گردن
اگرچه تنها 5 الی 10 درصد از بیماران ممکن است دچار عود مجدد علائم دیسک گردن بعد از بهبودی شوند ولی غیرممکن نیست و اگر به نکات مراقبتی مورد نیاز مانند تغذیه بعد از عمل دیسک گردن، حرکاتی که باید انجام دهید، مراقبت‌های مربوط به فعالیت‌ها و... توجه نکنید احتمال این عارضه افزایش پیدا می‌کند.
همچنین تجربه و مهارت جراح انجام دهنده این عمل در بروز این عارضه بی‌تأثیر نیست و هرچه مهارت پزشک انجام دهنده بالاتر باشد احتمال عود مجدد کمتر است. مورد دیگر در افراد مسن است که به دلیل کاهش طبیعی تراکم استخوان‌ها احتمال بروز مجدد علائم دیسک برای یک دیسک دیگر پس از جراحی بخصوص در صورت عدم مراقبت‌های لازم و کافی وجود دارد.
یکی از مواردی که ریسک عمل دیسک گردن را زیاد می‌کند احتمال فلج شدن بعد از عمل دیسک گردن است. به همین دلیل معمولاً متخصصان باتجربه در ابتدای امر تمام تلاش خود را می‌کنند تا بتوانند علائم بیمار را با روش‌های غیرتهاجمی و کم تهاجمی بهبود داده و از پیشروی بیماری و نیاز به جراحی جلوگیری کنند؛ اما گاهی علائمی ناشی از آسیب عصبی مانند بی‌اختیاری ادراری، مشکلات جنسی، عدم تعادل در هنگام حرکت یا وضعیت‌های اورژانسی مانند تصادف که احتمال فلج را ایجاد می‌کند پزشک را مجبور به تجویز عمل دیسک گردن می‌نماید تا بتواند هرچه بیشتر از سلامت بیمار خود محافظت نماید.
بااین‌حال، کوچک‌ترین اشتباه در حین جراحی و ایجاد آسیب در عصب‌های حرکتی می‌تواند منجر به فلج شدن بعد از عمل دیسک گردن یا بی‌حسی‌هایی در اندام مختلف شود؛ بنابراین برای انجام این عمل پرخطر به دنبال یک جراح واقعاً باتجربه و کاربلد باشید تا احتمال بروز این مشکلات به حداقل ممکن برسد.
طرز خوابیدن بعد از عمل دیسک گردن یکی دیگر از نکات مراقبتی است که باید مانند تغذیه بعد از عمل دیسک گردن به آن توجه شود. حتماً بیمار باید روی تخت بخوابد و خوابیدن روی زمین هنگام بلند شدن فشار زیادی را به گردن او وارد می‌کند و می‌تواند بهبودی را به تأخیر بیندازد و علائمی مانند درد را افزایش دهد.
بهترین حالت به‌عنوان طرز خوابیدن بعد از عمل دیسک گردن طاقباز یعنی روی کمر است طوری که زیر سر و زانوها نیز بالش مناسب قرار بگیرد تا فشار روی ستون فقرات هرچه بیشتر کم شود. در صورت نیاز به غلت زدن نیز باید عضلات شکم و گردن را منقض کرده و درحالی‌که لگن، شانه‌ها و سر در یک امتداد هستند بچرخید.
بالش شما باید کمی بزرگ باشد تا بتواند زیر شانه‌ها را نیز حمایت کند. معمولاً استفاده از بالش‌های طبی و بالش‌های نیمه سفت با ارتفاع حدوداً 4 انگشت توصیه می‌شود. همچنین موقع خواب، بیمار حتماً باید از گردنبند مخصوص استفاده کند تا هنگام بیدار شدن یا سروصداهای مختلف دچار حرکت ناگهانی گردن و مشکلات ناشی از آن مانند درد شدید نشود.
اگر نمی‌توانید به کمر بخوابید و حتماً باید به پهلو بخوابید بهتر است زانوها را کمی خم کرده و بین آن‌ها را بالش بگذارید. همچنین فضای بین سر و گردن را کاملاً با بالش پر کنید. به‌هیچ‌وجه پس از جراحی دیسک گردن نباید به شکم بخوابید.
تغذیه بعد از عمل دیسک گردن یکی از مهم‌ترین نکات مراقبتی است که به بهبود سریع و بهتر بیمار کمک می‌کند. در این زمان بدن به مواد مغذی بیشتری نیاز دارد و باید کالری مصرفی تقریباً دو برابر افزایش پیدا کند. البته این کالری باید با مواد مغذی ارزشمند شامل پروتئین‌های مختلف، میوه‌ها، سبزیجات، حبوبات، غلات و... افزایش یابد و نباید در این زمان زیاد از مواد غذایی فراوری شده، فست فودها، غذاهای بیش‌ازحد چرب و... استفاده شود.
بهترین کار این است که شما یک برنامه غذایی مناسب با شرایط بیمار از متخصص جراح او دریافت کرده و طبق آن عمل کنید. همچنین هیچ مکمل غذایی یا دارویی بخصوص داروهای گیاهی را بدون مشورت با پزشک به برنامه غذایی بیمار اضافه نکنید.